Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak, “II. Abdülhamid’in dış politikası, sadece ihtiyatlı olmak üzerine değildi. Padişah gerektiğinde belli riskleri göze alarak askerî müdahale de bulunuyordu ki bunun en güzel iki örneği de 1897 Osmanlı-Yunan Harbi ve 1902’deki Taşöz adasına yapılan askerî müdahaledir.” diyor. Süleyman Kızıltoprak’la kitabı ve Abdülhamid’in dış politikasının esaslarını konuştuk. II. Abdülhamid Han’ın Dış Politikası ve Taşöz Operasyonu adıyla Yitik Hazine Yayınları tarafından piyasaya sunulan çalışma, padişahın her hadisede aynı tepkiyi vermediğini, kurtlar sofrasına dönen dünyada, satranç oynar gibi dış politikaya yön verdiğini örneklerle gözler önüne seriyor. Sultan II. Abdülhamid’in Taşöz meselesi özelinde, dış politikada politik ve askerî gücünü nasıl kullandığını inceliyor. Taşöz Küçük Bir Adanın Ötesi Alptekin, “Taşöz, çoğumuzun belki adını ilk defa duyduğu, adını önceden duyanların hangi denizde olduğunu dahi bilmedikleri bir küçük ada. Ancak sıradan bir ada değil, Mısır Hidivi Abbas Hilmi Paşa ile Osmanlı’nın ilişkilerinin gerginleştiren, sahip olduğu madenlerle ve stratejik konumu ile Balkanlar ve Avrupalılar için mühim bir ada.” olarak tanımlıyor. Yazar, “II. Abdülhamid’in Taşöz meselesini çözme yolunda izlediği siyaset, yıkılmak üzere olan Osmanlı’nın hayati derecede önem verdiği konularda, kendi kararını kendi başına alma kabiliyetini göstermesi bakımından önemlidir.” diyor. Taşöz Operasyonu Hadiselerin Büyümesini Durdurdu. Taşöz adasının yönetimi, asırlarca Mısır’ın elinde olduğunu bu durumun Osmanlı’yı çok da rahatsız etmediğini belirten Süleyman Kızıltoprak, “Ancak Mısır’ın İngilizlerce işgalinin ardından II. Abdülhamid, bu adanın merkezden idare edilmesini ister, çünkü İngiltere’nin Mısır’daki işgal vesilesiyle Taşöz’de de bir üs kurma ihtimali belirmiştir. Akdeniz’deki en güçlü donanmaya sahip İngiltere, Ege’de en tepe noktada bulunan Taşöz adasına konuşlanarak Yakındoğu’daki gücünü pekiştirmek isteyebilir. Dolayısıyla, Taşöz’e kadar gelen İngiltere, yeni bir Boğazlar Meselesi de çıkarabilir. Bu çekincelerle dolu senaryolar, padişahı ve Osmanlı devlet adamlarını zaman zaman meşgul etmiştir.” diyor. II. Abdülhamid’in Politikası Sessiz ve Derinden II. Abdülhamid bu sıkıntının giderilmesinde aceleci davranmayıp uygun şartların oluşmasını beklediğini, asla Avrupa’nın diğer devletlerini uyandırmadan operasyonu yaptığını vurgulayan Kızıltoprak, “Taşöz, Osmanlı Devleti’nin ömrünün sonuna yaklaşmış olmasına rağmen, mesele çözme kabiliyeti ve II. Abdülhamid’in politik ve askerî müdahalelerinden biri olarak tarihteki yerini alır.” diyor. Mehmet Ali Paşa Taşöz’ü Neden İster Süleyman Kızıltoprak, Taşöz adasında sıkıntı çıkmasında Kavala’da Mehmed Ali Paşa’ya ait bir külliyenin kurulmasının etkili olduğunu vurguluyor. Osmanlı vakıf sistemini anlatan yazar, ardından buradaki vakfın durumu üzerine şunları söylüyor: “Mehmed Ali Paşa’nın Kavala’da kurduğu cami ve külliyesi için bu adanın gelirinin vakfedilmesi talebini 1813’te Sultan II. Mahmud kabul etti ve ada Kavala'da tesis olunan hayrata vakfedildi.” Adanın paşaya hediye mi edildiği yoksa sadece kurduğa vakfa tahsis mi edildiği tartışmasına değinen yazar, Mehmed Ali Paşa’nın Taşöz’ü bu kadar istemesinin sırrını eserde aralamaya çalıştığını söylüyor. Paşanın Kavala ve Taşöz tercihini, doğduğu topraklara vefa borcunu ödemek mi, yoksa siyasal hedeflere ulaşmak için adanın stratejik konumunu kullanmak mı olduğu eserde sorgulanıyor. Taşöz’ün İstanbul’a yakın olması yanında, Rumeli ve Selanik vilayeti içinde stratejik konumu şüpheleri büsbütün arttırıyor. Yitik Hazine Yayınları (0.216. 522 11 44)