Tunceli'de 1937-38 Dersim Harekatı sırasında yakılarak öldürülen 24 kişinin mezarları 77 yıl sonra kimlik tespiti için açıldı. Savcılık ve adli tıp uzmanı nezdinde Dersim katliamıyla ilgili yapılan ilk kazı çalışmasında insan kemikleri çıktı.

Tunceli'de 1937-38 Dersim Harekatı'nda bir çok yerde yaşanan toplu katliamlardan biri olan Hozat İlçesine bağlı Karabakır köyüne 14 Ağustos 1938'de askeri operasyon gerçekleştirildi. Aralarında çocuk ve yaşlıların bulunduğu 24 kişi bir samanlığa kapatılarak ateşe verildi.
Topluca yok edilen aile fertlerinden kaçmayı başaran bir kadın ise askerlerin bebeğini almadıklarını fark etmeleri üzerine bebeği ağlatarak kaçan kadının teslim olmasını sağladı. Bebeğin haykırışlarına daha fazla dayanamayan anne, askerleri teslim olmasının ardından çocuğuyla birlikte öldürüldü. 24 kişinin katledildiğini öğrenen vatandaşlar öldürülme korkusuyla bölgeden kaçıp saklanmaya başladı.

Babaannesinin ve dedesinin yakılarak öldürüldüğünü yıllarca babası tarafından kendilerine anlatılmadığını ifade eden Hüseyin Baran, katledilen yakınlarının bir mezar yerlerinin belli olması için hukuk sürecini başlattıklarını söyledi. Atalarının bu bölgede yakıldığı söylentileri üzerine anıt yapma kararı aldıklarını, kazı yaptıkları esnada insan kemiklerini bulduklarını ve bunun üzerine kimlik tespiti için hukuk süreci başlattıklarını söyleyen Hüseyin Baran, "Nenem atalarımızın bu bölgede yakıldığını söylüyordu. Bizde burada anıt mezar yapmak istedik ve kazı yaptık bu esnada kemik bulunca savcılığa başvurduk. Avukatımız Cihan Söylemez hukuk sürecini başlattı. Bugün burada yapılan bu kazı bize buruk bir sevinç veriyor. Bizim amacımız atalarımızın kemiklerine ulaşmak, kendi dini inancımıza göre gömmek istiyoruz. Bu insanların bir mezarı olsun, bir yeri olsun. Yoksa bu bizim içimizi sızlatır." dedi.

Katliam yaşandığı yıllarda 6 yaşında olan 83 yaşındaki Sevim Gürtaş ise, "Bu olay olduğunda bir yayladaydık. Sabah erken köye asker geldi. Turabi ve Hasan'ı ve ailesini toplayarak götürdüler. Askerler bu insanları ölmeye götürürken aralarından bir asker bu insanların kaçması için işaret etmiş ancak gruptakiler anlamamış. Sonra bir baktık ki ateş yanıyor. Kokudan geçilmiyordu. Herkes kaçıp saklanmaya başladı. Bizim köyün de üstünde ağır makine kurdular. Dayım kadınlara, 'Asker gelirse kendinizi asın' dedi. Sonra bir karar geldi. Bizim için dede köyüdür dediler bizde kurtulduk." diye konuştu.
Yakınlarını kaybetmesinin acısıyla ağıt yakan Sevim Gürtaş, o günlerini unutamadığını söyledi.

Baran ve Canan ailelerinin avukatı Cihan Söylemez kazı çalışmaları sırasında bir açıklama yaptı. Av. Söylemez, mezarın açıldığını ve insan kemiklerinin peş peşe çıktığını ifade ederek, kemiklerin numaralandırıldığını ve elekten geçirildiğini belirtti. Söylemez, "Kemiklerin kimisi büyük kimisi ufak halde. Kazı çalışması 1 veya 2 gün sürebilir. Çünkü çok fazla küçük kemik var." dedi.

Dersim katliamıyla ilgili ilk kazı çalışması ve olay yeri inceleme ekiplerinin görevlendirildiğini söyleyen Av. Söylemez, kemiklerin çıkartıldıktan sonra adli tıp kurumuna gönderileceğini, ailelerden DNA örnekleri alınıp eşleştirme yapılacağını ifade etti. Av. Söylemez, "Eşleşme yapıldıktan sonra naaşlar ailelere verilecek. 24 kişinin ne zaman öldükleri, nasıl öldükleri, ölenlerin cinsiyetleri ve yaşları ortaya çıkacak. Tüm bunlar ortaya çıktığında iddialarımız doğrulacak. İçlerinde kadın, çocuk ve yaşlıların olduğu öğrenilecek. Resmi tarihin isyan dediği olayın aslında katliam olduğu böylece Türkiye Cumhuriyeti'nin yargısal makamları aracılığıyla onanmış olacak." şeklinde konuştu.

"DERSİM KATLİAMINDAKİ İLK TOPLU MEZAR AÇILDI"

Tunceli Sulh Ceza Mahkemesi'nin verdiği karar doğrultusunda Hozat ilçesi Karabakır köyünde bulunan toplu mezar, Cumhuriyet Başsavcılığı ve bilirkişi nezaretinde açıldı. Toplu mezar açılışı Hozat Cumhuriyet Savcısı Hasan Toy, Kocaeli Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ümit Biçer ile Adli Tıp Uzmanı Doktor Semih Yıldırım eşliğinde bölgede kazı çalışması başladı. Kazı çalışmalarından toplanan kemikler adli tıp kurumuna gönderilecek, ailelerden DNA örnekleri alınıp eşleştirme yapılacak. CİHAN