Uygur Bölgesi'ndeki olayların ardından gerilen Türkiye Çin ilişkileri hızla normale dönüyor.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın özel temsilcisi olarak Çin'de bulunan dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, önemli temaslarda bulundu. Çin Dışişleri Bakanı Yang Jiechi'nın ardından Başbakan Wen Jiabao ve Ticaret Bakanı Chen Deming ile bir araya geldi. Temasları hakkında gazetecilere bilgi veren Çağlayan, Çin tarafının Türkiye'de önemli yatırımlara girmek istediğini anlattı. Türkiye'de güzergahı nedeniyle sık sık tartışma konusun olan üçüncü köprünün yapımına Çin'in talip olduğunu aktardı. Çin Ticaret Bakanı'nın taleplerini ileterek kendisinden yardım istediğini dile getiren Çağlayan, "Üçüncü Boğaz Köprüsü'nün yapımına talip olduklarını bana söylediler. İster yüklenici firma olarak, ister Türk firmasıyla ortak ister finansman konusunda destek vereceklerini ifade ettiler. Bu konuda çok istekliler." ifadelerini kullandı.
Bakan Çağlayan, yaptığı görüşmelerde iki ülke arasında 'Tercihli Ticaret Anlaşması' imzalanması konusunda mutabık kaldıklarını dile getirdi. Buna göre iki taraf karşılıklı olarak belli mallarda gümrük vergisini sıfırlayacak. Türkiye'nin temel hedefinin Asya Bölgesi'yle serbest ticaret anlaşması yapmak olduğunu belirten Bakan Çağlayan, "Ana hedefimiz bu. Bundan evvel Çin'le Serbest Ticaret Anlaşması yapmak istiyoruz. Serbest Ticaret Anlaşması için hemen çalışmaya başlayacağız. Sanayi ürünleri veya diğer ürünlerde gümrük sıfırlamasına gidiyoruz. Tercih anlaşması zaten böyle yapılıyor. Bunu yaptığımız bütün ülkelerle ticaretimiz en az ikiye katladı. Bu son derece önemli bir gelişme." dedi.
Bir süre önce çıkarılan teşvik paketini Çinli yetkililere anlattığını ve muhataplarının bundan çok etkilendiklerini söyleyen Bakan Çağlayan, iki otomobil firmasının Türkiye'ye fabrika kurmak istediğini belirtti. Çağlayan, "Chery ve Geely otomobil firmaları yatırım konusunda çalışmalarını sürdürüyor. Türkiye'nin muhtelif illerinde yatırım yapmak konusunda belli bir aşamaya geldiler. Bizdeki otomotiv sektörünü iyi biliyorlar. Türkiye'de hem iç pazarı hem de oradan yeni pazarlara açılmak için yatırıma gelecekler." ifadelerini kullandı. Çağlayan, Çinli meslektaşının Türkiye'yi Avrupa'ya açılan kapı olarak gördüğünü, bu nedenle ciddi yatırımlara girişeceklerini söylediğini aktardı. Türkiye'deki teşvik paketinin ilgilerini çektiğini söyleyen Çağlayan, "Yüzde 2 kurumlar vergisi ciddi bir avantaj. Bunu söylediğimde Çinli Bakanı yüz şekli değişti, gülümsemeye başladı:" dedi. Çinli müteahhitlerin üçüncü ülkelerdeki müteahhitlik hizmetlerinde Türk müteahhitlerle ortaklık yapmak istediklerini aktardı.
ÇİN'DEN HALK BANKASI'NA 500 MİLYON DOLAR KREDİ
Çin ile Türkiye'nin 15 Eylül'de gerçekleştireceği Karma Ekonomik Komitesi (KEK) toplantısının Urumçi'deki olaylar nedeniyle ertelendiğin anlatan Çağlayan, bu ziyarette ise yeni tarihi belirlediklerini söyledi. Buna göre KEK, 27-28 Eylül'de Pekin'de yapılacak. Toplantıda Çin'in Türkiye'deki yatırımlarını teşvik, mali işbirliği ve karayolu taşımacılığı olmak üzere üç önemli anlaşma imzalanacak. Çin Exim kuruluşuyla, Türk Eximbank'ın karşılıklı ortaklık anlaşması yapacağını söyleyen Çağlayan, "Bankacılık konusunda iki önemli konu var. Birincisi Çinli bir bankanın Türkiye'de şube açması. İkincisi ise Çin Eximbank'ın Halk Bankası ile anlaşma yaparak onu kredilendirmesi. Akbank ve İş bankasıyla yaptılar. Halk Bankası'na ihracat ve KOBİ kredilerine finansman desteği verecekler. Bu kredilerin vadeleri uzun, faizleri düşük. Bu kredi desteği 500 milyon dolardan başlayacak." Şeklinde konuştu.
