Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın 'Enflasyon ile topyekün mücadele' başlığı altında yaptığı açıklamaları ve alınacak önlemlerin enflasyona olası etkilerini uzmanlar Euronews Türkçe'ye değerlendirdi.
Euronews'ten Sertaç Aktan'ın haberine göre İktisat Uzmanı Profesör Doktor Yalçın Karatepe programın açıklanmasını heyecanla beklediklerini ancak sonuca bakıldığında "topyekün mücadelenin ancak bir logo doğurduğunu" söylüyor.
Karatepe ekonomi yönetiminin enflasyonu düşürme konusunda sağlam ve içerikli bir programa sahip olmadığının anlaşıldığını ifade ederek şöyle konuştu:
"Açıklanan tedbir esasen gönüllü de dense iş dünyasına baskı yaparak ve muhtemel enflasyon sepetinde de yer alan ürünler üzerinden rakamları manipüle etmek olduğunu görüyoruz. Bu tedbiri de öyle bir biçimde alıyorlar ki bu bahsi geçen logo ile kimin indirim yaptığı kimin yapmadığı şeklinde bir ayrıma giderek toplumda bazı iş yerlerini hedefe oturtmak gibi bir sakıncası mevcut."
Enflasyonun gerçek sebepleri doğru tespit edilmiyor
Açıklanan bu programın enflasyonla mücadele programı olmadığını çünkü enflasyonun gerçek sebeplerini doğru tespit etmediğini ileri süren Karatepe şöyle devam ediyor:
"Enflasyonun maliyetlerden ve kurlardan kaynaklanan bir kısmı var ve buna yönelik herhangi bir tedbir yok. İkincisi, ülkede makro dengelere bağlı olarak bozulan bir enflasyon algısı var. Bunun nasıl değiştirileceğine yönelik de bir tedbir yok. Örneğin asıl yapılması gereken şeylerden biri enerji maliyetlerinin azaltılmasıydı, bu olmadı. Özellikle sanayide yapılan zam yüzde 50 üzerinde. Kamunun kendisi bir fedakarlık yapmadan özel sektörden mücadele bekliyor kısaca."
Kredilerde yüzde 10'luk indirim konusunda detaylar net değil
Bakan Albayrak'ın 1 Ağustos'tan itibaren kullandırılan yüksek banka kredilerinde yüzde 10'luk indirime gidileceğini açıklaması ancak detaylara girmemesi beraberinde bazı soruları doğurdu.
Geriye dönük bu indirim nasıl yapılacak? Yüksek faiz tanımlaması nedir? Hangi tür kredilerde bu uygulanacak? Banka bilançosuna etkisi nasıl olacak? Temmuz ayında kredi alana haksızlık olmayacak mı? ve benzeri sorular henüz yanıtlanmış değil.
Karatepe kredi faizi ödemesi olan vatandaşların bu detaylara vakıf olmamasının ödemeleri geciktirebileceğini belirtirken, Özyeğin Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Aktus Portföy Baş Ekonomisti Gizem Öztok Altınsaç ise ekonomi yönetiminden beklenen birinci önceliğin kredilerin yapılandırılma konusu ve kredi kanallarının yeniden işler hale getirilmesi olduğunu vurguluyor. Altınsaç Albayrak'ın açıklamalarına ilişkin olarak şu değerlendirmelerde bulundu:
Ekonomik programdan ziyade zaman kazandıracak bir kampanya
"Açıklananlara baktığımızda bunun daha çok bir kampanya ve fiyat kontrolü olduğunu gördük. Yüzde 10'luk gıda ve perakende ürünlerine yansıyacak bu indirimlerin yıllık enflasyonda iki puana yakın bir rahatlama sağlayacağını kabaca hesaplayabiliriz.
Yalnız şunu iyi görmek lazım ki; 2-3 aylık vadede Türkiye'ye gerçekten atması gereken adımlar için zaman kazandırmıştır bunlar sadece. Bunun dışında enflasyonla yapısal anlamda mücadele etme adına yeterli değildir."
Hal yasası çok önemli ve gerçek bir mücadele
Hal yasasına dair verilen sinyallerin piyasada en çok dikkat çeken konu olduğunu söyleyen Altınsaç, gıdada depolama, ulaştırma ve zaiyat çerçevesinde alınacak yapısal ve sektörel önlemlerin gerçek anlamda enflasyonla mücadele olacağının altını çizdi. Altınsaç şöyle devam etti:
"2019 başında piyasanın aklındaki soru şu olacak: biriken fiyat ayarlamaları sonucunda nasıl bir tablo ile karşılaşacağız. Burada bir soru işareti var. İşin ciddiyetinin farkında olunması elbette iyi bir şey ancak beklenti yönetimi ve enflasyonda yapışkanlık gibi yapısal konulara dokunan bir program değil bu."
Baskı oluşturması muhtemel, yeter ki doğru adımlar için kullanılsın
Logo meselesinin psikolojik ve sosyolojik açılardan bir baskı oluşturabileceğini ancak herkesin elini taşın altına koyması gerektiğini anlatan Altınsaç, "zaman kazandırmak için atılan bu adımların pozitiftir yeter ki kazanılan süre içerisinde atılması gereken adımlar atılsın" şeklinde konuştu.