CHP Tekirdağ Milletvekili Faik Öztrak, Türkiye’nin parasal olmayan altın ticaretindeki olağanüstü gelişmeleri TBMM gündemine taşıdı. Öztrak, Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’in yanıtlaması talebiyle verdiği soru önergesinde, son dönemde Türkiye’nin altın ithalatında yaşanan olağanüstü artışa dikkat çekti.

CHP’li Öztrak’ın soru önergesinde yer alan bilgilere göre 2017 yılının ilk dokuz ayında Türkiye’nin altın ithalatı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 281 artarak 13,2 milyar dolara çıktı. Miktar olarak bakıldığında ise 2016 Ocak-Eylül döneminde 97 ton olan altın ithalatı, bu yılın aynı döneminde 335 tonu aştı. Yine bu dönemde Türkiye’nin altın ihracatı ise yüzde 11,5 azalışla 5,8 milyar dolara düştü. Geçen yılın Ocak-Eylül döneminde altın ticaretinde net ihracatçı olan Türkiye, bu yılın aynı döneminde net ithalatçı oldu.

CHP’li Öztrak’ın TÜİK ve Merkez Bankası verilerinden derlediği bilgiler, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile yapılan altın ticaretiyle ilgili dikkat çekici gelişmeler yaşandığını gösteriyor. Buna göre Türkiye geçtiğimiz yılın ilk dokuz ayında BAE’ye 625 milyon dolarlık altın ihraç etti. Bu yılın aynı döneminde ise BAE’ye yapılan altın ihracatı 6 kattan fazla artışla 4,8 milyar dolara ulaştı. Bu rakamla BAE, 2017’nin ilk dokuz ayında Türkiye’nin en fazla altın ihracatı yaptığı ülke oldu.

İhracat tarafında bu gelişme yaşanırken, aynı dönemde BAE’den yapılan altın ithalatında da önemli artış yaşandı. 2016’nın ilk dokuz ayında BAE’den yapılan altın ithalatı 1,8 milyar dolar iken bu yılın ilk dokuz ayında bu rakam ikiye katlanarak 4 milyar dolara dayandı. Böylece Türkiye, ilk dokuz aylık dönemde BAE’den 4 milyar dolarlık altın ithal edip 4,8 milyar dolarlık altın ihraç etmiş oldu. Öztrak, soru önergesinde bu konuyla ilgili olarak, “BAE ile 2017’nin ilk dokuz ayında bu kadar yüksek miktarlarda parasal olmayan altın ihracat ve ithalatı izaha muhtaçtır” ifadelerini kullandı.  

Türkiye’nin cari açığı artan altın ithalatından olumsuz etkilendi. Bu yılın ilk dokuz ayında Türkiye’nin cari açığı yüzde 27 artışla 31,1 milyar dolara çıkarken, bu açığın 7,4 milyar dolarlık kısmı “net altın ithalatından” kaynaklandı. Türkiye’nin geçen yıl net ihracatçıyken, bu yıl net ithalatçı olduğu parasal olmayan altın ticareti olmasaydı, ilk dokuz ayda cari açık, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 14 gerileyerek 23,7 milyar dolara düşecekti.

Soru önergesinde, 2017’nin Ocak ayının ilk haftasında 14 milyar dolar seviyesinde olan TCMB altın rezervinin de Kasım ayının ikinci haftası itibariyle yüzde 60’a yakın artışla 22,5 milyar dolara kadar çıktığını belirten CHP’li Öztrak, Başbakan Yardımcısı Şimşek’e şu soruları yöneltti:

“2017’nin ilk dokuz ayında ülkemizin altın ithalatındaki olağanüstü artışın sebebi nedir? Bu olağanüstü altın talebinin kaynağı kurumsal mıdır? Hangi kurumlar bu kadar yüksek miktarda altın talebinde bulunmuştur? Geçmiş dönemlerde parasal olmayan altın özellikle doğal gaz ithalatında ödeme aracı olarak kullanılmıştır. Bu yıl da ödemeler dengesinde görülen yüksek parasal olmayan altın ithalatı Türkiye’nin bazı ülkelerle yaptığı ticari işlemlerde ödeme aracı olarak kullanılmak amacıyla mı yapılmıştır? Birleşik Arap Emirlikleri’ne bu yılın ilk dokuz ayında 4,8 milyar dolarlık altın ihraç edilirken, yaklaşık 4 milyar dolarlık da altın ithal edilmiştir. Bu yıl ortaya çıkan sıra dışı altın ticaretinin sebepleri araştırılmış mıdır? Hangi sonuçlara ulaşılmıştır? TCMB rezervleri içinde altının payında son dönemde görülen yüksek artışın gerekçeleri nedir? TCMB’nin altın rezervlerinin, tutulduğu ülkeler itibariyle miktar ve tutarları nedir?”