DW Türkçe'de yer alan habere göre Çinli DeepSeek firmasının ABD'li rakipleriyle boy ölçüşebilecek yeni bir yapay zekâ dil modelini çok daha ucuza geliştirdiği iddiası teknoloji hisselerinde sert düşüşlere neden oldu. Yatırımcılar, piyasa hakimiyetini kaybetmesinden korktukları ABD'li teknoloji devlerinin beklendiği kadar kâr elde edemeyeceğinden endişe ediyor.

Çip üreticisi Nvidia'nın hisseleri Pazartesi günü yüzde 17 düştü. Piyasa değeri 593 milyar dolar eriyen şirket tarihte bir günde en fazla zarar eden şirket oldu.

Nvidia'nın yanı sıra Microsoft ve Meta gibi diğer şirketlerin hisseleri de haftaya sert kayıplarla başladı. Yapay zekâ alanında öncü model ChatGPT Kasım 2022'de duyurulduğundan beri ABD'li en büyük yedi teknoloji şirketinin piyasa değerleri toplam 10 trilyon dolar artmıştı.

Piyasalarda depreme, DeepSeek'in ABD'li OpenAI firmasının ChatGPT'si ile benzer yeteneklere sahip ancak maliyeti çok daha düşük ve çok daha az sayıda Nvidia çipi gerektiren bir dil modeli geliştirdiğini duyurması yol açtı.

ABD'li rakiplerine kıyasla ufak bir bütçe ile yeni modeli nasıl geliştirdiğini detaylıca açıklayan şirketin 10 Ocak'ta piyasaya çıkan uygulaması, Apple'ın uygulama mağazası App Store'da rakibi ChatGPT'den daha popüler hale geldi.

DeepSeek'in çok kısa sürede artan popülerliği ve modeli nasıl geliştirdiklerine dair ayrıntılı açıklamaları sektör temsilcilerini şaşırttı.

Güney Kalifornia Üniversitesinden hukuk Profesörü Angela Zhang DW'ye yaptığı açıklamada, DeepSeek'in Çin'de öncü şirket olduğunu, ülkenin hızla bu alanda ABD'yi yakalayacağını söyledi. Zhang, "Çin'de, Silikon Vadisi'ndeki rakiplerininkine benzer yapay zekâ modelleri geliştirdiklerini iddia eden en az dört firma var. Bu (DeepSeek), tek seferlik bir istisna değil, Çin'deki sektörün sadece bir örneği" diye konuştu.

Gerçek bir başarı, ancak şüpheler var

Teknoloji analisti ve araştırma şirketi Radio Free Mobile'ın kurucusu Richard Windsor, DW'ye verdiği demeçte, DeepSeek'in iddia edildiği kadar gelişmiş olduğundan şüphesi olmadığını belirtti:

"Bu gerçek. Eğer her şeyi yayınlamasalardı şüpheler olurdu ancak tüm detaylarıyla açık kaynak olarak paylaştılar."

OpenAI geçen Aralık ayında en yeni modelini duyurduğunda botlarını geliştirme sürecine dair teknik detayları paylaşmamıştı. DeepSeek ise kendi modellerini nasıl geliştirdiklerini ve insan gözetimi olmadan nasıl kendi kendine öğrenebildiğini detaylıca anlattı.

Öte yandan asıl dikkat çeken DeepSeek'in bu başarıya, yapay zekâ alanında kullanılan en gelişmiş Nvidia çiplerinin Çin'e satışına izin vermemesine rağmen ulaşmış olması.

DeepSeek modelini daha az gelişmiş olan Nvidia H800 çiplerini kullanarak ürettiğini ve en üstün teknolojiye sahip H100 çiplerini kullanmadığını iddia etti. Sektör temsilcileri bu iddiaya şüpheyle yaklaşıyor.

Şirket, sadece 2 bin adet Nvidia H800 çipi kullanarak ve 5,6 milyon dolar harcayarak yeni modelini yarattığını savunuyor. Richard Windsor'a göre piyasalardaki depremin nedeni bu: "OpenAI'nin yaptığından yüzde 95 daha ucuz."

Öte yandan Windsor hükümetin şirkete maliyetleri düşük tutması için yardım edip etmediğinin veya bu yardımın büyüklüğünün bilinmediğine dikkat çekiyor.

DeepSeek'in yaratıcısı Liang Wenfeng şimdiden ülkesinde ulusal kahraman haline geldi. Geçen hafta Çin Başbakanı Li Çiang ile üst düzey girişimcilerin katıldığı bir toplantıya davet edilmişti.

DeepSeek'in derin etkisi

DeepSeek 2016'da High-Flyer adıyla küçük bir yapay zekâ araştırma laboratuvarı olarak kuruldu, şirket 2023'te şimdiki adını aldı.

Şirketin Çin Komünist Partisi ile bağlarına dair birçok tartışma var ancak Angela Zhang'a göre spekülasyonlar yersiz:

"Gerçek yenilikçilik Çin'deki dinamik özel sektörden geliyor, devletten değil. (Çin'de) Ne zaman devletin bir şeyi finanse ettiğini görsem başarısız olacağına bahse girebilirim."

Trump'tan uyarı: Uyanın

OpenAI CEO'su Sam Altman Çin'de geliştirilen model için "etkileyici" yorumunu yaparken DeepSeek'in yakaladığı başarı küresel bir oyuncu olma potansiyeline işaret ediyor.

Bu "tehlikeye" dikkat çeken ABD Başkanı Donald Trump DeepSeek'in Amerikan firmaları için bir "uyanma çağrısı" olması gerektiğini söyşedi. Amerikan endüstrisinin rekabette geri düşmemek için harekete geçmesini isteyen Trump, bunun Silikon Vadisi'ni daha ekonomik çözümler geliştirmeye itmek gibi olumlu sonuçları olabileceğine dikkat çekti.