Türkiye’nin kamu ve özel kesim birlikte düşünüldüğünde toplam 435,1 milyar dolar dış borcu var. Bu tutar, ülkenin bir yıllık gelirinin yüzde 59,1’ine denk geliyor. Dış borçların toplam gelir içindeki payının artması borcun oluşturduğu finansal stresi artırıyor. Ancak konuya ilişkin tek gösterge dış borçların toplam gelire oranı değil. Aynı zamanda toplam borç içinde ne kadarlık tutarın 1 yıl içinde döndürülmesi gerektiği de önemli bir diğer gösterge. Dün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bu göstergeyi yayımlayınca, 1 yıl içinde döndürülmesi gereken borçların da 190,3 milyar dolarla rekor kırdığı anlaşıldı. Bu tutara cari işlemler açığı da eklendiğinde ülkenin 1 yıllık finansman ihtiyacı 200 milyar doların üzerine çıkıyor.

Birgün Gazetesi'nde yer alan habere göre borcun büyük kısmı ise özel sektörün omuzlarına binmiş durumda olmakla birlikte kamunun borçlar içindeki payı artıyor. TCMB verilerine göre 190,3 milyar dolarlık borcun yüzde 64,8’i özel sektöre ait. Özel sektör içinde de bankaların yükümlülükleri öne çıkıyor. Toplam borç stoku içinde kamunun payı yüzde 23,2 olarak, TCMB’nin payı da yüzde 12 olarak kaydedildi.

1 yıl içinde döndürülmesi gereken borçta son aylardaki artış ise riski artırıyor. Türkiye’deki ilk koronavirüs vakasının görüldüğü Mart ayında 168,9 milyar dolar olan tutar, kısa süre içinde 2021 Ocak ayında dolar bazında yüzde 12,7’lik artış kaydetti. Daha önce bu göstergedeki rekor 2018’in Şubat ayındaki 185,9 milyar dolardı. O senenin yaz aylarında yaşanan Rahip Brunson krizinin tetiklenmesinde de bu tutarın yüksek olması etkili olmuştu.

2018’in Şubat ayındaki rekor 2020’nin aralık ayında 188,8 milyar dolarla kırılmıştı. Aralık 2020 ile Ocak 2021 arasında borcun artmaya devam ederek yeni bir rekor kırması tedirginliği daha da artırdı.

1 yıl içinde döndürülmesi gereken dış borçlardaki artışın temel nedeni, ülkedeki ekonomik aktörlerin pandemi sürecinde uzun vadeli borç yerine 1 yıldan kısa vadeli borç kullanılması oldu. Zira salgın döneminde borçların vadesi kısaldı. Buna göre 2020’nin nisan ayında 1 yıldan kısa vadeli borç tutarı 115,3 milyar dolarken, bu tutar 2021’in Ocak ayında 140,3 milyar dolara kadar yükseldi.

Uzun vadeli borçlar içinde vadesine 1 yıldan kısa süre kalanlar da eklendiğinde ülkenin 1 yıldan kısa sürede döndürmesi gereken tutar 190,3 milyar dolara yükseliyor.