Anayasa'da değişiklik paketinin oylandığı 12 Eylül'deki referandumda yurt dışında kayıtlı görünen 2 milyon 556 bin 335 seçmenden sadece 196 bininin oy kullanması ilginç bir ihmali gün yüzüne çıkardı. Konsolosluklar yerine sadece sınır kapılarında oy kullanmaya izin veren Yüksek Seçim Kurulu'nun (YSK) irtibata geçtiği Alman yetkililerin güvenlik garantisi vermemesi nedeniyle diğer ülkelerde de oy kullanılmaması yönünde karar verdiği öğrenildi. Bu karar 2.5 milyon gurbetçinin yüzde 92'sinin oy kullanmasına engel oldu. Almanya izin vermedi BUGÜN'ün görüştüğü üst düzey bir YSK yetkilisi, gurbetçi vatandaşların oy kullanamamasıyla ilgili çarpıcı bilgiler verdi. Almanya dışında kalan ve Türk vatandaşlarının yoğun yaşadığı bir çok ülkeler sandıklarının kurulmasına izin verdi. Ancak Almanya, ülkesinde yaşayan 1 milyon 300 bin gurbetçinin 13 noktada ve 37 sandıktan oy kullanmasına önce izin verdi ancak yaklaşık 1 ay sürecek olan seçimler için güvenlik garantisi vermedi. "13 nokta ve 37 sandık için alt yapı sorunu ve güvenlik zaafı var. Biz temin edemeyiz" diyerek güvenlik konusunda kararı Türkiye'ye bıraktı. Bunun üzerine Almanya'da konsolosluklarda sandık kurmaktan vazgeçen YSK, "Almanya'da kurmayıp diğer ülkelerde kurmamız eşitlik ilkesine aykırı olur" gerekçesiyle konsoloslukların hiçbirinde sandık kurmadı. Kayıt yaptırmadılar Avrupa'da Almanya'dan sonra en çok gurbetçinin yaşadığı ülkelerden biri olan Fransa'nın sandık kurmaya izin verdiği de öğrenildi. Gurbetçilerin binlerce kilometreden gelerek oy kullanmalarını zorunlu kılan YSK'nın kararı sınır kapılarında seçime ilginin düşük kalmasına neden oldu. Kayıtlı 2.5 milyon seçmenden yaklaşık 2 milyon 300 bin seçmen oy kullanmaktan mahrum kaldı. Yurtdışında yaşayan gurbetçi vatandaşlarımızla ilgili çarpıcı bir ayrıntı da ortaya çıktı. Buna göre sayıları 1 milyonu aşan gurbetçi, vatandaşlık ve çalışma izinlerinin iptal edilmesi korkusu ile seçmen kütüğüne kaydını yaptırmadı. Gurbetçilerin yurtiçi kaydı dahi bulunmuyor. Kayıtlarının yapılması ve adreslerinin tespiti de mümkün değil. Bazı ülkelerin çifte vatandaşlık beyan edildiği takdirde vatandaşlığı iptal etme kozu bulunuyor. Bu nedenlerle de yaklaşık 1 milyonun üstünde Türk vatandaşının da yurt dışında olmasına rağmen yurt dışı seçmen listesinde adının bulunmadığı belirtiliyor. ELEKTRONİK OY HAYAL! Tarihi halkoylamasında "‘mektup" ve "elektronik oy" verme işlemleri de boşa çıktı. Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında yapılan 2008 değişikliği ile yurt dışındaki seçmenlere sunulan; mektup, sandık, elektronik oylama veya gümrük kapılarında oy kullanma yöntemlerinden ancak "gümrük kapılarında oy kullanma" işlemi gerçekleştirilebildi. "Mektupla oy kullanma" işlemi CHP'nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilirken "sandık" seçeneği ise YSK engeline takılmış oldu. "Elektronik oy" verme işlemi için ise hiçbir işlem yapılmadı. ABD ve Yunanistan'da da çöktü denilerek dünya genelinde yerleşmediği gerekçesiyle rafa kaldırıldı. "Zaten nadir kullanılır" denildi. Yurt dışındaki seçmenlerin sınır kapılarında oy kullanma işlemleri 16 Ağustos günü başladı 12 Eylül saat 17.00'a kadar sürdü. Toplam 196 bin seçmen oy kullanabildi. SUAT KILIÇ: YSK DUYURLI OLMALIYDI "Bir oy demokrasinin gereğidir" YSK'nın "Almanya güvenlik garantisi vermedi" gerekçesiyle Almanya'yla birlikte tüm diğer ülkelerdeki konsolosluklarda referandum için sandık kurmamasına siyasilerden tepki geldi. AK Parti Gurup Başkanvekili Suat Kılıç, demokrasinin tezahürü açısından bir oy da binlerce oy kadar değerli olduğunu belerterek "Bu işin mali yükü Türk devleti açısından bir külfet değildir. Şahsı görüşüm izin verilen ülkelerde bir daha ki seçimlerde sandık kurulması yönündedir. Bunun yapılması durumunda diğer ülkelerde kurulan sandıklar, Almanya ve seçim özgürlüğünü kısıtlayan ülkeler üzerinde demokratik bir baskı unsuru oluşturacaktır. YSK'nın daha duyarlı olması gerekirdi" dedi. "Mümkündü, kurulması gerekirdi" diyen MHP Gurup Başkanvekili Mehmet Şandır ise "Bu bir halkoylaması, seçim değildir. Dolayısıyla yurtdışındaki vatandaşımız iradesini gelecek ile ilgili bir konuda ifade edebilmeliydi. Bu da temin edilmeliydi. Bu YSK'nın sorumluluğunda olan bir konudur. Ama Almanya ve Avrupa'nın bazı ülkeleri ile ilgili yaşana bu sorun çözülemiyor. Olsa iyi olurdu. Meseleyi ‘evet' ve 'hayır' bağlamında da değerlendirmiyorum" diye konuştu. CHP Milletvekili Atilla Kart ise, "Yurt dışındaki vatandaşlarımızın oy kullanamama nedenleri tatminkâr gelmiyor. Burada siyasi iradenin kararlılığı önemli rol oynuyor. Seçme ve seçilme hakkı anayasal özgürlüklerin başında gelir. Resmi mercilerin güvenlik gerekçeleri kabul edilemez. Gerekli hassasiyetin gösterilmesi gerekirdi. Sadece YSK değil hükümetin de elinden geleni yapması gerekirdi" dedi.