Gölge Ekonomi Rekor Seviyede

Almanya'da kayıt dışı istihdam, 2024’te 482 milyar euroya ulaşarak federal bütçeyi dahi geride bıraktı. Ekonomist Friedrich Schneider’e göre bu rakam, 2025’te 511 milyar euroya yükselebilir. Bu, ekonomideki duraklamanın ve vatandaşın devlete olan güveninin azalmasının doğrudan bir yansıması.

Vergi Ahlakı Aşınıyor

Schneider, tren gecikmeleri, eskiyen altyapı ve devlet hizmetlerindeki aksaklıklar nedeniyle vatandaşların vergi ödeme motivasyonunun düştüğünü belirtiyor. “Küçük adamın vergi isyanı” dediği bu eğilim, öğretmenlerin özel dersleri, ustaların ev içi tadilatları gibi yasal ama bildirilmeyen işleri kapsıyor.

Vatandaşlık Parası Tartışmaların Odağında

2024 başında yüzde 12 artırılan ve 2025'te 52 milyar euroya mal olacak olan Bürgergeld (Vatandaşlık Parası), bazı uzmanlara göre kaçak çalışmayı teşvik ediyor. Yaklaşık 100 bin kişi, “mini iş” diye bilinen yasal yarı zamanlı işinden ayrıldı. Bazıları, vatandaşlık parası alırken kaçak çalışarak gelirini artırmayı tercih ediyor.

İstismar Edilen Sosyal Yardımlar: “Kombine Ücret Modeli”

Berlin'de iş koçluğu yapan Markus Karbaum, kayıt dışı gelir, yasal yarı zamanlı iş ve vatandaşlık maaşının bir arada kullanıldığı “özel kombine maaş modeli”nden söz ediyor. Bazı işverenlerin, çalışanlarına geçinecek kadar iş vermediği; kalan ihtiyaçlarını ise devlet yardımıyla karşılamalarını önerdiği bildiriliyor.

Yapısal Dolandırıcılığa Doğru mu?

Karbaum, yardım sisteminin kötüye kullanımına dikkat çekerek, vatandaşlık parasının amacı dışında harcandığını belirtiyor. Örneğin yardım alan bazı kişilerin son model telefonlar ve araçlarla geldiğini, yurt dışı tatillerine çıktıklarını anlatıyor. Her ne kadar bu durumlar münferit olsa da, sistemin açıkları yapısal dolandırıcılığa kapı aralıyor.

Devlet Ne Yapıyor?

Kaçak işçiliğin takibi Almanya’da gümrük idaresinin sorumluluğunda. 2025’te ülke çapında yapılan büyük denetimlerde binlerce gümrük memuru şantiyeleri bastı. Hükümet ise sosyal yardımların istismarını önlemek için veri paylaşımını artırmayı ve kurumlar arası eşgüdümü güçlendirmeyi hedefliyor.

Ekonomi Düşerse, Kaçak İş Artar

Uzmanlar, ekonomik daralma ve sistemin verdiği açıkların, gölge ekonomiyi beslediğini vurguluyor. Ekonomist Schneider’e göre çözüm net: “Ekonomi ne kadar büyürse, kayıt dışı istihdam da o kadar azalır.” Ancak bu süreçte sosyal yardım sisteminin da suistimal edilmeden korunması gerekiyor.