Euronews'te yer alan habere göre milyonlarca Amerikalı, 5 Kasım Salı günü Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) 47. başkanını seçmek için oy kullanacak. 2024 ABD başkanlık seçimlerinin, yakın tarihin en çekişmeli yarışlarından biri olması bekleniyor.

Demokratların desteklediği aday Kamala Harris ve Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump'ın kıyasıya yarıştığı seçimin galibi, Ocak 2025'te başlayarak dört yıl boyunca Beyaz Saray'da görev yapacak.

Oy kullanma saatleri eyaletten eyalete değişiyor: Indiana ve Kentucky'deki bazı bölgelerde sandıklar yerel saatle 18:00'de kapanırken, Alaska'da ise yerel saatle 6 Kasım 01:00'de kapanacak.

Anketlerin çoğu Harris'i önde gösteriyor

Çok sayıda eyalette erken oylama çoktan başlamışken, ulusal anket ortalamaları iki liderin başabaş gittiğini gösteriyor.

Önde gelen anket analiz sitesi FiveThirtyEight, Harris'in yüzde 48'le 1,2 puan önde gittiğini kaydediyor. Newsweek'e göre anket firması, Trump'ın olası oy oranını yüzde 46,8 olarak belirledi.

Amerikalı ünlü istatistikçi ve yazar Nate Silver'ın firması Silver Bulletin'ine göre de Harris yüzde 48,5; Trump da yüzde 47,4 civarında oy oranına sahip. New York Times da benzer bir sonuç gösteriyor. Gazete, Harris'in yüzde 49, Trump'ın yüzde 48 oranında oy alacağını yazıyor.

Perşembe günü yayınlanan HarrisX/Forbes anketi de Harris'i bir puan önde gösteriyor. Buna göre Harris yüzde 49, Trump ise yüzde 48 oy oranına sahip. Ancak ankette olası seçmenlerin onda birinin fikrini değiştirebileceği de ifade edilmiş.

Çarşamba günü yayınlanan son Economist/YouGov anketine göre de Harris, yüzde 49 ile Trump'ın (yüzde 47) iki puan önünde. Seçmenlerin yüzde 2'sinin kararsız olduğu, yüzde 3'ününse diğer adayları desteklediği belirtiliyor.

Salı günü yayınlanan Reuters/Ipsos anketi, Harris'in yüzde 44 ile Trump'ın bir puan önünde olduğunu öne sürüyor. Buna göre Trump'ın oy oranı yüzde 43 seviyesinde.

Öte yandan önde gelen bir diğer anket firması RealClearPolitics, Trump'ın yüzde 48,4 ile Harris'in önünde olduğunu ifade ediyor. Bu verilere göre Harris'in olası oy oranı yüzde 48,1'de kaldı. Trump aynı ankette dört yıl önce Joe Biden'a karşı karşı kaybettiği seçimde yüzde 7,5 ve Hillary Clinton'a karşı kazandığı 2016'da ise yüzde 4,6 gerideydi.

Trump'ı önde gösteren bir diğer anket de CNBC kayıtlı seçmen anketi. Buna göre Trump yüzde 48, Harris ise yüzde 46 civarında oy alacak.

İki adayı eşit gösteren anketler de var

İki aday arasındaki dar puan farkı bazı anketlerde tamamen kapanıyor. Bu anketlerde Harris ve Trump'ın eşit oy alabileceği görülüyor.

Örneğin 23-24 Ekim aralığında yapılan Emerson College anketi, iki adayın da yüzde 49 oranında oy alacağını göstermişti. Aynı anketin bir önceki hafta yayınladığı tahminlerde Harris yüzde 49, Trump ise yüzde 48 olarak belirlenmişti.

Benzer şekilde cuma günü yayınlanan CNN anketi de iki adayı yüzde 47 ile eşit gösterdi. Ekibin eylül ayındaki anketinde Harris, Trump'ın bir puan önündeydi.

Bahis siteleri ne diyor?

ABD'de bahis siteleri de seçim tahminlerinde önemli bir yer kaplıyor. Verilere göre, söz konusu sitelerde bahis oynayanların önemli bir kısmı halihazırda Trump'ın kazanacağını düşünüyor.

Cuma günü itibarıyla kripto ticaret platformu Polymarket ve İngiltere merkezli iki büyük bahis platformu Sporting Index ve Betfair Exchange'de Trump'ın kazanma olasılığı yüzde 59'un üzerindeydi.

En büyük ABD borsalarından biri olan Kalshi'de ise Trump'ın kazanma olasılığı 48 saatte yüzde 64'ten yüzde 56'ya düştü.

