Yapılan deneyde, milyarlarca bakteri topluca aynı komutu yerine getirdi. Bu çalışma, milyarlarca bakterinin aynı anda yönetilebileceğini ve belli görevlere yönlendirilebileceğini somut bir şekilde göstermiş oldu. Araştırmacılara göre akıllı kartlar, akıllı sayaçların ötesine geçilecek ve gelecekte akıllı biyolojik cihazlar, günlük yaşama entegre olacak. Biyoloji alanında yaşanan bu devrim aslında şöyle de özetlenebilir: Biyologlar ve mühendisler, gelecekte, biyolojik bağlantı elementleri için geliştirilmiş alet kutuları ellerinde dolaşıp, hücre makineleri üretecekler. Genetik mühendisliği, biyoteknoloji, genomiks, sentetik biyoloji, biyomühendislik... İçinde bulunduğumuz yüzyılın belki de en popüler kavramları. Bilim dünyası şimdi de bakteriler ve tek hücreli organizmalarla oynayararak, DNA’larını kesip biçerek, farklı şekilde birleştirerek akla hayale gelmeyecek şekilde yeniden tasarlıyor. Hedef, yaşamı iyileştirmek. Kullanılan malzeme ise ’sentetik biyoloji’nin araçları. Sentetik biyolojiyi 1990’lı yıllarda Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’ndeki (MIT) meslektaşlarıyla birlikte geliştiren Drew Endy’ye göre bu yeni bilim dalının amacı, genetik çalışmalarla bugüne dek elde edilen verilerden yararlanarak biyotekniğin kullanım alanlarını genişletmek ve tasarımları basitleştirmek. Sentetik biyoloji olarak bilinen bu bilim dalında bakteri, maya veya memelilere ait kök hücreler laboratuvar ortamında yeniden oluşturuluyor. Örneğin bakterilere yapay genler aşılanıyor, baz çiftleri yeniden tasarlanıyor ve sentetikleştiriliyor. Ve bu şekilde ortaya çıkan "biobricks" yapı taşlarıyla hücre makineleri üretiliyor. MAKİNE ORGANİZMALAR Biyoloji alanında yaşanan bu devrim aslında şöyle de özetlenebilir: Biyologlar ve mühendisler, gelecekte, biyolojik bağlantı elementleri için geliştirilmiş alet kutuları ellerinde dolaşıp, hücre makineleri üretecekler. Çünkü organizmalar makine olarak birleştirilebildikleri gibi parçalara ayrılıp yeniden kombine edilebiliyor. Bugüne kadar bu konuda neler yapıldığını bilim dergisi New Scientist ayrıntıları ile ele aldı. Bunlardan biri komutları uygulayan akıllı bakteriler. Bilim dünyası, bakterileri, DNA’larına yüklenen program ile birbirleriyle iletişim halinde harekete geçirdi. Deneyde, milyarlarca bakteri topluca aynı komutu yerine getirdi. Deney, birbirleriyle iletişim kurabilen milyarlarca bakterinin aynı anda yönetilebileceğini ve belli görevlere yönlendirilebileceğini somut bir şekilde gözler önüne serdi. Araştırmacılara göre akıllı kartlar, akıllı sayaçların ötesine geçilecek ve gelecekte akıllı biyolojik cihazlar, günlük yaşama entegre olacak. Bu cihazlar özellikle tıpta, doku rejenerasyonu (yenilenmesi) ve omurların güçlendirilmesinde kullanılabilecek. ORGANİK BİLGİSAYARLAR Sentetik biyoloji üzerine yapılan araştırmalar aslında biyolojinin insan gereksinimlerine göre yeniden programlanabileceğini temel alıyor. Örneğin, geçtiğimiz kasım ayında Nature dergisinde yer alan bir makalede E. Coli bakterisi üzerinde yapılan ilginç bir deney anlatıldı. California Üniversitesi’nden Chris Voigt ve ekibi, E. coli bakterisini, aynı türden bir başka bakteriden sinyal aldığında kırmızı veya yeşil floresan ışık yaymak üzere programladı. Hatta buradan yola çıkarak 100 megapiksellik bir fotoğraf filmi bile yapıldı. Birbirleriyle iletişim kurabilen bakteriler, birleşip şekiller oluşturabiliyor. Bilim insanları, bakterileri bir araya getirerek çiçek, kalp gibi şekiller oluşturmalarını sağlıyor. Yeni buluş, özellikle müzik endüstrisinin iştahını şimdiden kabartıyor. MIT’de yapılan araştırmalar, geleceğin bilgisayarlarının çipler yerine organik yapılarla çalıştırılması üzerine yoğunlaşıyor. İnsan kontrolüne karşı gelen ve bildiğini okuyan bilgisayarlar, günümüzde bilimkurgu romanlarından öteye gidemiyor. Bu mutlak kontrolün arkasında yatan, bilgisayarlarda kullanılan mikroçiplerin her türlü bilgiyi sadece 1 ya da 0, doğru ya da yanlış şeklinde anlamalarında yatan kesin mantık. Verilen emrin konusu ne olursa olsun, işlemciler sadece birlerle ve sıfırlarla uğraşıyorlar. Silikon mikroçipler kelimenin tam anlamıyla birer mantık yumakları. ARTAN TİCARİ KULLANIM Ancak mantıklı araçlar yaratmak için kullanılacak tek madde silikon değil. MIT’in araştırma kadrosundaki iki bilim adamı Gerald Sussman ve Tom Knight, uzun bir süredir işlemciler gibi programlanabilir organik hücreler üretmeye çalışıyorlar. İki bilim adamı, bunu başarmak için mikroişlemcilerin kullandığı mantık zincirini hücrelere taşımak için gerekli kapıları açmanın yollarını deniyorlar. Bu alanda yapılan bir diğer gelişme ise işin akademik boyutun ötesine taşınıp ticari amaçlı kullanılmaya da başlanması. Synthetic Genomics şirketi, hücre seviyesinde biyo-fabrikaları dizayn edip sentezleyip bir araya toplayıp bulmaya çalışan öncül bir şirket konumunda. Ancak görünen o ki, yeni şirketlerin de faaliyete başlaması o kadar uzak değil. KÖTÜYE KULLANANLAR ÇIKAR TEHLİKELİ VİRÜSLER TÜRERSE Bilim adamlarını, biyoteknoloji alanındaki gelişmeler konusunda en çok endişelendiren şey, bunun kötüye kullanılabilme olanağı. Örneğin, yeni teknolojiler sayesinde tehlikeli virüsler üretilebilir. Yapıtaşlarının programlanması ile ilgili çalışmaların, tıpkı bilgisayar programlanmasındaki "açık kaynak kodları" gibi tüm bilim insanlarınca ulaşılabilir olması, bu sorunun bertaraf edilmesi için yeterli. Ancak konu henüz çok yeni olduğu için tartışma uzun süreceğe benziyor. HÜRRİYET