Vergi, SGK primi ve idari para cezaları gibi borçların gecikme zammı ve faizlerini silen, aynı zamanda taksitlendiren af kanununa başvurup borçlarını yapılandıran belediyeler sözünü tutmadı. Hazine’ye en borçlu kamu kurumlarının başında gelen belediyeler, af yasasıyla yapılandırıp taksitlendirdikleri borçlarını yine ödemedi. Belediyeler af kurallarına uymadığı için Hazine de yapılandırmayı iptal etti. Böylelikle belediyelerin Hazine’ye vadesi geçmiş borçlarının toplamı 3,5 milyar lira artarak 4 milyar 178 milyon liraya yükseldi. Vadesi gelmemiş borçlarla birlikte belediyelerin Hazine’ye olan toplam borcu ise 12 milyar 430 milyon liraya yükseldi. Hazine’ye en borçlu belediyelerin başında 6 milyar 64 milyon lirayla Kocaeli Büyükşehir Belediyesi geliyor. En borçlu ikinci belediye 1 milyar 178 milyon lirayla Ankara Büyükşehir Belediyesi.

Hükümet, ödenmeyen kesinleşmiş kamu alacaklarının tahsilatını yapabilmek için 2014 yılının Eylül ayında alacakların yeniden yapılandırılmasını da içeren 6552 sayılı torba yasayı Meclis’ten geçirdi. Af niteliğindeki düzenleme kapsamında 2014 sonuna kadar 5 milyona yakın kişi 40 milyar liranın üzerindeki borcun yapılandırması için Maliye’ye başvurdu.  Borçların yapılandırması uygulamasından yararlanmak için borçlu belediyeler de Hazine Müsteşarlığı’na başvuru yaptı. Ancak yapılandırmaya rağmen belediyeler borçlarını yine ödemedi. Hazine Müsteşarlığı’nın son faaliyet raporuna göre 2015 yılında vadesi geçmiş alacak stoğu bir önceki yıla göre 3,5 milyar TL arttı. Bu artışın 6552 sayılı kanun kapsamında bazı belediyelerden olan vadesi geçmiş alacakların yapılandırılması uygulamasının, bu kuruluşların ödeme yükümlülüğünü yerine getirmemesi nedeniyle bozulmasından kaynaklandığı belirtildi.

Borçlu kuruluşlar bazında en yüksek vadesi geçmiş Hazine alacağının belediyelerden olduğu belirtilen raporda, yerel yönetimlerin ardından KİT’ler ve merkezi yönetimden olan vadesi geçmiş alacaklar geldiği vurgulandı. Kamu kurumlarının Hazine’ye 2016 Nisan sonu itibarıyla 4,2 milyar lirası vadesi geçmiş, 12 milyar lirası vadesi henüz gelmemiş olmak üzere toplam 17,1 milyar TL borcu bulunuyor. Bu borcun 12 milyar 172 milyon lirası 37 belediye ve bağlı şirketlerine ait.

Vadesi gelmemiş borçlar, belediyelerin aldığı Hazine geri ödeme ve yatırım garantili kredilerden oluşuyor. Hazine’ye en borçlu belediyelerin başında 6 milyar 64 milyon lirayla Kocaeli Büyükşehir Belediyesi geliyor. Hazine’ye en borçlu ikinci belediye 1 milyar 178 milyon lirayla Ankara Büyükşehir Belediyesi. Üçüncü sırada ise 936 milyon liralık borçla Adana Büyükşehir Belediyesi geliyor.

Hazine, belediyelerden alacağını nakit ya da vergi payından kesinti yaparak tahsil ediyor. Tahsilatların önemli bir kısmını belediyelerin vergi paylarından kesinti oluşturuyor. Bu yılın ilk dört ayındaki 159 milyon liralık tahsilatın 131 milyon lirasını belediyelerin vergi paylarından elde edilen kesinti oluşturdu. 6 milyar 64 milyon lirayla Hazine’ye en borçlu belediye olan Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, geçen yıl ve bu yılın ilk dört ayında nakdi olarak Hazine’ye hiç borç ödemesi yapmadı. Hazine, son 6 yılda büyük bölümü vergi payı kesintisi olmak üzere Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’nden alacağının sadece 437 milyon lirasını tahsil edebildi.

YARINA BAKIŞ