İki lider, Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı'nın (CICA) 6. Zirvesi dolayısıyla Kazakistan'ın başkenti Astana'daki temasları kapsamında, önemli gündemlerin ele alındığı 1.5 saat süren bir zirve gerçekleştirdi.

Değerlendirmelere, ‘’Asya'da İşbirliği ve Güven Artırıcı Önlemler Konferansı'nın (CICA)’’ açılış konuşmasını yapan Rusya Devlet Başkanı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in üzerinde durduğu bazı cümlelerle başlarsak Astana atmosferinin daha iyi anlaşılacağı kanaatindeyim.

Putin, küresel siyasette ciddi değişikliklerin gerçekleştiğine işaret ederek dünyanın çok kutuplu hale geldiğini ve Asya'nın kilit rol oynamaya başladığını dile getirdi.

Moskova son yıllar Asya’lı partnerleriye daha iyi ilişkiler kurdu ve ikili ticaretini artırdı. Ukrayna ile çatışmaların başlamasından sonra ise nüfusları ve ekonomileri büyük olan Çin ve Hindistan, Rusya için rahatlama kapısı oldu. Yani küresel siyasette ve ekonomide ana merkezler ortaya çıktı.

Askeri güç olarak verilere giren 142 ülkeden ilk beşe girenlerin (listenin başında ABD var) dördü yine Asya ülkeleri. İşte bu açılardan olsa gerek Putin konuşmasında ‘’güç merkezlerinin büyüdüğü Asya'nın çok kutuplu dünya düzenine geçişte önemli bir rol oynadığını’’ vurguluyor.

"Dünya gerçekten çok kutuplu hale geliyor. Ve Asya, yeni güç merkezlerinin güçlendiği bu konuda kilit bir rol olmasa da çok dikkat çekici bir rol oynuyor" dedi.

Moskova’nın, eşit ve bölünmez bir güvenlik sisteminin yaratılmasını savunduğunu ve bunu yaratmak için her şeyi yaptığını vurgulayan Putin, Rusya'nın diğer Asya devletleriyle birlikte hareket ettiğini belirtti ve ‘uluslararası hukukun evrensel, kabul görmüş ilkelerine, BM Şartı'na dayanan bir güvenlik sisteminin kurulmasından bahsediyoruz’ ifadelerini kullandı.

Ayrıca Putin’in bu ifadeleri, hepsinin sebebi ve hikayesi farklı da olsa salondaki katılımcı liderler tarafından kabul görüyor. Astana’daki Bağımsızlık Sarayı’nda Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in ev sahipliğinde başlayan zirveye, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Çin Başkan Yardımcısı Wang Qishan, Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Tacikistan Cumhurbaşkanı İmamali Rahman, Vietnam Başkan Yardımcısı Vo Thi Anh Xuan’ın yanı sıra gözlemci üye statüsüne sahip Belarus Cumhurbaşkanı Aleksander Lukaşenko katılıyor.

Erdoğan ile Putin arasındaki ikili görüşmeye Putin bazı övgülerle başladı.

“Sizinle beraber en üst düzeyde gerçekleştirdiğimiz görüşmeler iyi sonuçlar veriyor, ülkelerimiz arasındaki anlaşmaların hepsi yerine getiriliyor”

‘’Avrupa'dan bile daha güvenli bir güzergah olan Türkiye, gaz tedariki konusunda en güvenli güzergah haline geldi. Sizin tutumunuz sayesinde bu gaz boru hattını çok daha yoğun bir şekilde kullanmayı hedefliyoruz.’’

'Dün Rusya Enerji Haftası’nda enerji bakanınız ve BOTAŞ ile müzakereler yaptık. Bir gaz boru hattı daha inşa etme niyetimiz var. Türkiye’yi dünyanın en büyük gaz merkezi haline getirme niyetimizi belirledik. Bu merkezin çalışması sayesinde hem tedarik hem de fiyat belirleme konusunda güzel bir platform olacaktır.' ifadelerini kullandı.

Basına kapalı yapılan görüşmede Cumhurbaşkanı Erdoğan, Akkuyu nükleer santraline vurgu yaptı. Bunun yanında Sinop’da düşünülen nükleer santral inşaatını göndem yaptı: Akkuyu çok çok önemli bir adım. Akkuyu bizim yüzde 10 enerji ihtiyacımızı karşılarken Sinop da yüzde 10. Yüzde 20 enerji ihtiyacımız karşılanacaktır. Tahıl naklinde mutabakatı güçlendirerek sürdürmeliyiz. Kararlılığımıza, arkadaşlarımızın birbirleriyle ilgili yapacak çalışmaları çok çok önemli. Yapacakları çalışmalar bizleri çok güçlü kılacaktır düşünüyorum.

Rus liderin yeni teklifi enerji denklemlerini değiştirecek.  Türkiye'nin bu teklifi nasıl ele alacağını ileriki günlerde göreceğiz. Rusya'nın gaz arzının coğrafyasını genişletmeye, sınırlamaları bir şekilde aşmaya devam edeceğini ve bu konuda Erdoğan’ın desteğini almaya çalıştığını görüyoruz.

Kremlin kaynakları görüşmede Ukrayna'daki krizin ele alınmadığını aktardı. Fakat benim kanatim belli seviyede ele alınmış olduğu yönünde. Sadece olgunlaştırma sürecine bırakılacak.