Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Adalet Komisyonu, Cezai Konularda Uluslararası Adli İşbirliği Kanunu Tasarısını kabul etti. Cezai konularda uluslararası adli işbirliğinin usul ve esasları ile yabancı devletlerle cezai konularda yapılacak adli işbirliğini kapsayan tasarıya göre Adalet Bakanlığı, taraf olunan milletlerarası andlaşmalar veya mütekabiliyet ilkesi çerçevesinde, yabancı devletlerin adli işbirliği taleplerinin kabulü ile Türk adli mercilerinin yapacağı işbirliği taleplerinin uygunluğu ile uygulanacak adli işbirliğinin türü ve izlenecek yöntem konusunda karar verecek. Bakanlık, adli işbirliği kapsamında devletlerce talep edilen bilgi ve belgelerin kullanılmasına muvafakat verebilecek, bunların kullanılmasını sınırlandırabilecek, teminat veya şarta bağlayabilecek.

Yabancı devletlerin adli işbirliği talepleri, Türkiye'nin egemenlik hakları, milli güvenliği, kamu düzeni veya diğer temel çıkarlarının ihlal edilmesi; talebe konu fiilin sırf askeri suç, düşünce suçu, siyasi suç veya siyasi suçla bağlantılı bir suç olması; talebe konu kişinin ırkı, etnik kökeni, dini, vatandaşlığı, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi görüşleri nedeniyle bir soruşturma veya kovuşturmaya maruz bırakılacağına veya cezalandırılacağına ya da işkence veya kötü muameleye maruz kalacağına dair inandırıcı nedenlerin bulunması hallerinde reddedilebilecek.

Adli işbirliği kapsamında gelen bilgi ve belgeler, gönderen devlet izin vermedikçe, talebe konu olan soruşturma veya kovuşturma ya da infaz işlemleri dışında kullanılamayacak. Talebe konu suçun hukuki vasfının değişmesi; adli işbirliği işleminden sonra ortaya çıkan yeni şüpheli veya sanıkların soruşturma ya da kovuşturmaya dahil edilmesi; talebe konu suçla ilgili bilgi ve belgelerin, bu suçla bağlantılı olan hukuk davalarında gerekli olması halinde izin şartı aranmayacak. Adli merciler, soruşturma veya kovuşturmanın sonuçlandırılması ya da verilen mahkumiyet kararlarının yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan konularda adli yardımlaşma talebinde bulunabilecek.

Yabancı ülkede işlenen bir suç nedeniyle hakkında ceza soruşturması başlatılan ya da mahkumiyet kararı verilen bir yabancı, talep üzerine, soruşturma veya kovuşturmanın sonuçlandırılabilmesi ya da hükmedilen cezanın infazı amacıyla isteyen devlete iade edilebilecek. Talep eden devlet hukuku ile Türk hukukuna göre, üst sınırı bir yıl veya daha fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren suçlardan dolayı iade talebi kabul edilebilecek. Kesinleşmiş mahkumiyet kararları bakımından iade talebinin kabul edilebilmesi için hükmolunan cezanın en az 4 ay hürriyeti bağlayıcı ceza olması gerekecek. İadesi istenen kişinin birden fazla suçu bulunması halinde, bunlardan bazılarının cezası belirtilen sürelerin altında olsa dahi birlikte iadeye konu edilebilecek.

Aynı kişi hakkında birden fazla devlet tarafından iade talebinde bulunulması halinde, suçların ağırlığı ve işlendiği yer, taleplerin geliş sırası, kişinin vatandaşlığı ve yeniden iade edilme ihtimali gibi şartlar dikkate alınarak, iade taleplerinden hangisinin öncelikli olarak işleme alınacağı Adalet Bakanlığı tarafından belirlenecek. İade halinde, kişi ancak iade kararına dayanak teşkil eden suçlardan dolayı yargılanabilecek veya mahkum olduğu ceza infaz edilebilecek.Cihan CİHAN