Hırsızlık ve sabotaj olayları sadece 2013-2014 yıllarında boru hatlarına milyonlarca dolarlık zarar verdi. 2 yıllık sürede boru hatlarına yapılan hırsızlığın devlete faturası 6,7 milyon dolar oldu.

2013 yılında 89 hırsızlık olayı meydana gelirken 3,2 milyon dolarlık petrol çalındı. 2014 yılında ise 156 adet hırsızlık olayı sonucu 3,5 milyon dolarlık petrol çalındı. 2 yıllık süreçte hırsızlık ve sabotaj olayları sonucu oluşan zarar ise 18 milyon dolara ulaştı. Sayıştay, boru hatlarında artan hırsızlık olayları ile mevcut hırsızlık tespitinde kullanılan teknik ve insan gücüyle yürütülen güvenlik tedbirlerinin tüm ayrıntılarıyla gözden geçirilmesi gerektiğini belirterek, ek önlemlerin alınmasını teminen çalışmaların başlatılması önerdi.

Sayıştay Başkanlığı, Boru Hatları İle Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) 2014 Yılı Denetim Raporu’nu tamamladı.Rapora göre hırsızlık ve sabotaj olayları boru hatlarına her yıl milyonlarca dolarlık zarar verdiği ortaya kondu. Raporda boru hattında sabotaj ve hırsızlık olayları ile 3. şahısların verdiği zararlar belirlendi.

Boru hatlarının korunması 14 Eylül 2006 tarihinde Jandarma Genel Komutanlığı ile yapılan bir protokol çerçevesinde BOTAŞ’la karşılıklı işbirliği ile jandarma marifetiyle sağlandığı belirtilen raporda, “641 km.lik Kerkük-Yumurtalık ham petrol boru hattı, 1.170 km.lik Türkiye-İran doğal gaz boru hattı, 1.066 km.lik Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) ham petrol boru hatlarının güvenliğinde görev, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi amacıyla protokol yapıldı. Jandarma Koruma Karakollarına ve Jandarma Koruma Timlerine gerekli araç, gereç ve malzeme temin edilerek, petrol ve doğal gaz boru hatları ile boru hattı üzerinde bulunan pompa, blok vana, basınç düşürme istasyonları gibi sabit tesislerin korunması, Jandarma birlikleri ile koordineli olarak sağlanmaktadır.” Denildi.

Petrol ve doğalgaz boru hatlarına verilen hasar ve zararlara karşı boru hatlarının güvenliğini sağlamak, sabotaj ve hırsızlık gibi olayları önlemek için Petrol ve Doğal Gaz Boru Hatlarının ve Bu Hatlara Ait Tüm Tesislerin Korunması ve Güvenliği Projesi ve paralelindeki çalışmaların önem arz ettiği vurgulandı.

Petrol ve doğal gaz boru hatlarında; 2013 yılında 1 adet sabotaj düzenlendiği ve 681 bin 218 dolarlık zarar oluştuğu belirtilen raporda, “89 adet hırsızlık oluşmuş ve 2 milyon 507 bin 339 dolar zarar meydana geldi. Böylece sabotaj ve hırsızlık nedeniyle oluşan zarar toplamı 3 milyon 188 bin 557 Dolar oldu. 2013 yılında, 6 adet 3. şahısların boru hatlarına verdiği zararlar, 10 adet makine kırılması, 3 adet donma, 1 adet yangın, 3 adet heyelan hasarı gerçekleşti. Bu olaylar da dahil olmak üzere petrol ve doğal gaz boru hatlarının 2013 yılı hasar toplamı 4 milyon 229 bin 919 dolar oldu.” İfadelerine yer verildi.

2014 yılında ise 156 adet hırsızlık olayı meydana geldiği ve hırsızlık ve 1 adet gerçekleşen 3. şahıs zararı toplamının 3 milyon 532 bin 829 dolar olduğu anlatılan raporda, tankta yangın hasarına ilişkin tahmini 6 milyon dolar, 6 adet hırsızlık, 1 adet üçüncü şahıs, 1 adet sel ve 11 adet makine kırılmasına ait zararında 4 milyon 287 bin 628 dolar olduğu bilgilerine yer verildi.

Ham petrol boru hatlarındaki sabotaj ve hırsızlık gibi hasarlar sonucu sızıntı veya patlamalardan dolayı insan sağlığını tehdit edici çevre kirliliklerinin oluşabildiği kaydedildi. Bunların sonucunda ayrıca idari para cezaları ile de karşı karşıya kalınabildiği ifade edildi. Sayıştay denetimlerinde; 2015 yılı başından 14 Nisan 2015 tarihine kadarki dönemde sadece Irak ham petrol boru hattında Ocak ayında 23, Şubat ayında 10, Mart ayında 18, Nisan ayında 11 adet hırsızlık olayı meydana geldi. Bu hattaki hırsızlık olayları 2012 yılı için 67, 2013 yılı için 108 iken 2015 yılı 14 Nisan itibariyle bu rakam 62 oldu. Bu haliyle 2015 yılının ilk 4 ayında 2012 yılının tamamında meydana gelen olay sayısına ulaşıldı.

Ham petrol ve doğal gaz boru hatlarının güvenliği konusunda, son zamanlarda artan hırsızlık başta olmak üzere hatlara hasar ve zarar veren, çevre kirliliğine neden olan olayları önlemek amacıyla Sayıştay raporunda şu öneriler sıralandı: “Kurumun merkez ve taşra teşkilatını kapsayacak şekilde, güvenlik işleri daire başkanlığı düzeyinde organize edilmeli. Petrol ve Doğal Gaz Boru Hatlarının ve Bu Hatlara Ait Tüm Tesislerin Korunması ve Güvenliği Projesi en kısa sürede tamamlanmalı. Jandarma Genel Komutanlığı ile BOTAŞ arasında imzalanmış bulunan ‘boru hatları güvenlik protokolü’ ve ekinde yer alan karakol listelerinin; listede yer almayan karakollarla birlikte karakollar arasındaki mesafeler açısından değerlendirilerek, hırsızlık mahallerine, minimum mesafelerden en kısa zamanda ulaşabilmeyi sağlayabilecek şekilde değerlendirilmeli.

Boru hatlarında artan hırsızlık olayları ile mevcut hırsızlık tespitinde kullanılan teknik ve insan gücüyle yürütülen güvenlik tedbirleri tüm ayrıntılarıyla gözden geçirilmeli. Ek önlemlerin alınmasını teminen çalışmalar başlatılmalı. Başta hukuk müşavirliği olmak üzere diğer ilgili birimlerin de içinde yer alacağı bir komisyon marifetiyle, boru hatlarına karşı işlenen suçların cezalandırılmasına ilişkin hukuki müeyyidelerin yeterli olup olmadığı değerlendirilerek sonuçları ilgili mercilere iletilmeli.”

CİHAN