ABD'de Kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerinde aday olmak için yarışan Cumhuriyetçi Parti'den aday adayları kozlarını dün gece canlı yayında paylaştı. Muhafazakâr partili isimler Müslümanların ABD'ye alınmasının yasaklanmasından Suriye krizine, IŞİD ile mücadeleden haklarında çıkan usulsüzlük iddialarına, ekonomiden ulusal güvenliğe kadar birçok konuda görüşlerini dile getirip destek aradı.

Tartışma programında gözler özellikle işadamı Donald Trump ile Senatör Ted Cruz'da oldu. Son haftalarda birbirlerini kıyasıya eleştirilen ikili, anketlerde de en iddialı başkan aday adayları.

Fox Bussines televizyon kanalında yayınlanan programı yöneten gazeteci Trump'a Müslümanların ABD'ye girmesinin durdurulması görüşünün çok tartışıldığını ve tepki aldığını hatırlattı. Bu fikrinde bir değişme olup olmadığı sorusuna Trump, "Hayır olmadı. Ben geçici olarak durdurulmasını söyledim ve bazı Müslüman arkadaşlarım da benim bu fikrimi desteklediklerini bana iletti. Bazıları, hepsi değil… Bakın borcumuz 19 trilyon dolar ve zor durumdayız. Onların ülkemize girerek sınırlarımızı yıkmasına izin veremeyiz" şeklinde cevap verdi.

Trump'ın sözlerine tepki gösteren Florida eski valisi Jeb Bush, "Tüm Müslümanlara yasak mı? Ciddi misin? Bu politika savunduğun politikayı imkânsız kılıyor. IŞİD'i yenmek için Ortadoğu'da müttefiklerimiz ile ortak çalışacağız diyorsun. Kürtler müttefiğimiz ve onlar Müslüman. Sen onların ülkemize gelmesine izin vermeyecek misin? Arap müttefiklerimiz de öyle. Biz dünya polisi olamayız. Bu sorunu Arap müttefiklerimiz ile çözebiliriz. Öne sürdüğün fikir ile Suriye'de savaşın bitirilmesi ve IŞİD'in yok edilmesini imkânsız hale getiriyorsun... Bu sözler Amerika'ya fayda değil zarar getirir" dedi.

BURASI MÜSLÜMAN AMERİKALILARIN DA ÜLKESİ

Tartışma pogramının sürdüğü vakitlerde Demokrat Parti'nin güçlü başkan aday adayı ve ABD eski Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Trump'ın sözlerine tepki gösterdi. Twitter hesabından yazan Clinton, "Burası Müslüman Amerikalıların da ülkesi, seçilecek başkan bunun bilincinde olmalı" dedi.

Trump ile Ted Cruz arasında yaşanan atışma gecenin en renkli sahnelerinden oldu. Cruz'un Kanada'da doğması nedeni ile Anayasa'ya göre başkan olmayacağını savunan Trump, "Bunu ben demiyorum hukukçular diyor. Benim için sorun olmaz ama Demokratlar bunu mahkemeye götürür eğer başkan seçilirse, gerçi seçilemez çünkü ben seçileceğim. Hem ben dava da etmem" diye konuştu.

Cruz ise yalnızca kendisinin değil Donald Trump'ın da çifte vatandaş olduğunu dile getirdi. Bu sataşmaya Trump, "Ben bu ülkede doğdum" diye karşılık verdi.

Cruz, Trump'ın kendisinin Kanada'da doğmasını gündeme getirmesinin anketlerde oyunu yükselmesine bağladı. Cruz, "Son Eylül ayından bu zamana Anayasa değişmedi ama anketlerde rakamlar değişti" dedi.

Trump, "Evet doğru ama anketlerde ben herkesten öndeyim. Bunu gündeme getirdim çünkü başkan seçilecek olsan, ki şansın yok ama yüzde 5 ihtimal dahi olsa mahkemelik olursun" diye cevap verdi.

TRUMP'TAN CRUZ'A: NEW YORK'A VE NEW YORKLULARA HAKARET EDİYORSUN

İkili arasında bir başka tartışma konusu da Cruz'un Trump'ın New York değerlerini temsil ettiği sözü üzerine oldu. Tartışma programını yöneten gazetecinin 'New York değerleri ile neyi kast ettiğini' sorması üzerine Cruz, "Herkes bilir New York değerlerinin ne demek olduğunu. New York'ta iyi insanlar var ama New York değerleri güneyi temsil etmez; Iowa'yı temsil etmez; muhafazakârları temsil etmez… New York değeri eşcinsel evliliği destekler, kürtajı destekler… Manhattan'dan muhafazakâr çıkmamıştır" diye cevap verdi.

