Türkiye'de 15 Temmuz sonrasında ilan edilen OHAL ile birlikte teröre maddi destek sağladığı iddiasıyla yüzlerce şirkete el konulması da, yabancı yatırımcılar açısından önemli bir endişe kaynağı.

Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF), 15 Temmuz sonrasındaki 8 ayda toplam değeri 40,3 milyar TL olarak hesaplanan 879 şirkete el koydu ya da kayyım atadı. TMSF'nin Ocak-Mart aylarına ilişkin yayınlanan üç aylık faaliyet raporunda, 31 Mart itibariyle 43 şehirden toplam 879 adet şirket ile ticari işletmenin kayyımlarının yetkilerinin TMSF'ye devredildiği veya bu şirketlere TMSF'nin kayyım olarak atandığı açıklandı. TMSF verilerine göre, bu şirketlerde toplam 44 bin 888 kişi çalışıyor.

TMSF'ye devredilen şirketler içerisinde Naksan, Hasırcı, Boydak, Koza-İpek, Dumankaya, Kaynak, Akla ve Akfel olmak üzere 8 büyük holding de bulunuyor. 15 Temmuz sonrasında el konulan ticari kuruluşlardan bugüne kadar satışı yapılan henüz olmadı. Ancak, bu şirketler içerisinde medya sektöründe faaliyet gösteren 147 basın kuruluşunun 70'inde değerleme çalışmaları sona ermiş durumda. Yakın zamanda satışa sunulması planlanan basın kuruluşları içinde 38  televizyon, 39 radyo ve 70 gazete bulunuyor.

Liberal ekonomideki en hassas konunun mülkiyet hakları olduğuna dikkat çeken Prof. Gürsel'e göre, Türkiye'de mülkiyet hakları konusunda kendini güvende hissetmeyen sermayenin yatırıma soyunması mümkün değil. Gürsel, "Şirketlere el koyma konusunda netlik oluşmadan, bir sonuca ulaşılmadan yabancı yatırımcının yatırım kararı vermesini beklememek gerekiyor" şeklinde konuşuyor. 

Yalnızca yeni yatırımlar için Türkiye’ye gelmekten vazgeçenler değil, Türkiye’deki mevcut yatırımlarını durduran veya askıya alan uluslararası şirketler de var. İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) her yıl açıkladığı “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-İSO 500” araştırmasının 2016 sonuçlarına göre, İSO 500 içindeki yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 2009 yılından bu yana azalma eğiliminde. İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içinde yer alan yabancı sermaye paylı kuruluşların sayısı 2000’li yıllarda artış göstererek 2009'da 153 kuruluşa kadar çıkmıştı. 2009’dan itibaren ise her yıl gerileyerek, 2016 yılında 123’e kadar düştü.

Peki bu olumsuz tabloyu geri döndürmek mümkün mü? Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Ticaret Hukuku Komisyonu Eş Başkanı Prof. Dr. Ercüment Erdem, bu soruya, “Dünya ekonomik ilişkileri, hukukun üstünlüğü ve kuvvetler ayrılığı gibi dünyada benimsenen bazı değerlerden tamamen bağımsız düşünülemez” yanıtını veriyor. Gerek Türk gerek yabancı yatırımcıların sermaye götürdüğü bir ülkede bu yatırımının ne kadar güvence altına olduğundan emin olmak istediğini vurgulayan Erdem, “Hukukun üstünlüğü ve kuvvetler ayrımı gibi değerlere saygı gösterip göstermemeniz, uygulamalarınızla bu değerleri benimseyip benimsemediğiniz sizin dünya içindeki yerinizi siyasi olarak da ticari olarak da doğrudan belirliyor. Sürdürülebilir bir büyüme için ekonominin sadece güçlü olması değil, saygın olması da gerekiyor” değerlendirmesinde bulunuyor.