Perakendecilerin fiyat artışlarında çizgiyi aştığı düşüncesi, tarımsal ürün maliyetlerinin düşmesi nedeniyle daha da arttı. Fiyat artışlarına ilişkin endişeler Avrupa çapında yetkilileri harekete geçirdi.

Birleşmiş Milletler Gıda Fiyatları Endeksi nisanda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19,7 düştü. Ancak tarımsal emtialardaki düşüşe rağmen perakendecilerin fiyat artışlarını sürdürmesi sonrası Financial Times’ın yaptığı derlemeye göre, Yunanistan, Macaristan, Fransa ve İspanya gibi ülkeler önlemlerini artırdı.

Eurostat’a göre, AB’de gıda fiyatları nisanda yıllık yüzde 20 arttı. Bu rakam yüzde 8,1’lik yıllık manşet enflasyon oranının çok üzerinde gerçekleşmiş oldu. Dönem içinde yumurta fiyatları yüzde 22,7, tam yağlı süt yüzde 25 ve şeker 54,9 arttı.

Bu durum, halkın öfkesini yatıştırmaya çalışan politikacıların giderek daha fazla piyasa müdahalelerine gitmesine yol açtı.

DOĞU AVRUPA HAREKETE GEÇTİ

Artan fiyatlardan en çok etkilenen Macaristan ve Hırvatistan, gelirlerinin çoğunu gıdaya harcayan savunmasız kesimleri korumak için temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarını sınırlamak üzere harekete geçti. Önlemler nedeniyle Macaristan’da süpermarketlerin satın alımları sınırlamaya başladığı görüldü.

Yunanistan, perakendecilerin gıda ve diğer temel ihtiyaç maddelerindeki kâr marjlarını sınırlayan alternatif bir yaklaşım benimsedi. Fransa ise çeşitli ürünleri mümkün olan en düşük fiyata sunmak için süpermarketlerle müzakerelere başladı.

PEK ÇOK ÜLKEDE TARTIŞILIYOR

İspanya, gıdada katma değer vergisini düşüren birkaç ülkeden biri oldu. Bir başka Güney Avrupa ülkesi olan İtalya da, makarna gibi çok tüketilen gıda maddelerinin fiyatını sınırlamak için tartışmalara başladı.

Belçikalı tüketiciyi koruma kuruluşu Test Achats, Fransa’nın enflasyonla mücadele sepeti önerisine benzer bir önlem çağrısında bulunurken Avusturyalı sendika AK de gıdalarda fiyat düzenlemesine gidilmesi için çağrıda bulundu.

Avrupa çapında 46 tüketici kuruluşunu temsil eden Avrupa Tüketici Örgütü’nün genel direktörü Monique Goyens, “Bazı fiyat artışları haklı olsa da, pek çok işletmenin fiyatları şişirmek için fırsatçı bahaneler ürettiğine dair artan şüpheler var” dedi.

Goyens, hükümetleri “tüketicileri artan fiyatlara karşı korumak için güçlü önlemler almaya” çağırdı.

Perşembe günü gıda fiyatları ile ilgili kaleme alınan bir Dünya Bankası raporu da Avrupa hükümetlerine çağrıda bulundu. Örgüt hükümetlere yaşam maliyeti krizinden muzdarip olan kesimleri desteklemeye çağırdı.

Öte yandan Dünya Bankası, fiyat kontrollerinin ve sübvansiyonların tüketiciler ve üreticiler için fiyat sinyallerini bozduğunu belirterek bu önlemlerin yetersiz olduğunu söyledi.

PERAKENDECİLER TEPKİLİ

Ancak perakendeciler, suçlunun kendilerinin olmadığını ve fahiş fiyat uygulamadıklarını söyledi. Macaristan’ın güneyindeki Pécs’te süpermarket işletmecisi olan Kodály Delikatessen, bazı ürünlerin toptan satış fiyatının üst sınır perakende fiyatından daha yüksek olduğunu belirtti.

Delikatessen bu ürünleri “diktatörlük ürünleri” olarak nitelendirerek, “Yönetmelik bizi zararına satmaya zorluyor” değerlendirmesinde bulundu.