Ticaret Bakanlığı tarafından bugün bildirilen satışlarda dört ay art arda yaşanan düşüşe ilişkin veriler, geçen hafta Nisan ayında müstakil ev inşaatı izinlerindeki düşüşün ardından geldi. Daha önce piyasaya çıkan evlerin satışındaki azalma ise ev talebinde azalma olduğunu ortaya koydu.

Bununla birlikte ev piyasasındaki yavaşlamanın rekor düzeyde düşük stoklardan kaynaklandığı sanılıyor. Bu, ekonominin faiz oranlarıyla en fazla bağlantılı kısmını oluşturuyor. ABD Merkez Bankası’nın (FED) borçlanma maliyetlerini arttırması iç talebi ve enflasyonu frenliyor.

New York’ta bulunan JP Morgan’ın ekonomi uzmanı Daniel Silver, konut piyasasındaki faaliyetlerin faiz oranlarındaki artışla birlikte son aylarda belirgin şekilde azaldığını bildirdi. Silver, yüksek faiz oranları satışları baskılarken, erişilebilir stokların sınırlı olması ve ev fiyatlarının yüksek olmasının da faaliyetleri azaltıyor olabileceğini söyledi.

Yeni ev satışları geçen ay mevsimsel etkilere uyarlanmış rakamlara göre yüzde 16,6 azalarak 591 bine indi. Bu 2020 yılının Nisan ayından bu yana en düşük seviyeye işaret ediyor. Mart ayındaki ev satışları daha önceki 763 bin rakamının düzeltilmesiyle 709 bine indi. Satışlar ABD’nin kuzeydoğusunda yüzde 5,9; ortabatısında ise yüzde 15,1 azaldı. Nüfusun yoğun olduğu güneyde yüzde 19,8 ve batıda ise yüzde 13,8 düşüş görüldü.

Yeni ev satışlarında da azalma

Reuters’ın konuştuğu ekonomistler ABD’de toplam ev satışının yüzde 9,5’ini oluşturan yeni ev satışlarının 750 bin eve düşebileceğini belirtti. Satışlar Nisan ayında yıldan yıla yüzde 26,9 oranında azalmıştı. 2021 yılının Ocak ayında ise 2006’nın sonundan bu yana görülen en yüksek seviye olan 993 bine çıkmıştı.

Mortgage finans kurumu Freddie Mac’e göre 30 yıllık sabit mortgage oranları 2011 yılının Şubat ayının ardından ilk kez Nisan ayında yüzde 5 arttı. 19 Mayıs’la biten haftada bu artış ortalama yüzde 5,25’e çıktı.

FED politika faiz oranlarını Mart ayından bu yana 75 baz puan arttırdı. FED’in Haziran ve Temmuz aylarındaki politika belirleme toplantılarında bu oranı her seferinde yüzde yarım puan arttırması bekleniyor.

Veriler daha önce piyasada satışa çıkmış evlerin satışının Nisan ayında son iki yılın en düşük seviyesine inerken müstakil ev inşa izinleri Ekim ayından bu yana en düşük seviyeye ulaştığını gösteriyor. Müstakil ev inşaatında güven oranı Mayıs ayında son iki yılın neredeyse en düşük seviyesine geriledi.

Konut piyasasındaki bu durum bu çeyrekteki ekonomik büyüme üzerinde baskı oluştursa da ekonomistler bu durumun henüz alarma neden olmadığı görüşünde.

LPL Finans’ın baş ekonomisti ekonomi Jeffrey Roach, ‘‘Konut piyasası pandemi öncesi dönemi seviyelerine geri döndü, yani Nisan ayındaki bu büyük darbe bir balonun patlaması olarak anlaşılmamalı’’ dedi.