Her şehirde binlerce kamu personeli bazen gizli tanık, bazen açık tanık bazen yasal kriterler, bazen de kurum kanaatiyle işinden ve mesleğinden edildi.

Bunların arasında en acı olanlarından biri ise din adamlığı görevini yaparken kendi imam arkadaşları tarafından iftiraya maruz bırakılarak meslekten atılanlar oldu. 

Bu hukuksuz ihraçların yaşandığı illerden Van'da müftülüğün kentte ihraç edilmesi gereken imamlar hakkında ‘Gizli Tanık Komisyonu’ kurduğu ve komisyondaki imamların, ihraç edilmesi gereken imamlar hakkında yalan ifadeler vererek, ihraç edilmelerini sağladığı ortaya çıktı. Ancak ihraçlardan iki yıl sonra gizli tanıklar, isimleri ifşa olunca OHAL Komisyonu, İdare Mahkemesi ve Diyanet İşleri Başkanlığı’na dilekçe yazarak pişman olduklarını anlattılar.

Van’da çoğunluğu KESK’e bağlı Diyanet ve Vakıf Emekçileri Sendikası (DİVES) üyesi olan 100’e yakın imam, çeşitli tarihlerde görevlerinden ihraç edildi. “PKK/KCK” ve “F.../PDY” ile iltisakları oldukları gerekçesiyle ihraç edilen imamlar hakkında sayfalarca raporlar hazırlandı. Van’da ihraç olan imamların tümünün Van Müftülüğü tarafından kent merkezi ve ilçelerde belirlediği imamların iftiralarıyla ihraç edildikleri ortaya çıktı.

Ortaya çıkan belgelerde Van İl Müftülüğü’nün kentteki bazı imamların ihraç edilmesi için bir komisyon kurduğu belirlendi. Komisyona alınan imamlar, hem komisyon üyesi olacak hem de ihraç edilmesi gereken imamlar hakkında Diyanet İşleri Müfettişine ifade vererek gizli tanık olacaktı. Ancak planlar, çoğunlukla adli işlem gören imamların mahkemelerine gizli tanıklarının çağrılması ya da kurum içi yazışmalarda ifşa edilince bozuldu.

2016 tarihinde Van İl Müftüsü Nimetullah Arvas imzasıyla Diyanet İşleri Başkanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı’na gönderilen “çok gizli” ibareli belgede gizli tanık olacak imamların isimleri tek tek sıralanırken ''Van İl Müftülüğü bünyesinde çalışan imam hatip, müezzin ve personeli hakkında müfettişlere GİZLİ TANIK olarak ifade verecek onların isimlerinin titiz bir şekilde yapılan komisyon çalışmalarından sonra Merkez İlçe Komisyonu ve aynı zamanda hangi ilçelerde kimin tanık olabilecekleri istişare sonucu belirlenmiştir. Müfettişlik makamına arz edeceğimiz bu tanıkların korunması ve gizli tutulması önem arz etmektedir. Bu tanıkların kanaatleri ve tespitleri konunun daha açık, şeffaflığa kavuşacağını ve kurum kanaatinin ne derece açık ve doğru olduğunu arz ederim.'' notu düşüldü.

İhbar sürecinin başlaması ile birlikte kentte müftülüğün belirlediği 36 imam hem ihbar dilekçelerini yazdı hem de kente gelen Diyanet Müfettişine ifade vermeye başladı. Bu ifadelerle kentte 100’e yakın imam ihraç edildi.

İhraçlar sırasında yandaş Memur-Sen’e bağlı Diyanet-Sen Van Şubesi tarafından da Diyanet İşleri Başkanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü’ne yazılan dilekçede vatan-millet vs vurgusu yapılıp gizli tanıkların deşifre olmaması için ''şikayetimizin gizli tutulması önem arz etmektedir. Ve yine bizden başka bilgiler istenirse seve seve yapacağımıza kuşkunuz olmasın” denildi.

Diyanet-Sen, ihraç edilmesi gereken imamların isimlerini EK-1 olarak belgeye iliştirdi. Ancak Diyanet-Sen’in ihbar mektubu ortaya çıktıktan sonra Diyanet-Sen Van Şube Başkanı Nurullah Arvas Van Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurarak ihraç edilenlerle ilgili liste göndermediklerini savunmaktan da geri kalmadı.

