Türkiye’nin her bölgesinde yetişebilen elma Rosaceae familyasına aittir ve bir sonbahar meyvesidir. Doyurucu ve enerji veren bir meyve olan elma hem lezzetlidir hem de vitamin ve mineral zenginliği ile öne çıkmaktadır. Beslenme ve Diyet Bölümü’nden Uz. Dyt. Tuğba Kumaş, elmanın sağlığa faydaları hakkında bilgi verdi.
100 gram ağırlığındaki bir elmanın yaklaşık %85’i sudur. Ortalama 11.6 gr karbonhidrat içerir. Karbonhidratlar vücudun ana enerji bileşenidir. Elmanın glisemik indeksi, protein ve yağ içeriği düşüktür. Elma, lifli bir yapısı olması nedeni ile bağırsak tembelliğine iyi gelen, bununla beraber kolesterol ve karbonhidratların emilimini düzenlemeye yardımcı çözünür bir lif olan pektin içeriği en yüksek meyvelerden biridir. Elmada C, A, K, B6 ve E vitaminleri bulunur. C vitamini besinler yoluyla sağlanmalıdır. Yorgunluğu azaltmaya yardımcı olur, sinir sisteminin düzgün çalışması ve bağışıklık savunması için gereklidir, demir emilimini artırır. İçerisinde bulunan polifenoller sayesinde antioksidan özelliklere sahiptir. Elmadaki vitaminden en iyi şekilde yararlanmak için elma çiğ olarak, kabuklu veya kabuğu soyulduktan hemen sonra tüketilmeli çünkü C vitamini havadaki ısı ve oksijenin etkisine karşı hassastır. Elma; potasyum, fosfor, kalsiyum, çinko, demir gibi mineraller içermektedir. Potasyum, normal kan basıncını ve kas fonksiyonunu korumaya yardımcı olan bir mineraldir.
Elma, enerji metabolizmasına katkıda bulunur ve hücreleri oksidatif strese karşı korur. Elmanın faydaları nelerdir? Elmanın sağlığa faydaları hakkına birçok araştırma bulunmaktadır. Zengin su içeriğinin yanı sıra birçok vitamin ve mineral içermektedir. Elmanın sağlığa faydaları; lifli yapısı (pektin) ve antioksidanlar (polifenoller, C vitamini) ile bağlantılıdır. Başta C, A, K, E ve B vitaminleri açısından zengin olan elma içerdiği mineraller ve eser elementlerle hem enerji verir hem de hücre koruyucudur. Zengin su içeriği ile vücudun düzgün çalışması için gerekli olan hidrasyonu sağlar. Elmanın zengin lif ve antioksidan bileşenleri kolesterol düşürücü etkileriyle kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağlamakta, diyabet ve obezite oluşumunun önlenmesinde yardımcı olmaktadır. Özellikle meyve ve sebzelerden oluşan lif açısından zengin bir beslenme birçok kronik hastalık riskinin azalmasına katkıda bulunur. Elma çözünen ve çözünmeyen lif bakımında zengin bir içeriğine sahip olduğu için tok tutar, iştahı keser, bağırsakları çalıştırır, bağırsak sağlığını destekler ve kabızlığı önler. Bağırsak sağlığını koruması bağışıklık sistemini de desteklemektedir. Antioksidanlar serbest radikallerin zararlı etkileriyle mücadele etme özelliğine sahiptir. Serbest radikaller hücrelerin erken yaşlanmasına neden olurlar. Tütün veya alkol tüketimi, güneşe maruz kalma, kirlilik vb. durumlarında serbest radikallerin üretimi artar. Serbest radikallerin etkilerine karşı koymak için yeterli miktarda antioksidan tüketmek sağlıklı bir yaşam için gereklidir. Elmanın antioksidanlar ve özellikle polifenollerdeki zenginliği, cilt dahil olmak üzere hücresel yaşlanmayı hızlandıran serbest radikallere karşı savaşarak elmayı yaşlanma karşıtı bir besin haline getirir. Elma polifenollerinin, özellikle kuersetin gibi flavonoidleri, çeşitli kanser ve metastaz türlerinin riskini azaltma potansiyeline sahiptir. Karaciğer, akciğer ve kolon kanserine yakalanma riskini azaltır. Kuersetinin, antiviral ve antienflamatuar özellikleri de bulunmaktadır. Elmayı ısırarak yemek ağız ve diş sağlığı için faydalıdır.
ELMANIN CİLDE FAYDALARI NELERDİR?
Elma içeriğindeki C, A ve E vitaminleri, antioksidanlar, özellikle polifenoller ile ciltte yaşlanma karşıtı ve nemlendirici etkileri bulunmaktadır. Bu bileşenler cildi, saçları ve tırnakları daha sağlıklı ve güçlü yapmaktadır. Elma sirkesi de yine cilde temizler ve parlaklık vermektedir. Elma sirkesi cilde direkt uygulanmamalıdır. Hassas ciltlerde kızarıklık ve tahrişe neden olabilmektedir. Bitkisel bile olsa bir uzmana danışmadan cilde uygulamamak gerekmektedir. Günlük kaç porsiyon elma tüketilmeli? Ergenler ve yetişkinler için 100 ila 150 g elma tüketilmesi önerilmektedir. Elma suyu veya komposto ile karşılaştırıldığında, bütün elma en iyi tokluğu sağlayan formdur. Glisemik indeksi düşük olsa da meyve şekeri içermektedir bu sebeple diyabet hastalarının elmayı ölçülü bir şekilde tüketmesi gerekmektedir. Elma nasıl muhafaza edilmeli? Serin ve karanlık oda ısısında 7-8 gün, buzdolabında 4 ila 6 hafta muhafaza edilebilir. Elma kesildiğinde ya da soyulduğunda havayla temas ettiği için kararan bir meyvedir. Yarım elma yenmek istendiğinde kalan yarısına limon sıkılıp streç film ile kaplanarak muhafaza edilebilir.