Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, ''Irak ile Türkiye arasındaki ticaretin gerçekleştirildiği en önemli kapı Habur Gümrük Kapısı, karşı taraf Zaho. Bu kapının işlemesinde birtakım sorunlar yaşıyoruz. Bu önemli kapımızı daha işlevsel hale hep birlikte getirmeliyiz'' dedi. İstanbul Ticaret Odasında (İTO) Türkiye'nin yap-işlet-devret (YİD) ve benzeri kamu-özel ortaklığı modelleri konusundaki deneyimi ve başarılarını Irak'ın üst düzey kamu ve özel sektör yetkilileri ile BM yetkililerinden oluşan heyete tanıtmayı amaçlayan etkinliğe katılan Yazıcı, burada yaptığı konuşmada, toplantıya gecikmesine ilişkin, hava koşulları dolayısıyla 1,5 saat gecikmeli olarak uçma imkanı bulduğunu söyledi. Yazıcı, Irak ile Türkiye'nin komşu, kardeş ve dost iki ülke olduğunu belirterek, şunları kaydetti: ''Halklarımız kardeştir, akrabadır. Müşterek tarihimiz ve müşterek coğrafyayı paylaşıyoruz. Kültürel benzerliklerimiz var. Böylesine önemli komşu ve dost ülkenin 30 yıl içerisinde tabii kaynakları, ekonomik potansiyeli zayi olmuş, kültürel mirası tahrip edilmiş ve binlerce insanı öldürülmüş, katledilmiş. Fakat Türkiye her süreçte dost ve kardeş olmanın, ortak coğrafyayı paylaşmanın gereğini unutmadan, bunu bir ölçüt kabul ederek hep kardeşlerimizin dirlik ve düzeni konusunda büyük hassasiyet içerisinde olmuştur. İlişkilerimizdeki bakışımızla, cereyan eden olayların değerlendirilmesinde ölçümüz hep şu olmuştur; kendimiz için ne istiyorsak kardeşlerimiz, dostlarımız için de onu istiyoruz. Kendimiz için, kendi halkımız için huzur, dirlik, düzen, sosyal refah istiyoruz. Dost ve kardeş Irak halkı için de aynı duygular içerisindeyiz. Dolayısıyla süreçteki söylemlerimizle hiç kimsenin alınmaması, bu dostluğu, bu yakınlığı zedeleyici davranışlar içerisinde olmaması gerekir diye düşünüyorum.'' -İki ülke arasındaki ticari ilişkiler- Hayati Yazıcı, iki ülke arasında ticari ve ekonomik ilişkilerde potansiyel bulunduğunu ifade ederek, 2010 yılında ticaret hacminin bir önceki yıla oranla yüzde 18 artış gösterdiğini ve aynı yıl Irak'tan ithalatın 1,5 milyar dolar, Irak'a ihracatın ise 6 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiğini, geçen yılın 10 ayında da Irak'a yapılan ihracatın 8,4 milyar dolar olduğunu, yıl sonunda da iki ülke arasındaki ticaret hacminin 10 milyar doları aştığını, 11 milyar dolara yaklaştığını bildirdi. Komşu ülke Irak'ın ekonomik, sosyal ve halkların kardeşliğinin güçlenmesi bakımından ortaya koyacağı sağlam temellerin Ortadoğu'nun istikrarı açısından kaçınılmaz olduğunu vurgulayan Yazıcı, bütün deneyim ve tecrübelerini dost, kardeş Irak ile her zaman paylaşmaya hazır olduklarını söyledi. Iraklı heyetin, burada, Türkiye'nin 1970'lerin sonundan itibaren uygulamakta olduğu YİD modeline ilişkin uygulamaları müzakere ettiğini belirten Yazıcı, bu model kapsamında en özgün uygulamalardan bir tanesini de gümrük kapılarının modernizasyonu çerçevesinde TOBB ile birlikte gerçekleştirdiklerini, Türkiye'nin, klasik kamu hizmetleri alanları dışında diğer bütün faaliyet alanlarında, ulaşım, altyapı, sağlık ve gümrük kapılarının yapımında YİD uygulamasından büyük yararlar sağladığını kaydetti. -''Sonuçta herkes kazanıyor''- Gümrük ve Ticaret Bakanı Yazıcı, Türkiye'de 2003-2008 yılları arasında ulaşım ve haberleşmede 112 milyar TL değerinde yatırım yapıldığını, bu yatırımın 14 milyar TL'lik kısmının YİD modeliyle gerçekleştirildiğini, YİD modeline konu alanlara bütçeden kaynak aktarmadan, bütçe imkanlarını zorlamadan oluşturulacak avantajlarla özel sektörün, yatırım yapılacak cazip alanlara yönlendirildiğini anlattı. ''Sonuçta herkes kazanıyor'' diyen Yazıcı, Habur Gümrük Kapısı'nı YİD modeliyle yaptırdıklarını, yakın zamanda yaptırdıkları Kapıkule'nin ise son derece modern, çağdaş hizmet ürettiğini