İmamların ihraç edilmesinin üzerinden 2 yıl geçtikten sonra “Gizli tanık imamların” isimleri ve verdikleri dilekçeler ortaya çıktı. Dilekçelerin ortaya çıkmasının ardından 36 imam yaptıkları ihbarların gerçeği yansıtmadığını, vicdani sıkıntılar yaşadıklarını ve müfettişlerin yönlendirmesi ile yalan ihbar dilekçeleri imzaladıklarını belirterek, pişmanlık dilekçeleri yazmaya başladı. Yaptıklarından pişmanlık duyduklarını söyleyen “Tanık İmamlar” Olağanüstü Hal Komisyonu (OHAL), Diyanet İşleri Başkanlığı ve İdare Mahkemesi’ne dilekçe göndererek ihraç edilen imamlar hakkında söylediklerini yalanladı.

Mezopotamya Ajans’ının (MA) ortaya çıkardığı pişmanlık dilekçelerinde imamların birbirinden ilginç ifadeleri yer alıyor. İşte bazı imamların ihbar ve sonrasında verdikleri pişmanlık dilekçelerinden örnekler:

A.İ adlı imam, Diyanet İşleri Başkanlığı Müfettişine ihraç edilen bir imamla ilgili verdiği ifadede şunları iddia etti: “Kurs sürecinde H.İ. adlı imamın PKK ve HDP’ye yakınlığını ima eden hiçbir söylemini işitmedim. Ancak önceki köy imamının HDP milletvekiliyle yaşadığı tartışmadan sonra köyden ayrılması ve H.İ.’nin onun yerine gelmesi bende; ‘acaba bunun HDP ile irtibatı var mı?’ şeklinde bir soru oluşmasına sebep oldu.” Yine aynı imam ihraç edilen üç imamla ilgili de PKK, HDP taraftarı olduğunu iddia ederek ihraç edilmeleri gerektiğini söyledi.

A.İ adlı imam, yalan tanıklığının ortaya çıkması ardından Diyanet İşleri Teftiş Kurulu Başkanlığı’na pişmanlık dilekçesi yazdı. A.İ. dilekçede pişmanlığını ve yaşadıklarını şu sözlerle dile getirdi: “Müfettişlere bir otelde verdiğim ifade dilekçesinde isimlerini zikrettiğim şahıslarla ilgili iddialarım gerçeği yansıtmamaktadır. O anki ve sürekli olan sıkıntılarımdan dolayı ve müfettişin psikolojik sıkıntılarından dolayı ifadelerime konsantre olamadım. İfadelerimdeki itham ve söylemler gerçeğe aykırıdır. Vicdanımla baş başa kaldığımda ilgili şahıslar hakkındaki ifadelerin doğru olmadığı kanısına vardım. İfadelerim dışında gerçekleşen bu olayın ilçe müftüsünün beni yönlendirmesi ve müftünün beni arayıp çağırması sonucunda bu ifadeleri vermiş bulunmaktayım. Ben her gün vicdan azabı duyuyorum. Yanlış ve haksız ifadelerimden dolayı pişmanım. Ben bu pişmanlığımı ihbar ettiğim imamlara da söyledim. Tekrar müfettişlerin huzurunda ve ilgili makamlara ifade vermeye hazırım.”

15 Temmuz’dan sonra görevinden ihraç edilen ancak DİVES üyeleri ile ilgili verdiği ifadeden sonra görevine dönen H.C. adlı imamın müfettişe verdiği ifade ise şöyle: “H. adlı imamla ilgili PKK ile irtibatı noktasında bir bilgim yoktur. Ancak kendisi devamlı zikredilen örgütün siyasi kanadı olarak değerlendirilen HDP ile iç içedir. Seçimlerde HDP için oy toplayan bir grup eski din görevlisi vardı. O imam onlarla birlikte hareket ediyordu. Adı geçen kişinin bizzat HDP için oy topladığını görmedim ama HDP için oy isteyen emekli imamlarla birlikte dolaştığını görünce o imamın da bu tür siyasi faaliyetlerde bulunduğundan şüphelendim.” Yine H.C. adlı imam bir çok ihraç edilen imam hakkında da aynı söylemlerde bulundu.

