Erzincan'ın İliç ilçesinde 9 işçinin hayatını kaybettiği Çöpler Altın Madeni'ni işleten Anagold Madencilik'in ortağı SSR Mining şirketi üçüncü çeyrek raporunu açıkladı.

ABD merkezli şirketin raporunda Çöpler sahasındaki faaliyetlere de yer verildi.

Çalışmalarda 4 önceliklerinin olduğunu belirten şirket, bunları "kurtarma", "muhafaza", "olay inceleme" ve "yeniden başlama için hazırlık" olarak sıraladı.

"Kurtarma" başlığında "Dokuz kişinin tamamı çıkarıldı ve ailelerine teslim edildi" ifadesi kullanılan raporda, "Muhafaza; planlanan tüm altyapı başarılı bir şekilde kuruldu ve etkili oluyor. Türk hükümet yetkililerinden kamuoyuna yapılan açıklamalar, örnekleme alanlarındaki yerel toprak, su ya da havada kaydedilebilir bir kirlenme olmadığını yinelemeye devam ediyor" denildi.

Maden sahasında liç olarak adlandırılan toprak yığının kaymış ve işçiler toprak altında kalarak, hayatını kaybetmişti. Şirkete, kapasitenin üzerinde liç yığını olduğunu ve toprakta çatlaklar olmasına rağmen işçilerin çalıştırıldığı suçlaması yönetilmişti. Siyanür içerdiği belirtilen liç yığınının artık Çöpler sahasında işlenmeyeceği aktarılan raporda, hükümetle görüşmelerin sürdüğü kaydedildi:

"İyileştirme: Şu ana kadar yerinden oynamış yığın liç maddesinin 16 milyon tondan fazlası (~yüzde 86), büyük ölçüde Sabırlı Vadisi’nden gelen tüm maddeler de dahil olmak üzere geçici depolama konumlarına taşındı. 2024 yılının üçüncü çeyreğinde, Çöpler’deki iyileştirme faaliyetlerine 48,3 milyon dolar harcandı; böylelikle, 1 Nisan 2024 tarihinden bu yana iyileştirmeye harcanan toplam rakam 103,3 milyon dolara ulaştı. Yığın liç yastığı kalıcı olarak kapatılacak ve yığın liçinin işlenmesi artık Çöpler’de yapılmayacak. Nihai iyileştirme planı üzerine Türk hükümet yetkilileri ile görüşmeler devam ediyor."

İhmal iddialarına karşın şirketin hatası olmadığı iddia edilen raporda, "Olay incelemesi: Olayın ardından şirket, yığın liç tesisinin tasarımını, inşaatını ve operasyonunu gözden geçirmek üzere bağımsız uzmanlar görevlendirdi. Şu ana kadar bu inceleme, üçüncü taraf mühendislik tasarım parametrelerine göre yığın liç tesisinin inşaatı ya da operasyonuyla herhangi bir maddi uyuşmazlık tespit etmedi. 2010 yılında başlayan üretimden önce yığın liç tesisinin ilk tasarımı ve daha sonra yapılan her genişletme, bağımsız, üçüncü taraf mühendislik firmaları tarafından tasarlandı, gözden geçirildi ve onaylandı" ifadeleri kullanıldı.

Madenin yeniden açılması için yetkililerle çalışmaların sürdüğü belirtilen raporda, "Yeniden başlama için hazırlık: Yeniden başlama için gerekli izinleri sağlamak adına ilgili yetkililer ile yakından çalışmaya devam ediliyor. İşletme izinleri de dahil olmak üzere gerekli tüm düzenleyici onaylar yeniden sağlandığında, Çöpler’deki ilk operasyonların 20 gün içinde yeniden başlayabileceği bekleniyor; (bu) iyileştirme çalışması devam ederken, stoklanmış cevher ile Çakmaktepe’den çıkarılan cevherin bir kombinasyonunun işlenmesinden oluşacaktır" denildi.

Ne olmuştu?

Çöpler Altın Madeni'nde, 13 Şubat 2024 günü siyanür liç işleminden sonra depolanan toprak yığınında heyelan meydana gelmiş, 9 işçi milyonlarca metreküp toprak yığınının altında kalmıştı.

Arama çalışmalarında 5 Nisan'da 1 işçinin, 19 Nisan'da 1 işçinin, 4 Mayıs'ta 2 işçinin, 4 Haziran'da 1 işçinin, 6 Haziran'da 3 işçinin cesedi bulunmuştu. Son işçinin cansız bedenine ise 8 Haziran'da ulaşılmıştı.

Siyanürlü madencilik faaliyetleri nedeniyle de tepki çeken maden sahasında faaliyetler dururken, şirketten ekim ayında yapılan iki açıklamada madenin yeniden açılması için çalışmalar yapıldığı duyurulmuştu.