bildirdi. Yazıcı, Irak ile Türkiye arasındaki ticaretin gerçekleştirildiği en önemli kapının Habur Gümrük Kapısı ve karşı taraf Zaho olduğunu vurgulayarak, konuşmasını şöyle sürdürdü: ''Bu kapının işlemesinde de birtakım sorunlar yaşıyoruz. Türkiye üzerinden gerek transit gerekse doğrudan doğruya Irak'a ticari emtia taşıyan araçlar Zaho'da taşıdıkları yükü, Türk plakalı araçlar, Irak plakalı araçlara aktarmak zorunda kalıyorlar. Bunun en temel sebebi güvenlik sorunu. Güvenlik her şeyin başı. Bu alanda dostlarımızın bu sorunu çözme noktasında yardım anlamında bizden talepleri olması halinde biz buna şimdiden açık olduğumuzu ifade etmek istiyorum.'' Gümrük kapılarında işlem süreçlerinin çok kısa zamanda gerçekleşmesi gerektiğini, rekabetin çok keskin olduğu dünyada kapıdaki bekleme sürelerinin uzatılması halinde ilave maliyetlerin yüklenmiş olacağını ifade eden Yazıcı, ''Dolayısıyla bu önemli kapımızı ifade ettiğim anlamda daha işlevsel hale hep birlikte getirmeliyiz'' dedi. Halen müzakeresini sürdürdükleri Habur Sınır Kapısı ile ilgili, oradaki birikimi önleme amaçlı bir hedeflerinin de mevcut köprülerin yanında ilave bir köprü yapımı olduğunu, bu köprünün yapımıyla alakalı tüm hazırlıkları tamamladıklarını, yapım ödeneğinin bütçeye konulmasını sağladıklarını bildiren Yazıcı, inşaat faaliyetine başlayabilmeleri için Irak hükümetinin, halkının hemen yapma noktasında üzerine düşenleri yerine getirmesi gerektiğini kaydetti. Yazıcı, iki ülke arasında ticari ilişkilerin arttığını vurgularken, bazı sınır ticaret merkezleri ile ilgili çalışmalarına da değindi. Bakan Yazıcı, konuşmasını tamamlarken, Türk ve Irak halkları ile tüm gümrükçülerin Gümrük Günü'nü de kutladı. -''Her sabah kahvaltımızı Türk ürünleriyle yapıyoruz''- Irak Bakanlar Kurulu Genel Sekreteri Dr. Ali Muhsin İsmaiel Allaq da Irak'ın geçmişte yaşadığı birtakım olumsuzluklardan dolayı Türkiye ile yakın dostluk içerisinde olamadıklarını belirterek, bunu bir tarafa bırakıp ilişkilere devam etmek istediklerini, bu yakınlaşmanın da görüldüğünü ifade etti. Allaq, bütün göstergelerin bu ilişkilerin güçlenerek ve artarak devam edeceğini gösterdiğini kaydederken, ''Irak'taki birçok alan ve sektör, Türkiye'den gelecek yatırımları, yapılacak olan yeni iş ve projeleri bekliyor. Bu yatırımlar ilk başta çok hafif bir şekilde kendisini hissettirdi. Şu anda derinleşti ve büyük yatırımlar başladı'' dedi. Türk hükümetinin Irak'taki olumsuzluklara karşın yatırım için Türk iş adamlarını cesaretlendirdiğini ve teşvik ettiğini belirten Allaq, Irak'ın şu anda bir fırsatlar ülkesi olduğunu, ülkesinde birçok alanda yatırımcılara, sanayicilere ve her sektörde iş yapan iş adamlarına fırsatlar bulunduğunu dile getirdi. Allaq, ''Yüksek teknik kapasiteleri ve yapmış oldukları başarılı projelerden dolayı Irak'ta Türk firmalarına karşı büyük bir saygı ve güven var. Bunun en basit örneği, her sabah kahvaltımızı Türk ürünleriyle yapıyoruz'' dedi. İTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Şekib Avdagiç ise Türkiye ile Irak arasındaki ticaret hacminin yaklaşık 8 milyar dolar seviyesine ulaştığını, Irak'ın şu anda Türkiye'nin ihracatında 7 milyar dolar ile Almanya'nın ardından ikinci sırada geldiğini, Irak'ın bu açıdan Türkiye'nin en önemli ticari ortaklarından biri konumunda bulunduğunu söyledi. Avdagiç, söz konusu rakamların daha da artması, yakın vadede iki ülke arasındaki ticaret hacminin 10 milyar doların üzerine çıkmasının temel hedefleri olduğunu belirterek, Irak'la ticaretin gelişmesi, ekonomik ilişkilerin daha da güçlendirilmesi için her türlü çabayı gösterdiklerini kaydetti. İstanbul Ticaret Üniversitesi (İTİCÜ) Rektörü Prof. Dr. Nazım Ekren de Iraklı heyetin İstanbul'da kamu-özel sektör işbirliğiyle gerçekleştirilen projeleri yakından görme fırsatı elde edeceğini bildirdi. AA