İstanbul'da birkaç yıl öncesine kadar binlerce dolar vererek ofis kiralayanlar ekonomik krizde gökdelenleri terk ediyor.
Gayirmenkul yatırım danışmanlık şirketi Propin tarafından hazırlanan rapora göre İstanbul'da A sınıfı Merkezi İş Alanı (MİA) statüsündeki ofislerin yüzde 31,6’sı boş.
Gökdelen sayısının fazla olduğu bazı ilçelerde boş kalan ofis sayısı daha fazla. Levent’te ofislerin yüzde 39,7’si boş. Etiler’de bile boşluk oranı yüzde 12.
YER-GÖK İNŞAAT
Son 10 yılda inşaata dayalı hızlı büyümenin bir sonucu lüks gökdelenler birbiri ardına inşâ edildi. 2008 yılında İstanbul’da 2 milyon 200 bin metrekare olan A sınıfı ofis stoku, 2019'da yüzde 186 artışla 6 milyon 300 bin metrekareye yükseldi.
2008 yılında 10 bin 931 dolar seviyesine yükselen kişi başına gelir 2019’un 3’üncü çeyreği itibarıyla 8 bin 930 dolara kadar geriledi.
Gelirdeki azalmaya rağmen 2013’te 3 milyon 200 bin metrekare olan A sınıfı ofis büyüklüğü 2019’a kadar yüzde 97 arttı.
KİRALAR 2008 YILININ GERİSİNE DÜŞTÜ
Gerek ekonomik durgunluk, gerek inşaata dayalı büyümenin yarattığı özgün şartların sonunda, İstanbul’un çehresini değiştiren gökdelenler giderek metal mezarlığına dönüşüyor.
Talep yetersizliği ve yükselen döviz kuru sebebiyle kiralar da giderek düşüyor. Ofis kiraları 2019’da son 10 yılın en düşük seviyesine indi.
2010 yılının başında A sınıfı merkezi iş alanlarında metrekare başına düşen ortalama kira 26,2 dolarken, 2014 yılına kadar bu tutar istikrarlı biçimde yükselerek 32,9 dolara kadar yükseldi.
Ancak bu tarihten itibaren ofis kiraları da giderek düşüyor. 2014’ün ardından geçen 5 yılın sonunda metrekare kirası 19,1 dolara kadar geriledi.
Bu haliyle 2019’daki ofis kiraları dolar cinsinden 2008’deki kiralardan yüzde 27 daha ucuz.
İSTANBUL'DA GÖKDELENLERDE ATIL ALAN (Yüzde)
2010: 11,4
2011: 10,9
2012: 10,6
2013: 16,4
2014: 22,7
2015: 25,8
2016: 25,3
2017: 31,4
2018: 30,4
2019: 32,7