İfadelerinin ortaya çıkmasından sonra Van 1’inci İdare Mahkemesi Başkanlığı’na dilekçe veren H.C. de şunları ifade etti: “İhraç edilen şahıslarla ilgili hakkımda yazılı ve imzalı ifademdeki beyanlar gerçeği yansıtmamaktadır. O anki sıkıntılarımdan dolayı konsantre olamadım. Çünkü ben ilk KHK ile ihraç edilmemden dolayı çok sıkıntılıydım. Öyle anlar oldu ki evime ekmek götüremez oldum. Ailemin dağılma safhasına geldiği anlar oldu. Zaten şeker hastasıyım ve söylediğim şeylere konsantre olamadım. Sabır ve akli selim ile düşünüp vicdanımla baş başa kalarak ilgili şahıslar hakkındaki ifadelerim doğruluğu yansıtmamaktadır. Bundan dolayı vicdanen rahatsızım. Tekrar ilgili mahkemelere ifade vermek istiyorum.”

A.G. adlı imam ise yine DİVES üyesi 6 imam hakkında verdiği ifadede, “İhraç edilmesi gerekirken ihraç edilmeyen kişileri gördüğümde şaşkınlık yaşadım. İsimlerini verdiğim kişilerin HDP ile ilişkileri mevcuttur” dedi. İfadeyi alan müfettiş ise raporun sonuna, “Ayrıca adı geçenin, konunun ve bölgenin hassas olduğunu, tanıklığının ifşa olması halinde şahsının ve ailesinin zarar görebileceğini söyleyerek yazılı ifade vermekten imtina etmiştir” notu düştü.

A.G. de ifadelerinin ortaya çıkması üzerine Van 1’inci İdare Mahkemesi’ne dilekçe vererek ihraç edilen kişilerle ilgili verdiği beyanları yalanladı. A.G. dilekçesinde, “Gerçeği yansıtmayan bu beyanlarım yüzünden meslektaşlarım ihraç edilmiştir. Bu durum hem psikolojik hem ailevi hem sosyal olarak hayatıma olumsuz yansımıştır. Meslektaşlarımın haksız yere ihraç edilmesine sebep olan bu hatamdan dönülmesi için kurumumuzca yeniden ifademin alınmasını istiyorum” dedi.

Kent genelinde tam 10 imam ile ilgili PKK ve KCK ile irtibatları olduklarını Diyanet İşleri Başkanlığı Müfettişi’ne anlatan H.İ. adlı imam ise yine isminin ortaya çıkmasının ardından OHAL Komisyonu, Diyanet İşleri Başkanlığı ve İdare Mahkemeleri’ne pişmanlık dilekçesi sundu. İ.H. adlı imam verdiği dilekçede şu ifadelere yer verdi: “Bana bu imamlar hakkında PKK/KCK örgütü ile irtibatlı ve iltisaklı olup olmadıkları sorusu soruldu. Bu hususta söz konusu şahısları ismen tanıdığımı, ancak haklarında herhangi bir örgütle irtibatının olduğuna dair bilgim olmadığını belirtmeme rağmen teftiş heyeti beni psikolojikmen baskı altına alarak, bu ifadeleri vermek zorunda bıraktılar. Bana sorulan şifahi sorularda tatmin edici bir cevap vermediğim, ya da bilgi sahibi olmadığımı belirttiğim zaman terör örgütüne yardım yataklık suçlaması ile hakkımda iddianame düzenleneceği tehdidinde bulundular. Kendi yazdıkları soru-cevap tutanağını okutmadan imza atmamı istediler. Bu nedenle ifademde sorulan sorulara verilen cevaplar şahsıma sorulmuşsa da benim verdiğim cevaplar değil, kendi beyanlarıdır. Bu ifadelerin ardından böyle bir mağduriyetin ortaya çıkması beni vicdanen çok rahatsız etti. Bizzat bu kişilerden özür dileyerek kendilerinden beni af etmelerini istedim.”

İhraç edilen bir imam ise yaşananları şöyle anlattı: “Bizi ihbar eden çoğu imam başka kentlere tayin edilirken, kimi imamlar ise emekliliğe ayrıldı. Bizlere karşı nasıl bir kumpas kurulduğu çok net bir şekilde ortadadır. Binlerce insan işte böylesi yöntemlerle ihraç edildi. İnsanlara dini öğretme iddiasında bulunan bu imamların böyle bir iftiranın tarafı olması çok acı. Bu imamlar isimleri ortaya çıktıktan sonra artık toplumun içerisine bile utançlarından dolayı çıkamıyorlar. Bu utanç onlara yeter de artar bile.”