Otomotiv sektörünün önde gelen isimlerinden Neziroğlu Grubu'nun Başkanı Serdar Neziroğlu'na ait "Türk Tespih Sanatı, Neziroğlu Koleksiyonu" nun üç ciltlik ilk serisi yayımlandı. Kitapta Türkiye'nin dört bir yanından tespih ustasının eserlerine yer verilmiş.Tespihin yeterince aydınlatılmamış tarihine ışık tutan yazılar, Gazeteci Refik Durbaş'ın tespih ustalarıyla söyleşileri ve obje yapımında kullanılan maddelerin tanıtıldığı son bölüm koleksiyonu zenginleştiren detaylar. Kimine göre en kolay rahatlama aracı, kimine göre de el alışkanlığıdır tespih. Kullananda gizlidir anlamı. Bazen sabır, bazen de şükür olur dolanır hem ele, hem dile. Bir yandan da koleksiyonerlerin gözdesidir. İnceliklerini bilen öyle her parçayı yakıştırmaz kendisine. Sanat arar, ayrıntıları işçiliğinde, zarafetinde, malzemesinde yakalar. Şimdilerde tanelerine 'boncuk' deyip geçiversek de, Osmanlıda en yaygın zanaat dallarından biri tespih işçiliği. Tarihî kaynaklar, bir dönem sadece Kapalıçarşı çevresinde 300'e yakın ustanın çalıştığını gösteriyor. Tabii günümüzde usta sayısı geçmişle kıyaslanamayacak kadar az. Türk tespih sanatını anlatan kaynak da bir elin parmaklarını geçmiyor. Ancak bugünlerde Türk tespih sanatına dair güzel bir hareketlilik yaşanıyor. Otomotiv sektörünün önde gelen isimlerinden Neziroğlu Grubu'nun başkanı Serdar Neziroğlu'na ait "Türk Tespih Sanatı, Neziroğlu Koleksiyonu" isimli üç ciltlik kitap yayımlandı. Kitapta, Neziroğlu'nun 4 yıllık çalışmasının ürünü 3 bin parçadan oluşan koleksiyonun fotoğrafları yer alıyor. Serdar Bey'in merakı 2007'de bir uçak seyahati esnasında eline aldığı bir gümüş tespihle başlamış. Neziroğlu "Elimde tespih taşımam, öyle bir alışkanlığım yok. O an tamamen bir sanat olduğunu hissettim. Bu Osmanlı'da 'zanaat' diye geçen bir iş, sanat yani. Bizim koleksiyonumuzdaki işçiliklere bakanların bu sanatını hissedeceğini düşünüyoruz." diyor. 60'ı aşkın tespih sanatçısının eserleri var kitapta. İlk seride 375 tespih resmediliyor. Resmediliyor diyoruz, çünkü tespih sektöründe daha çok malzeme ön plana çıkarılıyor. Bu genel kanının aksine, bu koleksiyon daha çok işçiliği ön plana çıkarıyor. Mesela işçilik daha net görülsün diye imame boyları bir miktar uzatılmış, bir tespihi tanıtmak için iki sayfa kullanılmış. Ağaç tespih çeşitlerine fazlaca yer verilmiş. Tespihe dair bilgi kirliliği çok fazla Kitap için, bugüne kadar Türk tespih sanatına dair hazırlanmış en geniş kaynak eser denebilir. Araştırmacı yazar Necdet Sakaoğlu ve yazar Deniz Gürsoy'un geçmişten günümüze "tespih"i ele aldıkları yazıları, tespihin yeterince aydınlatılmamış tarihine ışık tutuyor. Gazeteci Refik Durbaş'ın 20'ye yakın tespih ustasıyla yaptığı söyleşi de koleksiyona zenginlik katmış. En dikkat çekici kısımlardan biri de obje yapımında kullanılan maddelerin tanıtıldığı son bölüm. Şu ana kadar tespih yapımında kullanılan malzemelerle ilgili en detaylı araştırma bu. Mercandan, lüle taşına, firuzeden, kızıl pelesenke tüm malzemelere dair detay bilgilerin toplanması kolay olmamış tabii. Serdar Neziroğlu, tespihle ilgili çok fazla bilgi olmadığını, ortalıkta yanlış bilgilerin dolaştığını söylüyor ve "Sözlük bölümünü çok zor hallettik. Gerçekten tespih sektöründe kaynak olarak gösterilebilecek bir malzeme anlatım bölümüdür." diyor. Örneğin kitabın ikinci cildinde tanıtılan 'kuka'ya dair kesin bilgiye ulaşmak için Brezilya Büyük Elçiliği'ne dahi başvurulmuş. En sonunda ananas familyasından yola çıkılarak kesin tanıma varılmış. Bazılarına ustalardan, bazılarına da kütüphanelerden kaynaklarla ulaşılmış. İsteyen benzerini yaptırabilir Koleksiyondaki eserlerin bazıları Serdar Neziroğlu'nun isteğiyle çalışılmış, bazıları da ustaların tercihlerine göre. Türkiye'nin dört bir yanından ustaların eserleri var. Tespih meraklılarının aklına düşecek soruya hemen açıklık getirelim; koleksiyondaki tespihlerin henüz satışı yapılmıyor. Yapılması planlanan tanıtım faaliyetleri, sergi organizasyonları ve müze çalışmaları için bir süre daha muhafaza edilmesine karar verilmiş. Ancak ilerleyen günlerde koleksiyon tespihlerinin benzerlerinin sipariş verilebilmesi için uygun bir ortamın oluşturması gündemde. (www.turktespihsanati.com) Tespih sanatına dikkat çekmek istiyoruz Aydın Menderes Orkun (Genel Yayın Koordinatörü): Daha çok insanın merak salması ve tespih sanatçılarının artması, sektörün büyümesi için albümleri çıkarıyoruz. Daha önce de bu sanata dair kitaplar hazırlanmış ama bu kadar detaylı, güzel görünen resimler yok. Bizim kitapta fazla yazı yok, o yüzden yanında Deniz Gürsoy'un Tespih-Parmak Uçlarındaki Huzur kitabını hediye ediyoruz. Bu kitap Osmanlıdan gelen tespih sanatında bir mihenk taşı diyebiliriz. Bundan sonra bu işe merak salacakların da bilerek başvurabileceği bir kılavuz. ASLIHAN KÖŞŞEKOĞLU