Yaşadığı şehire sahip çıkan Trump "New York harika bir şehir, harika insanların olduğu bir yer. 11 Eylül saldırılarından sonra binaların yıkılışını gördüm. Hiçbir şehir tarihte New York kadar hızlı, insacıl bir şekilde yaralarını saramamıştır… Ayrıca Manhattan'dan muhafazakâr da çıkar" ifadesini kullandı. Trump'ın sözlerini salondaki binlerce izleyici ve Cruz da alkışladı. Trump daha sonra Cruz'a dönerek, "New York ve New Yorklulara hakaret ediyorsun" diye çıkıştı.

CLINTON İLE OBAMA YİNE HEDEF İSİMLERDİ

South Carolina eyaletinin North Charleston şehrinde yapılan tartışma programı kapalı spor salonunda gerçekleştirildi. Binlerce insanın katıldığı tartışma programında Cumhuriyetçi başkan aday adaylarının hedefinde yine Hillary Clinton ile Başkan Obama vardı. Jeb Bush, sahnede olan herkesin Clinton'dan daha iyi başkan olacağını savundu. Bush, "Clinton eğer seçilirse bu ülkemiz için bir felaket olur. Obama yönetiminin üçüncü dönemi olur." dedi.

Bush ayrıca, "Clinton seçilirse eğer ilk 100 günlük icraatı mahkeme ile Beyaz Saray arasında gidip gelmekle geçer" diyerek Clinton'ın Dışişleri Bakanlığı döneminde elektronik postaları nedeniyle açılan soruşturmaya göndermede bulundu. Bush, dış politika sorusunda ABD'nin İsrail'deki büyükelçiliğinin Tel Aviv'den Kudüs'e taşınmasını savundu.

Başkan aday adaylarından Florida Senatörü Marco Rubio ise, Bingazi'de ABD başkonsolosluğuna yapılan saldırıda ölen Amerikalı diplomatların ailesine Clinton'ın yalan söylediğini hatırlattı.

New Jersey Valisi Chris Christie ise Başkan Barack Obama'yı, "çocuk gibi alıngan" şeklinde eleştirdi. Christie, Suriye savaşında Beşar Esed'in iktidarda kaldığı sürece barışın sağlanamayacağını savundu. Vali Christie, Suriyeli mültecilerin ABD'ye alınmaması, Suriye'nin istikrara kavuşmasının da ancak Suriyelilerin ülkelerinde kalarak sağlanacağını ileri sürdü.

Bush ise Suriye krizi ile IŞİD'in yok edilmesini ABD'nin ancak müttefikleriyle işbirliği ile sağlayacağını dile getirdi.

Marco Rubio, başkan seçilmesi durumunda ABD'ye gelecek kimselere daha detaylı güvenlik araştırmasından sonra izin verileceğini dile getirdi.

Tartışmanın gündemlerinden birisi de bireylerin silah edinme hakkı oldu. Cumhuriyetçi başkan adayları, bireylerin silah edinme hakkının Anayasal bir hak olduğunu savundu ve Obama'nın bu konudaki politikalarını eleştirdi.

CRUZ, USULSÜZLÜK İDDİALARINI 'HESAP HATASI' DİYE SAVUNDU

Tartışmanın yapıldığı gün New York Times gaztesi Cruz hakkında yayınladığı haber ile gündem oluşturdu. Gazete, Cruz'un 2012'deki senatörlük seçim kampanyasında Goldman Sachs'ın yaptığı bir milyon dolarlık seçim bağışının kamuoyundan gizlendiğini yazdı.

Konunun tartışma programında sorulması üzerine Cruz, "New York Times beni sevmez zaten" dedi ve "Bir hesap hatası oldu" diyerek kendisini savunmaya çalıştı.

TARTIŞMANIN YILDIZLARI TRUMP İLE CRUZ OLDU

Ancak gecenin yıldızları Trump ile Cruz oldu. Tartışma programı süresince sosyal medyada en fazla konu olan Trump ile Cruz, rakiplerine burada fark attı. İşadamı Trump, yüzde 38, Cruz ise yüzde 22 oranında Twitter'da isimleri zikredilen aday oldular. Twitter kayıtlarına göre Bush yüzde 11, Rubio yüzde 10 ve emekli doktor Ben Carson yüzde 9 olarak sıralandı.

Dün geceki tartışma programına 7 Cumhuriyetçi başkan aday adayı katıldı. Muhafazakâr partinin üç başkan aday adayı olan eski HP CEO'su Carly Fiorina, Arkansas eski valisi Mike Huckabee ve eski senatör Rick Santorum kozlarını akşam üstü yapılan ve ikinci derecede öneme sahip tartışma programında paylaştı.

Cumhuriyetçi başkan aday adaylarından Senatör Rand Paul ise kendisinin ana tartışma programından ikinci derecedeki panale alınmasına tepki göstererek katılmayı reddetmişti. CİHAN