Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Hankendi'de düzenlenen III. Şuşa Küresel Medya Formunda yaptığı açıklamalarla Rusya'ya yönelik diplomatik gerilimi tırmandırdı. 

Aralık 2024'te Kazakistan sınırı yakınlarında düşen AZAL uçağına ilişkin uluslararası dava hazırlıklarını açıklayan Aliyev, Ukrayna'ya yönelik “işgal” ifadesini kullanarak Moskova'ya sert mesajlar verdi.

25 Aralık 2024'te Grozni'ye giderken düşen Embraer 190 tipi uçak kazası, iki ülke ilişkilerinde dönüm noktası oldu. Kazada 62 yolcu ve 5 mürettebattan 29 kişi kurtuldu. Azerbaycanlı yetkililer "dış müdahale" iddialarını sürdürürken, Rusya'nın soruşturmayı uzattığı gerekçesiyle Aliyev, uluslararası mahkemelere başvuracaklarını duyurdu ve "Ailelere tazminat ödenmesi için mücadele edeceğiz" ifadelerini kullandı.

Aliyev'in Ukrayna'ya yönelik açıklamaları Moskova'da şok etkisi yarattı. Aliyev, "Ukrayna işgali kabul etmemeli, Karabağ'daki gibi direniş göstermelidir" dedi ve Rusya'nın eylemlerini ilk kez resmen "işgal" olarak nitelendirdi. Ayrıca, Azerbaycan'ın askeri operasyonlarla toprak bütünlüğünü sağladığına vurgu yaptı.

Rusya'nın arabuluculuk rolünü devre dışı bırakmaya hazırlanan Bakü, Donald Trump'ı Ermenistan'la müzakerelerde aracı olarak öne çıkardı ve "ABD ile ilişkilerimizde büyük potansiyel var" mesajı verdi. Ayrıca, Kuzey-Güney Ulaşım Koridoru'nu Rusya'sız alternatif güzergahlarla genişletme planlarını açıkladı.

Kuzey-Güney transit projesi kapsamında, Rusya'nın katılımı olmadan başka bir ulaşım güzergahı oluşturma olasılıklarından da bahseden İlham Aliyev, "Ermenistan ve İran sınırlarımızın kesiştiği noktaya kadar uzanan demiryolunun inşasını neredeyse tamamlıyoruz. Muhtemelen bir yıldan kısa bir süre içinde, hatta belki de gelecek yılın baharında, bu demiryolunun Azerbaycan bölümü inşa edilecek. Zangezur koridorunun hayata geçirilmesi, özünde, Kuzey-Güney koridorunun başka bir yönünü açacak. Sadece herkesin bahsettiği Rusya'dan Azerbaycan üzerinden İran'a ve Reşt'e değil, aynı zamanda Doğu Zangezur ve Zangezur bölgesinin diğer bölgeleri üzerinden İran'a ve oradan da Türkiye'ye," dedi.

Uzmanlar bu radikal değişimi enerji politikası, bölgesel güç mücadelesi ve Karabağ sonrası yeni strateji gibi faktörlere bağlıyor. Enerji politikası açısından, ABD'nin Azerbaycan gazına artan ilgisi dikkat çekiyor. 

Bölgesel güç mücadelesi açısından, Türkiye-İran-Rusya üçgeninde denge arayışı öne çıkıyor. Karabağ sonrası yeni strateji açısından ise Rus barış gücünün bölgeden çekilme süreci önemli bir faktör olarak görülüyor.