Bugüne dek ABD seçimlerinden önceki ayda bahislerin açık ara favorisi olan adayların sadece 1916 ve 1948'de kaybettiği görüldü.

Salıncak eyaletlerdeki durum ne?

ABD seçimlerinin kaderini belirleyecek çok önemli bir faktör de salıncak eyalet (swing states) diye tabir edilen, adayların yarışı son derece çekişmeli götürdüğü eyaletler. Bunlar arasında Arizona, Georgia, Pensilvanya ve Wisconsin gibi eyaletler var.

NorthJersey yazarı Amanda Wallace, bu eyaletlerdeki seçim sonucu tahminlerini şöyle özetliyor:

Arizona

- FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 2,4 puan

- 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 1,8 puan

- Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 2,3 puan

Georgia

- FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 1,8 puan

- 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 1,9 puan

- Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 2,6 puan

Michigan

- FiveThirtyEight anket ortalaması: Harris lehine 0,8 puan

- 270 to Win anket ortalaması: Harris lehine 1,6 puan

- Real Clear Polling anket ortalaması: Harris lehine 0,8 puan

Nevada

- FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 0,3 puan

- 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 0,2 puan

- Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 0,9 puan

Pensilvanya

- FiveThirtyEight anket ortalaması: Trump lehine 0,7 puan

- 270 to Win anket ortalaması: Trump lehine 0,6 puan

- Real Clear Polling anket ortalaması: Trump lehine 0,3 puan

Wisconsin

- FiveThirtyEight anket ortalaması: Harris lehine 0,6 puan

- 270 to Win anket ortalaması: Harris lehine 0,7 puan

Clinton'a karşı Trump'ın zaferini Seçiciler Kurulu belirlemişti

Öte yandan, Amerikan seçim sistemine göre adayların aldığı toplam oy oranı başkan seçilmek için yeterli değil.

ABD'de başkan ve başkan yardımcısını seçmek üzere halk oyuyla belirlenen 538 seçici üyeden oluşan bir kurul var. Seçiciler Kurulu (Electoral College) adı verilen bu kurul başkanlık seçimlerinden hemen sonra bir defaya mahsus toplanıyor.

Nitekim Trump, 2016 seçimlerinde toplam oy sayısı bakımından rakibi Hillary Clinton'a göre gerideydi ama Seçiciler Kurulu'nda 304'e 227'yle üstünlük sağlayarak seçimi kazanmıştı.

O dönemde seçimin sonucu da anketörleri ve seçim analistçilerini şaşırtmıştı. Zira neredeyse hepsi Clinton'ın kazanacağını düşünüyordu.

Trump ve müttefiklerinin bakış açısına göre, halk oylamasında anketler ne kadar yakınsa Seçiciler Kurulu'nu kazanacak kadar çok eyalette oy alma şansı da o kadar artıyor.

Anketler ne kadar doğru?

2016 ABD başkanlık seçimlerinde hem ulusal hem de eyalet bazında yapılan anketler, seçim gecesi Demokratların net kazanımlar elde edeceği izlenimi yaratmıştı ancak durum böyle olmadı.

Anket firmaları, o yıl Trump'ın kritik eyaletlerdeki desteğini gerçekten de düşük tahmin ettiler. Bununla birlikte, ulusal anket ortalamaları, Clinton'ın kazandığı halk oylamasına kıyasla oldukça doğruydu.

Ayrıca, 2020'deki ulusal anketler daha da büyük bir hata payına sahipti.

Kamuoyu yoklaması sektörünün profesyonel gruplarından Amerikan Kamuoyu Araştırmaları Birliği (AAPOR), 2020 başkanlık seçimleri öncesinde yapılan kamuoyu yoklamalarının son 40 yılın en hatalı anketleri arasında yer aldığını aktardı.

Bu yüzden anket sonuçlarının uzun bir süredir tartışmalı olduğunu belirtmekte fayda var.

Marquette Üniversitesi'nde hukuk ve kamu politikası profesörü olan ve 2012'den bu yana Marquette Hukuk Fakültesi anketini yöneten Charles Franklin, "Sorun büyük ölçüde anketlere katılmakta isteksiz olan seçmenlere ulaşma meselesidir," diyor.

Franklin, Euronews'e verdiği röportajda, Trump'ın destekçilerinin siyasete, medyaya ve anket kuruluşlarına karşı benzersiz bir güvensizlik sergilediğini, bunun da 2016 ve 2020'deki yanlışlıklara katkıda bulunmuş olabileceğini söyledi.