Avrupa Konseyi’nin hukuki konularda danışma organı konumundaki Venedik Komisyonu, Türkiye’de çoklu baro sistemine geçişle ilgili görüş yayımladı.

Komisyon çoklu baro sisteminin hukukçuları "siyasileştirme riski" olduğuna işaret ederek, "Bu tarafsız olması gereken avukatlardan beklenen rol ile tutarsızdır" denildi. Komisyon bunun aynı zamanda uluslararası insan hakları anlaşmaları gereği avukatların yerine getirmesi beklenen, bağlayıcılığı bulunmayan hukuk standartları ve hukukun üstünlüğü ilkesinin gereği olan avukatların bağımsızlığına da zarar vereceğini belirtti.  

Komisyon'un değerlendirmesinde, “Uluslararası insan hakları sözleşmeleri, hukuk mesleğinin nasıl yönetilmesi gerektiğini belirtmediği, ama avukatların sağlam bir bağımsızlık ve profesyonellik içinde olması gerektiğini yorumlar” ifadesine yer verildi.

Komisyon, avukatların bağımsızlığının ve profesyonelliğinin en iyi bağımsız baroların kurulmasıyla olabileceği fikrini desteklediklerini bildirdi. Komisyonun raporunda avukatlık mesleğinde “özyönetim” ilkesinin olduğunu hatırlattı. 

Türkiye'nin eski sisteme dair işaret ettiği sorunlara da değinen Komisyon, "Ancak yeni sistemin Türkiye Barolar Birliği (TBB) ve baroların kalitesini ve nihayetinde halka sunulan hizmetlerin kalitesini nasıl artıracağı net değildir" dedi.

Venedik Komisyonu, “Türk makamların daha önce var olan sistemdeki bazı kusurlar olduğu için yeni baro sistemine geçildiğini söylüyor, ancak yine de yeni sistemin Barolar Birliği veya Barolar tarafından avukatlara ve nihayetinde avukatlar tarafından kamuoyuna sağlanan hizmetlerin kalitesini nasıl iyileştireceği Venedik Komisyonu için net değildir” açıklamasını yaptı.

Görüşte, “Türk yetkililer ayrıca, büyük şehirlerdeki mevcut baroların aslında üyelerini temsil etmediğini ve büyük baroların Türkiye Barolar Birliği Genel Kurulu'na haksız bir şekilde hakim olduğunu ileri dürdü. Venedik Komisyonu, bu konuyu ele almanın gerekli olabileceğini kabul ediyor, ancak 2020 değişikliklerinin önerdiği çözümlerin birçok dezavantajı var gibi görünüyor” denildi.

Disiplin konularında ve yönetim aşamalarında alternatif baro sisteminin istikrarsızlığa yol açabileceğini belirten Komisyon, "Eğitim ve baroların üyelerine verdiği diğer hizmetleri nasıl geliştireceği ise net değil" yorumunda bulunarak, alternatif barolara üye olma hakkının sadece büyük şehirlerdeki avukatlar için mümkün olabileceği de vurgulandı. 

Komisyon Türkiye'nin işaret ettiği sorunlara çözüm için de önerilerde bulunurken Türkiye'yi, avukatlarla birlikte farklı çözüm önerilerini gözden geçirmeye çağırdı. Türkiye'nin işaret ettiği problemler çerçevesinde daha küçük barolar oluşturulurken "coğrafi ilkeye" saygı duyulmasını isteyen Komisyon, bunun sistemi "daha demokratik yapacağını" ifade etti.

Yeni sistem ile getirilen ve neredeyse tüm baroların eşit delege yolladığı sistemin "temsil özelliğine" zarar verdiğini belirten Komisyon, "Delege sistemini orantılı hale getirmek, bu delegelerin illerdeki hukukçular arasında farklı akımları temsil etmesi ve eskisi kadar homojen olmaması için yeniden gözden geçirmek mümkün olmalı" mesajını verdi.