Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, 650 milyar dolarlık özel çekme hakkı (SDR) olarak adlandırılan rezerv para biriminin üye ülkelere tahsisinin yürürlüğe girdiğini duyurdu. Bu kapsamda Türkiye’ye ise 4,46 milyar SDR yani 6,3 milyar dolar (4,46 milyar SDR, 53 milyar lira) tahsis edildi.
Merkez Bankası (MB) rezervleri, Berat Albayrak’ın Hazine bakanlığı dönemde TL’nin değerini korumak için bir buçuk yıl içinde 128 milyar dolar satılmasıyla eksi 47 milyar dolara kadar düşmüş, ancak swap yoluyla gelen dövizlerle artıya geçebilmişti. MB, rezervi swap’la şişirmeye devam ederken, ekonomistler swap miktarı çıkarıldığında güncel net rezervlerin ekside olduğunu belirtiyor.
Georgieva, yazılı açıklamasında, IMF tarihindeki en büyük SDR tahsisinin bugün yürürlüğe girdiğini bildirdi.
Söz konusu tahsisin dünya için önemine değinen Georgieva, bunun benzeri görülmemiş Covid-19 kriziyle mücadele için ‘eşsiz bir fırsat’ olduğunu kaydetti.
SDR nedir?
SDR, 1969 yılında IMF tarafından, uluslararası rezervlerin desteklenmesi için yaratılan bir hesap birimi. SDR’nin değeri, küresel ekonomik sistemde önemli yer tutan ülkelerin ve parasal birliklerin para birimlerinden oluşan bir sepet esas alınarak belirleniyor ve söz konusu sepetin bileşimi her beş yılda bir gözden geçiriliyor.
SDR’nin değeri beş büyük uluslararası para biriminin oluşturduğu sepet kurla günlük olarak belirleniyor. Sepet kurdaki doların oranı yüzde 42, avronun yüzde 31, yuanın yüzde 11, yenin ve sterlinin yüzde 8.
IMF, SDR’leri üye ülkelerin merkez bankalarına rezerv varlığı olarak ihraç edebiliyor. Merkez bankaları bu rezerv varlığını diğer merkez bankalarıyla gönüllü olarak döviz değiş tokuşu yapmak için kullanabiliyor. IMF, son olarak 2009’da SDR tahsisi yapmış ve üye ülkelere küresel mali krizin etkilerini hafifletmek için 250 milyar dolar tutarında SDR rezervi temin etmişti.
275 milyar dolar gelişmekte olan ülkelere
Ülkelerin SDR tahsisini ekonomilerini desteklemek ve krizle mücadelelerini hızlandırmak için kullanabileceklerine dikkati çeken Georgieva, SDR’lerin ülkelere IMF’deki kota payları oranında dağıtıldığını aktardı.
Georgieva, yaklaşık 275 milyar doların gelişmekte olan ülkelere gideceğini belirterek düşük gelirli ülkelerin ise yaklaşık 21 milyar dolar alacağını kaydetti.
SDR tahsisinin IMF’nin salgın sürecinde üye ülkeleri desteklemeye yönelik çabalarının kritik bir bileşeni olduğunu vurgulayan Georgieva, salgınla mücadele kapsamında bugüne kadar 85 ülkeye 117 milyar dolar yeni finansman sağlandığını, 29 ülkeye borç ödemelerinde kolaylık imanı verildiğini, güçlü ve daha sürdürülebilir bir toparlanmanın sağlanmasına yardımcı olmak için 175’ten fazla ülkeye politika tavsiyesi ve kapasite geliştirme desteği sağlandığını aktardı.
En çok ABD’ye
IMF’nin verilerine göre, 190 üye ülkeye fondaki mevcut kotaları oranında SDR tahsisi yapıldı.
En çok SDR tahsis edilen ülkeler ABD (yaklaşık 112,6 milyar dolar), Japonya (yaklaşık 41,8 milyar dolar) ve Çin (yaklaşık 41,3 milyar dolar) oldu.