Venedik Komisyonu Başkanı Gianni Buquicchio, AKP hükümetinin 17 Aralık yolsuzluk ve rüşvet soruşturması sonrasında 2010 referandumunda elde edilen demokratik kazanımları geri aldığını söyledi. Bu yüzden büyük hayal kırıklığı yaşadığını ifade eden İtalyan hukukçu, Türkiye’yle ilgili endişelerinin arttığını kaydetti. 

Buquicchio, AB reformları ile 2010 referandumuyla yapılan anayasa değişiklikleri konusunda AKP’yi desteklediği için muhalefet partilerinin sert eleştirilerine muhatap oluyordu. Buquicchio, hükümetin Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) yönelik tavrını da eleştirerek, Başkan Haşim Kılıç’ın Avrupa’da büyük takdir gördüğünü vurguladı. AYM kararlarının “gayri milli” olduğu şeklindeki eleştirilere cevap vererek, Kılıç’ı demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğünü savunduğu için “vatanperver” olarak tanımladı. Avrupa Masası programında AYM’nin son zamanlarda verdiği kararları çok takdir ettiğini birkaç defa vurgulayan tecrübeli isim, bilhassa Twitter ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) hakkındaki kararların çok yerinde ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) içtihatları ile tamamen uyumlu olduğunu vurguladı. Türkiye’nin kurucu üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nin anayasa danışma kurumu olan Venedik Komisyonu (VK), Avrupa’nın en muteber kurumlarından biri olarak kabul ediliyor. Avrupa Konseyi’nin üyesi olmamalarına karşın ABD, Fas, Tunus, İsrail ve Meksika gibi ülkeler de Strasbourg merkezli kurumun üyeleri arasında yer alıyor. 

TWITTER TEŞEKKÜRÜ: AYM son zamanlarda Twitter ve HSYK kararları ile hem çok doğru kararlar verdi hem de insan hakları ve hukukun üstünlüğü ilkesine tamamen uydu. Bilhassa Twitter kararı için Mahkeme’ye teşekkür etmek istiyorum. Bu çok mühim bir karardır ve AİHM içtihatlarına tamamen uygundur.

AYM AVRUPA’DA ÇOK SAYGIN: Avrupa’daki anayasa mahkemelerini bir araya getiren toplantıların 16. Kongresi için geçtiğimiz günlerde Viyana’daydım. Bu Kongre’ye Avrupa Konseyi’nin 47 üyesinin anayasa mahkemesi başkanları katıldı. Avrupa Konseyi dışından üyelerimiz de mevcuttu. Hem Kongre’nin başkanlığını yapan hem de Avusturya Anayasa Mahkemesi’nin başkanı olan zat açılış konuşmasında hassaten Türkiye AYM’sinin oynadığı mühim rolün altını çizdi ve son zamanlarda aldığı kararları ile bağımsızlığını çok takdir ettiğini ifade etti. AYM’nin Avrupa’daki algısı çok iyi ve sanıyorum Türkiye’de de temel hakları ve hukukun üstünlüğünü koruyan bir kurum olarak algılanıyor.

ÖLÇÜSÜZ ELEŞTİRİLER TEHLİKELİ: Demokrasilerde ne mahkemeler ne de AYM’ler eleştirilerden muaf olamaz. Ancak eleştirilerin dozu kaçırılırsa ve bu eleştiriler yoğun olarak siyasi sorumluluk sahibi şahsiyetlerden ya da basından gelirse mahkemenin halk nezdindeki algısı açısından çok tehlikelidir. Bu duruma bir son vermek gerekir, zira bu saldırılar Türk demokrasisinin gelişmesi açısından zararlı olabilir.

KILIÇ, YAPMASI GEREKENİ YAPTI: Bu kadar sert eleştiriler karşısında temsil ettiği kurumu yani AYM’yi savunmak mecburiyetindeydi. Bu kadar ölçüsüz tepkiler karşısında hakikati savunmak durumundaydı. Konuşmasını tamamen meşru buluyorum.

TWITTER KARARI VATANPERVERCE: Anladığım kadarıyla Başbakan, Mahkeme’yi vatanperver bulmuyor. Bana göre vatanperverlik demokrasiyi, hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmaktır. AYM, Twitter yasağını iptal ederek çok vatanperverce davranmıştır. Ayrıca AYM’nin bu kararı AİHM’nin içtihatları ile tamamen uyumludur. Bana göre Kılıç vatanperverdir. Zira Kılıç, bu kararlarla ülkesindeki demokrasiyi ve anayasal istikrarı muhafaza etmeye çalışmaktadır.

"PARALEL DEVLET" İSPATA MUHTAÇ: Bu iddiaları değerlendiremem. Çok fazla iddia var ve bunların ispatlanması gerekiyor. Ayrıca bu paralel devlete karşı verilecek mücadelenin hukukun üstünlüğü çerçevesinde yapılması gerekiyor. Yoksa demokrasi hasar görecektir. Şimdi gayri demokratik görünse de elimizden geleni yapalım sonra demokrasiye döneriz, yaklaşımını doğru bulmuyorum. Tekrar altını çizmek istiyorum. Öncelikle bu paralel devletin mevcudiyeti ispat edilmeli. Eğer ispat edilirse mücadele de demokratik vasıtalarla yapılmalı. Şu ana kadar böyle yapılıyormuş gibi gelmiyor bana.

YENİ ANAYASA YAPILAMAMASI ÜZDÜ: Uzun süredir Türkiye için yeni bir anayasayı savunuyorum. Başbakan Erdoğan bütün siyasi partileri sürece dâhil eden Uzlaşma Komisyonu’na öncülük ettiğinde çok memnun olmuş ve desteklemiştim. Bu çok iyi bir yaklaşımdı. Ancak işin sonuca ulaşmaması beni büyük hayal kırıklığına uğrattı.

BAŞKANLIK SİSTEMİNE GEÇİŞ KÖTÜ FİKİR: Parlamenter sistem de, başkanlık ya da yarı başkanlık sistemi de iyi olabilir. Tek şart her bir sistemde gerekli denge ve fren mekanizmalarının mevcudiyetidir. Parlamenter sistem, Türkiye’de gayet iyi çalışıyor. Dolayısıyla başkanlık sistemine geçilmek istenmesini anlayamıyorum. An itibarıyla Türkiye’de parlamenter sisteme devam edilmesinin iyi olacağına inanıyorum. Şunu da eklemek istiyorum: Avrupa ülkelerinin çoğunda parlamenter sistem gayet iyi işliyor ve başkanlık sisteminden ziyade parlamenter sistem tercih ediliyor.