Samanyoluhaber.com yazarı Akademisyen Esra Büyükcombak bu haftaki yazısında önemli bir hatırlatmada bulundu
ESRA BÜYÜKCOMBAK
Akademisyen (Genetik ve Biyoloji Mühendisliği)
"Süper besin" terimi beslenme alanında moda bir kelimedir. Süper besinin ne olduğuna dair net bilimsel bir tanım olmasa da yaygın olarak kullanılır, diyet programlarına göre de değişkenlik gösterebilir. Hatta süper besin olarak belirtilen gıdaları tüketmenin, iyileşme sürecine hızlı bir etkisi olabileceğine ilişkin yanlış beklentiler de olabilir. Bu tür yanlış beklentiler, bazen "süper besinlerin" sağlık veya diyet hedeflerine ulaşmada tek başına yeterli olabilecekleri izlenimi verebilir. Bu süper besinlerin çeşitli faydaları olduğu elbette inkar edilemez, ancak sağlıklı bir diyetin önemini vurgulamak için, tek bir besinin tüm sağlık sorunlarını çözebileceği yanılgısına da düşmemeliyiz.
Süper besin nedir?
Süper besinler, minimum kaloriyle maksimum fayda sağlayan gıdaları belirten bir terimdir ve çoğu bitkisel kökenlidir. Süper besinler, antioksidanlar, mineraller ve vitaminler gibi besinler açısından zengindirler. Genellikle lif, protein ve sağlıklı yağlarla da doludurlar. Ayrıca, bağışıklığınızın güçlenmesine ve hastalıkların önlenmesine yardımcı olurlar.
Yaygın süper besinler
1. Meyveler
Bütün meyveler harika vitamin ve lif kaynaklarıdır. Yüksek flavonoid seviyeleri sayesinde kalp krizi riskini azaltırlar. Yaygın olarak tanımlanan birkaç süper meyve arasında küçük, koyu mor meyveler (acai meyveleri, yaban mersini, ahududu) çilek, kızılcık ve goji meyveleri bulunur. Bu meyveler, yaşlandıkça hafızanın keskin kalmasına yardımcı olabilecek antosiyaninleri ve antioksidanları içerir.
2. Yeşil Çay
Yeşil çay, çok çeşitli tıbbi özelliklere sahip, hafif kafeinli bir içecektir. Araştırmalar, düzenli olarak yeşil çay içerseniz Alzheimer, kalp, diyabet ve bazı kanser türlerine yakalanma riskinizin azalabileceğini gösteriyor. Flavonoidler adı verilen antioksidan açısından zengindir. Ayrıca yeşil çaydaki kateşin ve kafein kombinasyonu kilo vermede oldukça etkilidir. Diğer çay çeşitleri de düşük kalori içeriklerinden dolayı, sıvı alımına yardımcı oldukları ve farklı besin değerleriyle süper besin olarak kabul edilirler.
3. Koyu renkli yeşil yapraklı sebzeler
Genellikle kale ve kara lahana, ıspanak ve pazı gibi yeşil yapraklılar, A, C, E ve K vitaminleri ile birçok B vitamini açısından zengindirler. Ayrıca bol miktarda karotenoid, demir, magnezyum, potasyum ve kalsiyum içerirler. Damar, kemik ve bağırsak sağlığı, kilo kontrolü ve hücresel hasarı önleme gibi önemli misyonları yüklenirler.
4. Kefir (Ve Yoğurt)
Kefir, genellikle sütten yapılan, protein, kalsiyum, B vitaminleri, potasyum ve probiyotikler içeren fermente bir içecektir. Kefirde yoğurttan daha fazla probiyotik çeşidi vardır. Kefir gibi fermente, probiyotik açısından zengin gıdaların, düşük kolesterol, düşük kan basıncı, gelişmiş sindirim ve iltihap önleyici etkiler dahil olmak üzere çeşitli yararları vardır.
5. Sarımsak
Sarımsak ve soğan yakından akrabadır. İyi bir manganez, C ve B6 vitamini, selenyum ve lif kaynağıdır. Sarımsak, kendine özgü tadı nedeniyle popüler bir mutfak malzemesidir. Aynı zamanda doğal antibiyotik olarak bilinirler. Araştırmalar, sarımsağın kolesterolü ve kan basıncını düşürmesinin yanı sıra bağışıklık fonksiyonunu desteklemede de etkili olabileceğini gösteriyor. Dahası, sarımsaktaki kükürt içeren bileşikler, belirli kanser türlerinin önlenmesinde bile rol oynayabilir.
6. Zeytinyağı
Zeytinyağı, zeytin ağaçlarının meyvelerinden elde edilen doğal bir yağdır ve Akdeniz diyetinin temel dayanaklarından biridir. Süper besin olması yönündeki iddiası, yüksek düzeyde tekli doymamış yağ asitleri ve polifenolik bileşikler içermesidir. Zeytinyağı tüketerek inflamasyonu ve kalp hastalığı ile diyabet gibi bazı hastalıklara yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz. Ayrıca oksidatif stresten kaynaklanan hücresel hasara karşı koruma sağlayabilen E ve K vitaminleri gibi antioksidanlardan dolayı yaşlanmayı ve etkilerini geciktirebilirsiniz.
7. Zencefil ve Zerdeçal
Zencefil, mide bulantısını yönetmede ve ağrıları azaltmada etkilidir. Zencefilin tüketimi, kan basıncını düşürebilir, kolesterol seviyelerini düzeltebilir ve kan pıhtılaşmasını azaltabilir. Bu özellikler de kalp sağlığını destekler. Demans ve kronik hastalıklara yakalanma riskinizi de düşürebilir.
Zerdeçal ise zencefille yakından akraba olan parlak, sarı bir baharattır. Karabiberle birlikte tüketilirse etkisi yirmi kattan fazla olabilir. Güçlü antioksidan ve antiinflamatuar etkilere sahiptir. Araştırmalar kanser, kalp hastalığı ve diyabet gibi kronik hastalıkların tedavisinde ve önlenmesinde etkili olabileceğini gösteriyor. Ayrıca yaraların iyileşmesine ve ağrıların azalmasına da yardımcı olabilir.
8. Avokado
Avokado oldukça besleyici bir meyvedir, ancak genellikle bir sebze gibi tüketilir. Lif, protein, vitaminler, mineraller ve sağlıklı yağlar da dahil olmak üzere birçok besin açısından zengindir. Oleik asit, avokadodaki en baskın yağdır ve vücuttaki iltihaplanmanın azalmasını sağlar. Avokado tüketmek, kalp hastalığı, diyabet ve belirli kanser türlerine yakalanma riskinizi azaltabilir.
Unutmamak gerekir ki, süper besinleri beslenmenize dahil etmeniz elbette önemlidir, ama asıl önemli olan sağlıklı, dengeli ve çeşitli beslenmektir.