Uluslararası Enerji Ekonomisi Birliği (IAEE) Başkanı Prof. Dr. Gürkan Kumbaroğlu, İran'a ambargonun kalkması durumunda, 'Türkiye'nin İran üzerinden Ortadoğu'ya açılacağı ve her şeyin güllük gülistanlık olacağı yolunda yaygın; ancak yanlış bir kanı olduğunu' belirtti. Türkiye ve İran'ın; Irak, Suriye ve Yemen politikalarında farklı kutupları destekleyip, birbirine neredeyse zıt görüşler savunduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Kumbaroğlu, iki ülke arasında enerji alanındaki sorunları gidermeden ilişkilerin istenilen seviyeye gelemeyeceğini kaydetti. İran'ın uluslararası politikada güçlü bir zemin hazırladığını söyleyen Kumbaroğlu, "Çin ve Almanya ile çok yakın temas kuran İran, Türkiye'ye muhtaç değil. Önce ilişkilerin düzelmesi gerekiyor." dedi.

Başta Türkiye olmak üzere Ortadoğu, Avrupa ve Kuzey Afrika ülkelerinin yakından izlediği İran'a ambargonun kaldırılmasına yönelik müzakereler ikinci kez ertelendi. Özellikle enerji konusunda büyük rahatlama sağlaması planlanan müzakerelerin sonuçlanamaması şaşkınlıkla karşılandı. Enerji uzmanları ise İran'a ambargonun kalkması durumunda istenilen sonuçları almak için önce Türkiye ile İran arasındaki sorunların giderilmesi gerektiğinin altını çiziyor.

Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Kumbaroğlu, İran'a ambargonun kaldırılması ve Türkiye-İran ilişkilerine yönelik değerlendirmelerde bulundu. Kumbaroğlu, kağıt üzerinde bakıldığında ambargonun en fazla Türkiye'yi olumsuz yönde etkilediğinin görüldüğünü belirtti.

DIŞ POLİTİKA VE ENERJİDEKİ SORUNLARI ÇÖZMEDEN İLİŞKİLER DÜZELMEZ

Türkiye ve İran'ın başta Irak, Suriye ve Yemen politikalarında farklı kutupları destekleyip, birbirine neredeyse zıt görüşler savunduğuna ve enerji ticaretinde yıllardır çözemediği sorunlar olduğuna dikkati çeken Prof. Dr. Kumbaroğlu, şunları aktardı: "Beklenti şu; ambargo kalkacak ve Türkiye, İran üzerinden Ortadoğu'ya açılacak. İran da ülkemiz üzerinden Batı'ya… Türk firmaları ise ambargonun kaldırıldığı gün akın akın İran'a gidecek ve altyapı, üstyapı yatırımlarına imza atacak. Oysa dış politikadan sonra uluslararası ilişkileri etkileyen en önemli unsurlardan biri olan enerji alanındaki sorunları gidermeden bunları beklemek olanaksız. Ambargodan önce İran ile sorunları çözmeliyiz."

"İran, diğer Ortadoğu ülkeleri gibi değil, çok önemli bir güç." diye konuşan Prof. Dr. Kumbaroğlu, ülkenin dünyanın ikinci büyük doğalgaz ve dördüncü büyük petrol rezervlerine sahip olduğunu hatırlattı. Kumbaroğlu, İran'ın uluslararası politikada güçlü bir zemin hazırlamakta olduğunu ise şu örneklerle dile getirdi: "Geçtiğimiz günlerde İran ve Çin ekonomi bakanları bir araya gelerek Avrasya Ekonomik Birliği'ne katılma sürecinin başlaması yolunda önemli adımlar attılar. 1989 yılında dönemin IAEE Başkanı Rajendra Pachauri tarafından geliştirilen İran-Pakistan doğalgaz boru hattı projesi de ambargonun kalkmasıyla Çin'den gelecek finansmanla kısa sürede hayata geçirilecek. İran, Doğu'ya yönelik açılım hazırlıklarını sürdürürken Batı'dan da uzak kalmadı ve özellikle Almanya ile son yıllarda çok yakın bir ekonomi diyaloğu geliştirdi. Türkiye, tüm bu süreçleri yakinen takip etmeli ve pozisyonunu ona göre belirlemeli. Unutmamalı ki İran, Türkiye'ye muhtaç değil."

Prof. Dr. Kumbaroğlu, siyasi sorunların giderilmesi durumunda dünyanın en önemli enerji koridorlarından biri olan Türkiye ve İran arasındaki koridorun hem iki ülke, hem de Avrasya coğrafyası için çok büyük ekonomik değer sağlayacağını ve iki ülke arasındaki işbirliğinin sadece ekonomik çıkarlara değil, Ortadoğu'da barış ve istikrarın gelişmesine de katkı sağlayacağını kaydetti. CİHAN