Almanya sandık başında: Yeni Şansölye kim olacak?

Almanya'da seçmenler, bugün sandık başına gidiyor. Muhalefetteki Hristiyan Demokratlar’ın (CDU/CSU) üç yıllık bir aradan sonra yeniden iktidara dönmesi bekleniyor. Peki, seçime katılan ve parlamentoya girme potansiyeli bulunan partiler seçmene neler vaat ediyor?
Anketlere göre Friedrich Merz liderliğinde ilerleyen ve Almanya'nın iki büyük muhafazakâr merkez sağ partisi, Hristiyan Demokrat Birliği ve Hristiyan Sosyal Birliği'ni (CDU/CSU) bir araya getiren ittifak, yüzde 29 oy oranıyla önde gidiyor ve Başbakan Olaf Scholz’un Sosyal Demokrat Partisi’ni (SPD) yaklaşık 14 puan geride bırakıyor. Ancak Merz’in parlamentoda mutlak çoğunluğu sağlaması beklenmiyor.

Son Forsa Enstitüsü anketine göre aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi yüzde 21 oy oranına ulaşarak ülkenin ikinci en güçlü siyasi gücü haline geldi. Ancak göçmen karşıtı politikalar izleyen bu partinin iktidara gelme şansı yok çünkü diğer tüm partiler AfD ile koalisyon yapmayı reddediyor.

Cumhuriyet'te yer alan habere göre analistler, en olası hükümet senaryosunun Hristiyan Demokratlar ve Sosyal Demokratlar arasında bir koalisyon olacağını öngörse de, kararsız seçmenlerin fazlalığı ve Almanya'nın karmaşık seçim sistemi nedeniyle parlamentodaki sandalye dağılımı belirsizliğini koruyor.

KİMLER OY KULLANIYOR?
Resmi verilere göre 59 milyondan fazla Alman vatandaşı oy kullanma hakkına sahip. Bunlar arasında 2,3 milyon kişi ilk kez oy kullanacak. Almanya’daki seçmen profili yaşlı nüfusa eğilimli; seçmenlerin yüzde 42’si 60 yaş ve üzerindeyken, 30 yaş altı seçmen oranı sadece yüzde 13.

7 milyondan fazla göçmen kökenli seçmen bulunuyor ve bunların 1 milyondan fazlası Türk kökenli Alman vatandaşlarından oluşuyor.

Geçmiş seçimlerde, yaşlı seçmenler daha yüksek bir katılım gösterirken, gençler ve göçmen kökenliler arasında katılım oranı daha düşük oldu. 2021 genel seçimlerinde katılım yüzde 76,6 olarak gerçekleşirken, 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde bu oran yüzde 64,8’e düştü.

ALMANYA'DA SEÇİM SİSTEMİ NASIL İŞLİYOR?
Almanya’da başbakan doğrudan halk tarafından değil, parlamento üyeleri tarafından seçiliyor. Seçmenler, yeni parlamento üyelerini belirleyerek, dolaylı olarak başbakanın kim olacağını tayin ediyor.

Eğer bir parti parlamentoda çoğunluğu elde ederse ya da mutlak çoğunluğa sahip bir koalisyon kurarsa, o partinin adayı başbakan oluyor.

Almanya, karma bir seçim sistemi kullanıyor. Her seçmen iki oy hakkına sahip: İlk oy ile kendi bölgesini temsil edecek bir milletvekilini seçerken, ikinci oy ile bir siyasi partiye destek veriyor. Partilerin parlamentoda kaç sandalye kazanacağını esas olarak bu ikinci oy belirliyor.

Bir partinin parlamentoya girebilmesi için ya toplam oyların en az yüzde 5’ini alması ya da en az üç doğrudan milletvekilliği kazanması gerekiyor. Bu baraj, parlamentonun aşırı parçalanmasını engellemek için uygulanıyor.

BAŞLICA PARTİLER HANGİLERİ?
Bu seçimde 630 sandalyelik parlamento için toplam 4 bin 506 aday yarışıyor. Kadın aday oranı bir önceki seçime kıyasla bir puan düşerek yüzde 32’ye geriledi (2021’de yüzde 33’tü).

Seçime katılan 29 siyasi partiden yalnızca altısı, parlamentoya girebilmek için gereken yüzde 5 barajını aşabilecek gibi görünüyor.

Bu partiler şu şekilde:

Hristiyan Demokratlar (CDU/CSU)
Sosyal Demokratlar (SPD)
Aşırı sağcı AfD
Yeşiller Partisi
Sol Parti (Die Linke)
Liberal Hür Demokratlar (FDP)
Yeni kurulan sol popülist BSW partisi ve FDP’nin yüzde 5 barajında seyretmesi, parlamentodaki güç dengeleri açısından kritik bir faktör olabilir. Eğer bu iki parti barajı aşarsa, Merz’in koalisyon kurma süreci daha karmaşık hale gelebilir.

YENİ BAŞKAN KİM OLACAK?
Kamu yayıncısı ZDF tarafından yapılan son ankete göre, CDU/CSU’nun başbakan adayı Friedrich Merz, mevcut Başbakan Scholz’dan daha fazla halk desteğine sahip.

Ankete katılanların yüzde 32’si Merz’i başbakan olarak görmek isterken, Scholz’u destekleyenlerin oranı yüzde 18’de kaldı. Yeşiller’in adayı Robert Habeck yüzde 21 ile Scholz’un önünde yer alırken, AfD’nin eş başkanı ve başbakan adayı Alice Weidel yüzde 14 oranında destek aldı.


23 Şubat 2025 10:38
DİĞER HABERLER