Kanunî Sultan Süleyman, Sadrazamı İbrahim Paşa ile bir sefer dolayısı ile, Bulgaristan’da bulunuyorlarmış… Bulgarların güven vermeyen ve ileride bir çıban başı olabilecek halleri üzerine konuşuyorlarmış… Sadrazam İbrahim Paşa, Padişah’a demiş ki: “Hünkârım, dünyanın bin türlü hali var. Bir gün gelir, Bulgarlar başımıza dert açabilirler. Bir ferman buyurun da, Bulgarları Anadolu’ya dağıtalım. Anadolu’nun değişik yerlerinde eriyip kaybolsunlar.”

O tarihlerde Bulgarlar, 220 bin civarında bir nüfusa sahip bulunuyorlar. Bu sebeple Sadrazamın teklifi uygulanabilir bir şeydir. Belki Padişah da şahsî görüşü itibariyle aynı şeyleri düşünüyordur. Ancak, her konuda olduğu gibi, böylesi önemli bir konuda da, Padişahın başı HUKUK’a bağlıydı. VİCDANINI  DOKUYAN  HUKUK  tehlikeli gördüğü bir kavmi eritip yok etmesine asla müsaade etmezdi. Devletin bağlı olduğu hukuk kuralları herkesi bağladığı gibi, Cihan Padişahını da bağlıyordu. (M. Niyazi Özdemir)

O hukukun temeli Kur’an-ı Kerimdi. Kur’an-ı Hakimde şöyle buyurulmaktadır: “Ey insanlar! Biz sizi bir erkekle bir kadından yarattık… Birbirinizi tanıyıp sahip çıkmanız için milletlere, sülâlere ayırdık. Şunu unutmayın ki, Allah’ın nazarında en değerli, en üstün olanınız, takvada en ileri olandır. Muhakkak ki, Allah her şeyi mükemmel bilir; Alîm’dir. Her şeyden haberdardır; Habîr’dir.”  (Hucurat Suresi, 49/13)

“Sizi tâife tâife, millet millet, kabile kabile yaratmışım, tâ birbirinizdeki, ictimaî hayata ait münasebetlerinizi bilesiniz, birbirinize yardım edesiniz. Yoksa sizi kabile kabile yaratmamın hikmet ve sebebi, birbirlerinize karşı inkârla yabanî bakasınız diye değildir.” (Yirmi Altıncı Mektup, 3. Mebhas) 

Ey insanlar!.. Size bu seslenişle seslenen sizi Yaratan’dır… Bir erkek ve bir dişiden… Sizleri, milletler, kabileler halinde yaratmasındaki gayesini, sizlere bildirmektedir O. Bu gaye, birbirinizin gırtlağına sarılma ve birbirinizle çatışma değildir. Bu gaye, sizin birbirinizle tanışmanız ve kaynaşmanızdır… Dillerin ve renklerin farklı oluşu, huy ve ahlakların çeşit çeşit olması, kabiliyet ve yeteneklerinin değişik değişik olması, çekişme ve ayrılığı gerektiren bir ayrılık değildir. Aksine, bütün  yükümlülükleri yerine getirmek ve bütün ihtiyaçları gidermek için yardımlaşmaya gerektiren bir unsurdur. Rengin, ırkın, dilin, vatanın ve bu değerlerden başka diğerlerinin Cenab-ı Hakkın ölçüsünde hesaba katılacak bir değerleri yoktur. Ortada ancak ve ancak bütün değerlerin kendisi ile belirlendiği ve insanların üstün olup olmadıklarının kendisi ile bilindiği bir tek ölçü vardır. Bu ölçü: “Allah yanında en üstün olanınız O’ndan, en çok korkanınızdır.” ölçüsüdür. Gerçek şerefli insan, Allah katında şerefli olandır. İşte böyle bütün farklar ve bütün değerler, değerini kaybeder, düşer ve tek bir ölçü ve tek bir değerle yükselir ve insanlar muhâkeme edebilmek için bu biricik ölçüye başvururlar ve insanların ayrılıkları, ölçüde bu değere vurulur. Ve işte böylece yeryüzündeki bütün çatışma ve düşmanlık sebepleri kaybolur silinir. İnsanların üzerine titreyip  sıkıca yapıştığı ve değer verdiği bütün yeryüzü değerleri işte böylece önemsizleştirilir. (Fî Zılâli’l-Kur’an) 

1071’de Malazgirt’ten sonra Anadoluya 300 bin Müslüman girdi. Halbuki orada beş milyon gayr-i Müslim vardı. Bunlar ne oldu? Şimdi diyoruz ki, “%90 Müslüman Anadolu!..”  Nasıl oldu bu? İslamiyette zorla müslümanlaştırmak söz konusu değildir. Çünkü “Dinde zorlama yoktur. doğru yol, sapıklıktan hak bâtıldan ayrılıp belli olmuştur.” (Bakara Suresi, 2/256)  buyuruluyor. Değil bir insanı zorla Müslüman etmek; bir milleti başka yerlere sürüp eritmek de yoktur. Nitekim, koskoca Kanunî Sultan Süleyman, problem olacak 220 binlik Bulgar nüfusunu, yerinden dağıtamadı. Çünkü Şeyhülislam izin vermedi. 

Elbette insânî evrensel değerleri, yani insaniyet-i kübrâ olan, gerçek ve büyük insanlık olan İslamiyeti yaşayarak. Güzellikleri bütün câzibeleriyle temsil ederek… Çünkü güzelliklerin dominant olarak tesir etme gücü vardır. Tıpkı ZEMZEM  gibi… Bir bardak zemzemi koca bir sürahî suyun içine dökünce, o suyu enteresan şekilde zemzem haline getiriyor. Gerçekten de bunu inceleyen Japonlar zemzemin bu özelliğini kabul ediyorlar. Eğer siz mânevî beslenmenizi, tam olarak gerçekleştirir, iman ve kabul ettiğiniz ahlâkî güzellikleri ve bütün cihanın tanıdığı fazilet ve değerleri yaşayarak temsil ederseniz size herkes hayran olur ve isteyerek sizin gibi olmaya çalışır. Lâfla, rol yapmakla, takıyye yapıp insanları kandırmakla asla bir yere varamazsınız. Çünkü olmayan sun’î ve yapmacık şeyleri fıtrat reddeder. Bugün değilse yarın, bunlar yüzünüze çarpılır. Onun için şeffaflığa ve fıtrîliğe son derece önem vermemiz gerekir.