DIŞ TİCARETTE TÜRKİYE LEHİNE BALANS AYARI
İki ülke arasındaki dış ticaret dengesizliğinin de gündeme geldiğini anlatan Çağlayan, Türkiye'nin bu ülkeye 1,5 milyar dolarlık mal satıp, buna karşın 15 milyarlık alım yaptığını hatırlattı. Bunu muhataplarına aktardığını belirten Çağlayan, "Çin dış ticaret dengesinde Türkiye'nin lehine bir balans ayarı yapmak istediklerini söylediler." diye konuştu. Çin'in Türkiye'de enerji, madencilik ve beyaz eşyada yatırım yapmaları konusunda görüşmeleri olduğunu kaydeden Çağlayan, şöyle devam etti: "Enerji ve madenciliğe ciddi manda ilgi duyuyorlar. Beyaz eşya sektöründe Türkiye'de yatırım yapılması konusunda bir Türk arkadaşımız heyetteydi. O da karşılıklı görüşmeler yapacak. Dış ticaret dengesizliği, Çin'in yatırımları ile kapanır."
"KURU SÖĞÜTTÜN DÜDÜK ÇIKARIYORUZ"
Önceki yıllarda görülen kuş gribi salgını nedeniyle Çin'e doğrudan tavuk ayağı ihraç edemediklerini belirten Çağlayan, dünyadaki tavuk ayağının yüzde 90'ını Çin'in tükettiğine değindi. Şu anda Singapur üzerinden yapılan 15 milyon dolarlık ihracatı doğrudan yapmayı teklif ettiklerini ifade eden Zafer Çağlayan, şöyle devam etti: "Eğer bunu yaparsak bizim Çin'e olan tavuk ayağı ihracatımız 40 milyon dolara çıkacak. Etini ihraç ediyoruz, yumurta ihraç ediyoruz, yemediğimiz ayağını da ihraç ediyoruz. Buna bizde 'kuru söğütten düdük çıkartmak' denir"
Dünyada en fazla sigara tüketen Çin'e dünyanın en iyi tütünlerini satacaklarını da ifade eden Çağlayan, "Türk tütününün Çin'e ihracatı maviküf hastalığı nedeniyle engellenmişti. Geçen gelişimize Tütün ihracatçıları birlik başkan yardımcısı da katılmıştı. Tarım Bakanlığı Türkiye'ye bir heyet gönderecek. Türkiye 100 milyon doların üzerinde tütün ihracatı yapabilecek." dedi.
Çinlilerin zeytinyağını yeni yeni kullanmaya başladıklarını kaydeden Zafer Çağlayan, "Çin'in zeytin ve zeytinyağı tüketmesinin ne anlama geldiğini bir düşünün. 1.5 milyar nüfusu var. Bizim burada fındık tanıtım grubumuz var. Fındığın tanıtımını yaparak piyasaya giriyoruz. Aynı şeyi zeytinyağı için yapıyoruz. Zeytinyağı tanıtım grubunu Çin'e göndereceğiz. 15 günlük saha taraması yaptıracağız. Zeytinyağının tanıtılması ve Çin'de kullanılması arkasından gelecek" dedi.
ÇİN'LE TİCARET JUAN ÜZERİNDEN YAPILACAK
Görüşmelerde Türkiye ile Çin arasındaki ihracatta yerel paraların karşılıklı olarak kullanılmasının da gündeme geldiğini açıklayan Bakan Çağlayan, "Ruble anlaşması Rusya'yla devam ediyor, önümüzdeki haftasonu Moskova'ya Ruble konusundaki ticareti orada ilgili birimlere anlatacağız. Sınır ticareti konusunda denemeler yaptıklarını söylediler. Bu konu üzerinde süratli çalışacağız. Hazine ve Merkez Bankası'nı da görüşü alarak Bakanlar Kurulu kararı ile bunu yapabiliriz." şeklinde konuştu
Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, Türk gemicilerinin Çin'e 2.7 milyar dolarlık 51 adet gemi siparişi verdiğini de ifade ederek, küresel kriz nedeniyle gemi fiyatlarının düşmesinin Türk gemicileri mağdur ettiğini söyledi. Çağlayan, bu siparişlerin iptalini Çin tarafından talep ettiklerini aktardı.
(CİHAN)