Manisa'nın Soma ilçesinde 301 işçinin şehit olduğu maden ocağı faciasından sonra aileler tarafından açılan tazminat davalarının görüldüğü Soma İş Mahkemesi tarafından, İstanbul Üniversitesi (İÜ)'nden bir bilirkişi heyetine hazırlatılan raporda Soma Kömürleri A.Ş. yüzde 70, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) yüzde 15, Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (MİGEM) yüzde 10, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yüzde 5 kusurlu bulundu. Böylece Soma faciasında, Çalışma ve Sosyal Güvenlik ile Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlıkları ilk kez sorumlu tutulmuş oldu.

Manisa Barosu Başkanı Ali Arslan, yaptığı açıklamada söz konusu davaların seyrini değiştirecek yeni bilirkişi raporunun, Soma İş Mahkemesi'ne sunulduğunu söyledi. Facianın ardından çok sayıda dava açıldığını hatırlatan Arslan, "Soma İş Mahkemesi'nde Soma Kömürleri A.Ş., Soma Holding A.Ş. ve TKİ aleyhine şehit madencilerin yakınları tarafından açılan tazminat davaları devam etmektedir. Soma İş Mahkemesi Hakimliği'nden, bu olayın meydana gelmesinde kusur, ihmal durumları ve miktarlarının yüzdelik olarak tespiti amacıyla İstanbul 4. İş Mahkemesi'ne dosya gönderilmiş ve İstanbul 4. İş Mahkemesi'nin, İÜ tarafından oluşturulan dokuz kişilik heyetinden, 8 Ekim 2015 tarihli bilirkişi raporu alınmıştır. Bu rapor şu anda Soma İş Mahkemesi'ne sunulmuştur. Alınan bu raporda, heyetin düzenlemiş olduğu rapora iki bilirkişi ayrı rapor düzenlemiş, yedi kişi raporu imzalamıştır. Raporda Soma Kömürleri A.Ş. yüzde 70 oranında TKİ yüzde 15, MİGEM yüzde 10, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yüzde 5 oranınra kusurlu bulunmuştur. İki bilirkişinin ayrı düzenlediği raporda, yine aynı kurumlar sorumlu bulunmuş ancak kusur oranları değişmiştir. Soma Kömürleri A.Ş. yüzde 50, TKİ yüzde 30, MİGEM yüzde 10, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yüzde 10 oranında kusurlu bulunmuştur. Bu, şu açıdan önemlidir, Soma Cumhuriyet Savcılığı'nın iddianame aşamasında almış olduğu raporun dışında ilk defa düzenlenen, mahkemeye sunulan rapordur. Bu anlamda Soma davalarına, hem tazminat davalarına hem de ceza davasına yön verebilecek olan, idare mahkemesindeki davalara da yön verebilecek olan bir bilirkişi raporudur. Bu rapor mahkemeye sunuldu. Mahkeme tarafından taraflara tebliğ edilecek. Taraflar tarafından bu rapora itiraz edilebilir, kabul edilebilir, o süreç işleyecektir." dedi.

'BAKANLIKLARIN SORUMLULUĞU İSPAT EDİLDİ'

Raporun çok önemli olduğunu belirten Baro Başkanı Arslan, "Rapordan şunu anlıyoruz ki düne kadar hem Enerji Bakanlığı hem Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bu faciada kusurlarının olmadığını, sorumluluklarının bulunmadığını iddia etmişlerdi. Soma Cumhuriyet Başsavcılığı'nın, sorumlu kişiler hakkında dava açılmasıyla ilgili istemiş olduğu soruşturma iznini de reddetmişler, kabul etmemişlerdi. Biliyorsunuz o süreçte Danıştay'a itiraz edilmiş, Danıştay, 'Sorumluları tespit ettikten sonra karar vermem gerekir.' şeklinde, Çalışma ve Enerji bakanlıklarının bu kararlarını bozmuş, tekrar cumhuriyet savcılığına göndermişti. Cumhuriyet savcılığı bu sorumluları tespit etmiş, bakanlıklardan yeniden izin istemiş, bakanlık yine bu talepleri reddetmişti. Biz o ret kararına karşı yine bayramdan önce itirazda bulunmuştuk Danıştay'a, o süreç devam ediyor. Bu rapor, o süreçte haklılığımızı ortaya koymakta, yani bu faciada Çalışma Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı'nın sorumluluğunun olduğunu ispat etmektedir, bu düzenlenmiş olan rapor." diye konuştu.

ŞİRKETİN KUSURLARI

Ali Arslan, söz konusu bilirkişi raporunda Soma Kömürleri A.Ş.'ye atfedilen yüzde 70'lik kusurların bazılarını şöyle sıraladı: "Üretim zorlaması. Kapsamlı bir risk değerlendirmesinin yapılmaması. İş sağlığı ve güvenliği meslek eğitiminin, mevzuat hükümlerine uygun şekilde verilmemesi. İşletmedeki iç denetim faaliyetlerinin gerektiği şekilde yerine getirilmemesi. Ocağın havalandırması konusunda hatalı uygulamalar ve sorunların çözümlenmemesi. Ocak şartlarına uygun maskenin seçilmemesi. Maskelerin kontrol ve bakımının gerekli şekilde yapılmaması. Gaz izleme sistemindeki sorunlar ve bunların giderilmesi konusunda kayıtsız kalınması. Elektrik enerjisiyle çalışan cihazlardan bir bölümünün yanmaz özellik taşımaması. Yangında mücadele ve tahlisiye konusunda yetişmiş, yeterli sayıda personel bulundurulmaması ve bu işlemler için gerekli araç gereç ve altyapı oluşturulmaması."

Bilirkişi heyeti tarafından Soma Kömürleri A.Ş. için belirtilen kusurların, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki ceza davasında dinlenen işçilerin de aynı kusurları ortaya koyduğunu savunan Arslan, "Burada maden ocağının sorumluluğu tespit edilmektedir. Hem Soma Cumhuriyet Savcılığı tarafından alınan rapor hem Soma İş Mahkemesi tarafından alınan rapor, burada ocaklardaki eksikliklerin ve facianın göz göre göre geldiğini ama ocağı işletenlerin ve sorumluların bu konuyla ilgili gerekli önlemleri, bakanlığın gerekli önlemleri ve tedbirleri almadığını, gerekli denetimlerin yapılmadığını ortaya koymaktadır. Bu rapor da cumhuriyet başsavcılığının aldığı raporu doğrular nitelikte, oradaki eksiklikleri tekrar belirtir nitelikte. Bu da hem Soma İş Mahkemesi'nde devam eden davalarda hem Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde devam eden davada hem de Manisa İdare Mahkemesi'nde devam eden davalarda, davacı olanların haklılığını ortaya koymakta. Sorumlular hakkında ceza mahkemesinde gerekli cezai sorumlulukların uygulanması, idare ve iş mahkemesinde de yine ailelerin talep ettiği maddi manevi tazminatların hüküm altına alınması sonucunu doğuracaktır." diye konuştu. CİHAN