AE2 Proje Müdürü Vecihi Başarın AA muhabirine yaptığı açıklamada, 25 Nisan 1915'te Çanakkale boğazına giren, 30 Nisan'da Ali Rıza Bey idaresindeki Sultanhisar hücumbotu tarafından batırılan Avustralya birliklerine ait AE2 denizaltısının, müttefik kuvvetlerini cesaretlendirerek, çıkarma yapılmasını sağladığı, bu çıkarma sonrası 9 bin müttefik, 90 bin Türk askerinin şehit olmasına yol açtığını kaydetti. Başarın, kısa süre önce 72 metre derinlikte orijinaline yakın şekilde ulaşılan 600 kuru, 800 dolu ton ağırlığı ve 56 metre boyundaki AE2 denizaltısının, boğazda bulunduğu 5 gün boyunca 8 mühimmatından 7'sini kullandığı, bunlardan sadece bir tanesinin Şevketi Peyket adlı Türk gemisine hafif yara aldırdığını ifade ederek, şunları söyledi: ''Denizaltı Sultanhisar tarafından batırıldıktan sonra içindeki 32 mürettebatın tamamı Türk askerleri tarafından kurtarılmış. Esir alınan Anzaklar İstanbul'a, oradan Afyonkarahisar ve Almanlar tarafından Bağdat-Hicaz demir yolu kapsamında yaptırılan Adana Belemedik'teki tren istasyonunda tünelleri kazmakla görevlendirilmiş. Yani denizaltı battıktan sonra mürettebatın 1918 yılına kadar Anadolu'da hikayesi var. Bunlardan 4'ü tifo, birisi kaza sonucu hayatını kaybetmiş. Denizaltıya ulaşmakla birlikte bu hikaye yeniden canlandı. Oluşturulan proje kapsamında Avustralya hükümetinin verdiği 400 bin YTL tutarındaki paraya, Türk donanması da 3 subayını görevlendirerek destek verdi.'' ''BARIŞ SEMBOLÜ OLACAK'' Başarın, şu an denizaltının barış sembolü olması için çalışma yürüttüklerini Avustralya'da bir diş hekiminin bire bir metre ebadında, üzerinde Türkçe ve İngilizce olayı anlatan pirinçten rolyef anıt hazırladığını belirterek, bu anıtların Avustralya'da Sydney, Melbourne, Albany, Canberra, Türkiye'de Çanakkale, Karabiga, İstanbul, Afyonkarahisar ve Adana Belemedik'e dikileceğini kaydetti. AE2'nin çok sayıda kişinin ölümüne neden olmasına karşın hiç öldürmediğini ve içindekilerin de savaş sırasında ölmediğini anlatan Başarın, ''anıtlar bundan sonra iki ülke arasında zaten var olan iyi ilişkilerin daha da artmasına vesile olacak. Ayrıca Çanakkale Savaşlarının yıldönümlerinde Türkiye'ye gelen Avustralyalı turistler, bu proje ile denizaltıdan çıkarılan Anzakların yaşadığı bu 5 noktayı ziyaret edecek'' dedi. ''TURİZME KATKI SAĞLAYACAK'' Projeye destek veren Akdeniz Türk-Alman İşadamları Derneği Başkanı Tevfik Kısacık ise Avustralyalıların gittiği ülkeye bol döviz bırakma ile ünlü olduklarını işaret ederek, Türkiye'de özellikle Afyonkarahisar ve Belemedik'e kurulacak bu anıtların ülkemize gelecek turistlere yeni rota kazandıracağını bildirdi. Yıllarca Alman turistleri bölgelerine çekmek için büyük mücadele verdiklerini, Alman firmaların katkılarıyla bunda önemli adımlar attıklarını vurgulayan Kısacık, ''bu gelişmeyle Avustralyalı turistleri de misafir etmenin onurunu yaşayacağız'' dedi. AA