AKP iktidarının plansız politikaları öğrencilerin üniversitelerden ümidini kesti. Derinleşen ekonomik krizle birlikte artan barınma, eğitim maliyetleri, artan işsizlik nedeniyle yüz binlerce öğrenci liseden mezun olduktan sonra üniversite sınavı için başvuru yapmadı.

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar, 2025 yılı Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) yapılan başvuruların sayısını açıkladı. Bu yıl YKS’ye başvuran öğrencilerin sayısı 2 milyon 560 bin 640 olurken bunlardan 831 bin 487’si lise son sınıf öğrencisi, 1 milyon 102 bin 955’i ise geçmişte yükseköğretime yerleşmeyen adaylardan oluştu.

Ancak bu verilere göre üniversite sınavına kayıt yaptırmayan öğrencilerin sayısında ciddi bir düşüş yaşandı. Önceki yıl YKS’ye başvuran öğrencilerin sayısı 3 milyon 120 bin 870 kişi olurken 2025 yılında önceki yıla kıyasla YKS’ye başvuran öğrencilerin sayısı 560 bin 230 kişi azaldı. Bu düşüş son yılların en yüksek başvuru azalması olarak kayıtlara geçti.

Buna göre aynı düşüş Alan Yeterlilik Testi (AYT) ve Yabancı Dil Testi’nde (YDT) de yaşandı. Bir önceki yıl AYT’ye başvuran öğrenci sayısı 2 milyon 19 bin 699 olurken bu sayı 2025’te 1 milyon 721 bin 52’ye dek geriledi. 298 bin 647 öğrenci YKS’nin ikinci oturumuna hiç başvurmadı. YDT’de de durum pek farksız değil. Verilere göre 2024’te 233 bin 384 öğrencinin başvurduğu YDT oturumuna bu yıl yalnızca 215 bin 447 öğrenci başvurdu. YDT oturumuna başvuran öğrencilerin sayısı bir önceki yıla kıyasla 17 bin 937 kişi azaldı.

Birgün gazetesinden Deniz Güngör’ün haberine göre, 2024 yılına kıyasla 2025 yılında üniversite sınavına yapılan başvurulardaki düşüş şu şekilde:

Rehberlik Uzmanı Salim Ünsal, üniversite sınavlarına yapılan başvuru sayısındaki düşüşün altında birçok sebebin var olabileceğine dikkat çekti. Ünsal bu sebeplerden bazılarının YÖK’ün 2022’de üniversite sınavında kaldırdığı baraj uygulamasıyla başlayan başvuru motivasyonun düşmesi, ekonomik kriz, akademik eğitimin niteliğine ilişkin kaygılar, diplomalı işsizlik oranındaki artış, üniversite mezuniyetinin sıradanlaşması ve sınav ücretlerindeki artış olabileceğini vurguladı.

Baraj uygulamasının kaldırılmasıyla birlikte ilk yıl sınava başvuranların sayısının yaklaşık 3 milyon 243 bin olduğunu anımsatan Ünsal, “2023 yılında deprem nedeniyle 11 ildeki öğrencilerin sınava ücretsiz alınmasıyla başvuru sayısı 3 milyon 527 bine çıktı. Ancak 2024 yılında sınav ücretleri biraz yükseltince bu sayı 3 milyon 120 bine dek düştü. Bu sene ise tekrar yine enflasyonun üzerinde bir artış gerçekleşince bu sayıdaki düşüş arttı” dedi. Ünsal, “Üniversite mezunlarının genellikle kendi alanlarında değil de farklı alanlarda çalışma hayatına geçişleri aynı zamanda aldığı akademik eğitime rağmen düşük ücretlerle çalıştırılması da bir etken. 2024, 4+4+4 sisteminin ilk mezunları üniversite sınavına girdiği ilk yıldı. Dolayısıyla okullardan fazla sayıda öğrenci mezun olmuştu ve yaklaşık 200-300 bin öğrenci kitlesinin sınava başvurduğunu görmüştük. Normalde lise son sınıfta 900 binlerde öğrenci sınava giriyordu. Bu yıl bu rakamın 831 binlere kadar gerilediğini görüyoruz. 4+4+4 ile gözlemlediğimiz artışın aynı oranda seyretmesi gerekirken yine düşüş gördük burada” ifadelerini kullandı.

Yüz binlerce öğrencinin sistemden umudunu kestiğini belirten Ünsal son olarak şunları söyledi: “Mezun işsizlik oranları her geçen gün daha da artıyor. Öğrencileri planlı bir şekilde de üniversitelerden mezun etmiyoruz. Bazı bölümlerde çok fazla yığılma var. Bu noktada bir plansızlığın da etkili olduğunu ne yazık ki görüyoruz. Normalde aslında bu sene 831 binden daha fazla öğrenci ortaöğretimden mezun oluyor ama bunlardan bir kısmı sınava başvuru hakkını kullanmıyorlar.”