Birçok ailede anneler, ölüm, hastalık, babanın başka şehirde veya ülkede çalışması ayrılık veya boşanma sebebiyle çocuğun yetişmesinde yükün büyük bir kısmını taşımak zorunda kalıyorlar.
Böyle bir durumda annenin, çocuğun sağlıklı gelişmesi için birçok zorluğa hazırlıklı olması ve gelişim sürecinde babanın eksikliğinin ciddi sorunlara yol açmaması için bazı hususlara dikkat etmesi gerekiyor.
Annenin tek başına çocuğu büyütmesi durumunda karşılaştığı en ciddi sorun ekonomik zorluklardır. Annenin iyi bir mesleği yoksa uzun saatler çalışmak zorunda kalır. Bu durum çocukların uzun süre yanlız kalmalarına yol açar. Tek başına çocuk yetiştiren anne, kuralların belirlenmesi, çocuğa anlatılması ve uygulanması konusunda her anne-baba gibi kararlı davranmak durumundadır.
Sağlıklı bir ailede anne-baba bu konuda birbirlerine destek olurlar. Tek başına çocuk yetiştiren anne hem evin gelirinin temini hem de evin iç ve dış işleri ile ilgili birçok sorumluluğu yerine getirmek durumundadır. Eğer kendisine yeteri kadar yardımcı olacak kişi veya kişiler yoksa zaman eksikliği sebebiyle bir otorite boşluğu, disiplin eksikliği ortaya çıkabilir. Böyle durumlarda çocukların çoğu sınırları zorlamaya meyilli olup bu da onların hem eğitim hayatlarını hem de psikolojik durumlarını ve davranışlarını olumsuz şekilde etkiler.
Sağlıklı ailelerin çoğunda anneler daha çok duygusal ve esnek yaklaşırken, babalar biraz daha kuralcı ve prensipli olmaya meyillidirler. Bu farklılık aşırı olmayıp anne-baba birbirlerini anlayıp saygı gösterdikçe dengeleyici rol oynar. Anneler yine duygusal yapıları gereği daha korumacı olmaya yatkınken babalar bilhassa erkek çocukların eğitiminde çocuğu daha çok cesur olmaya ve kendisine güvenmeye teşvik eder.
Babanın eksikliğinde ve baba rolünü üstlenecek bir aile büyüğünün (amca, dayı dede vb.) olmaması durumunda çocuk, annenin aşırı koruyucu, kuralcı veya aşırı serbest olması gibi farklılıklara bağlı olarak ya aşırı pasif olur ya da isyan ederek kurallara karşı çıkar veya toplumda başka bir kişiyle özdeşleşerek aileden uzaklaşır. Çocuk yine baba modelinin olmaması durumunda yine annenin tutumuna, çocukla iletişim şekline ve ailedeki diğer kişilerin cinsiyetlerine, kişiliklerine ve tutumlarına bağlı olarak cinsel kimlik bunalımı geçirebilir.
Babanın eksikliği kız çocuklarının duygusal gelişimini de olumsuz şekilde etkiler. Çocuklar, annenin sevgi ve şefkatine ihtiyaç duydukları kadar babanın da sevgi, şefkat ve ilgisine ihtiyaç duyarlar. Böylece her iki cinsin özelliklerinin getirdiği iletişim farklılıkları birbirini tamamlar. Baba yakınlığı gösterecek bir erkek yakının olmaması durumunda bilhassa ergenlik döneminde duygusal ihtiyaçlarını karşılamak için karşı cinse vaktinden önce yakın olmak isteyebilir ve karşı cinsle ilgili sorunlar yaşayabilir.
Bu durumlar babanın olduğu; fakat eşine ve çocuklarına ilgisiz davrandığı sevgi ve şefkatini göstermediği "hasta aile" dediğimiz ailelerde de değişik boyutlarda vardır. Bununla beraber sorun sadece eksik olan yönlerde olur. Babanın hiç olmadığı ailede ise eksikliğin bütün yönleriyle telafisi anneler için hiç de kolay olmayan bir durum olup anne her yönden çok güçlü olmak durumundadır. Bu da tabii ki annenin aşırı yorulması, kendi kişisel problemleri gibi sebeplerle sürekli mümkün olmamaktadır.
Farika Teymur Artır - Uzman Psikolog
Zaman