İspanya'daki erken genel seçimleri, mevcut durumda azınlık hükümeti ile iktidarda olan Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) kazansa da tek başına iktidara gelecek çoğunluğu elde edemedi.

Ülkede son 4 yılda 3. kez yapılan genel seçimlerin sonuçlarında ne sol ne de sağ blok gelecek 4 yılda ülkeyi yönetecek çoğunluğu yakalayamazken, bu sonuç "mevcut siyasi belirsizliğin devamı" olarak görüldü.

İspanya İçişleri Bakanlığı tarafından, açılan sandıkların yüzde 97'sine göre verilen resmi sonuçlarda 350 sandalyeli mecliste PSOE 122 milletvekiline sahip olarak, 11 yıl aradan sonra ülkede birinci siyasi parti oldu. Mevcut durumda azınlık hükümetiyle iktidarda olan PSOE, 2016 yılında 85 olan milletvekili sayısını yüzde 45'ten fazla artırdı.

Meclisteki diğer dağılım şu şekilde oluştu:

"Sağ görüşlü Halk Partisi (PP) 66, liberal sağdan Vatandaşlar (C's) 58, aşırı sol görüşlü Unidas Podemos 42, aşırı sol görüşlü Vox 24, Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) 15, Katalonya için Birlik 7, Bask Milliyetçi Partisi (PNV) 6 ve ülkedeki diğer özerk yönetimlerde faaliyet gösteren küçük siyasi partilerden Eh Bildu 4, Navarra (NA) 2, Kanarya Koalisyonu (CC) 2, Compromis 1, Kantabria Bölgeci Parti (PRC) 1."

Bu sonuçlara göre sol blok olarak adlandırılan PSOE, Unidas Podemos ve Compromis (Podemos'un Valensiya'daki kolu) toplamda 165 milletvekili çıkardı.

Sanchez'in Bask ve ya Katalonya'daki siyasi partileri ikna etmesi gerekiyor

Başbakan ve PSOE lideri Pedro Sanchez'in ülkeyi yönetmeye devam etmesi için sol blok dışında ayrılıkçı görüşleri olan Bask ve ya Katalonya'daki siyasi partileri de ikna etmesi gerekiyor. Küçük de olsa diğer bir olasılık ise PSOE-C's koalisyonu olarak gösteriliyor.

İspanya'daki genel seçimlerden öne çıkan diğer bir sonuç ise ülkede sağ blokun lideri olan ve 2016 yılındaki genel seçimlerde 137 milletvekili çıkaran Halk Partisinin bu seçimlerde tarihi bir düşüş yaşayarak 66 milletvekilinde kalması oldu.

İlk defa genel seçimlere giren aşırı sağcı, İslam ve göçmen karşıtı siyaset yapan Vox partisi ise 24 milletvekili çıkardı.

Katalonya'da bağımsızlık yanlısı girişimlere karşı İspanyol milliyetçiliğini öne çıkaran ve iktidara gelmeleri halinde Katalonya'nın özerk yönetim hakkını iptal ederek merkezi hükümete bağlamayı vadeden PP, C's ve Vox'tan oluşan sağ blok başarılı olamadı.

Diğer yandan bağımsızlık yanlısı ERC ilk kez İspanya genel seçimlerinde Katalonya'da en fazla oyu alarak bu bölgede birinci siyasi parti çıktı.

Seçimlere katılım yüzde 76 ile yüksek bir düzeyde olurken, 2016 yılındaki seçimlere nazaran 9 puanlık bir artış olması dikkati çekti.

2016 yılındaki son genel seçimlere göre kıyaslama yapıldığında, mecliste, PP'nin 71 sandalye kaybetmesi, PSOE'nin 37 daha fazla milletvekili çıkarması ve Unidas Podemos'un Katalonya (En Comu Podem) ve Galisya'daki (En Marea) kollarının tüm sandalyelerini, Valensiya'daki Compromis'in ise 8 milletvekili kaybettiği görüldü.

Sanchez koalisyon için açık kapı bıraktı

Seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından, partisinin Madrid'deki genel merkez binasında balkon konuşması yapan Sanchez, liberal sağdaki Vatandaşlar (C's) Partisi ile olası bir koalisyon için açık kapı bıraktı.

Sanchez, tüm İspanyolların hükümeti olacaklarını vurgulayarak, "Sol görüşümüzle tüm siyasi partilere elimizi uzatacağız." dedi. 

PSOE binasının altında toplanan sosyalistlerin, Vatandaşlar Partisi lideri Albert Rivera'ya yönelik attığı "Rivera ile hayır. Hayır, hayırdır" sloganı üzerine ise Sanchez "Sizi duydum. Biz, onlar (Vatandaşlar Partisi) gibi yapmayacağız, 'Kesin anlaşma yapmayacağız' diye şart koymayacağız. Sadece tek bir şart koyacağız. Anayasaya saygı ve sosyal adalet." ifadesini kullandı.

Sanchez'in bu sözleri, seçim öncesinde seçmenlerine "Sanchez'li PSOE ile asla anlaşma yapmayacağım" diyen Albert Rivera'ya açık kapı bırakmak olarak yorumlandı.

Katalonya'daki bağımsızlık girişimleri için "buluş", aşırı sağcı Vox Partisine yönelik diktatör Franco dönemiyle bağlantılı olarak "geri dönüş" benzetmeleri yapan ve sağ görüşlü Halk Partisi ve Vatandaşlar Partisinin, Katalonya sorununa karşı tepki oyu istemesini eleştiren Sanchez, "Buluş, tepki ya da geri dönüş istemediğimizi belirten bir mesaj gönderdik. Geleceğe bakan ve ilerleyen bir ülke istiyoruz." diye konuştu. 

"Geçmiş kaybetti, gelecek kazandı." değerlendirmesinde bulunan Sanchez, önceliklerini, "eşitsizlikle mücadele etmek, birlikte yaşamı daha üst seviyelere çıkarmak, yolsuzluğa son vermek ve Avrupa Birliği (AB) yanlısı bir politika izlemek" diye sıraladı.

Öte yandan seçimlerde 42 milletvekili çıkaran, aşırı sol görüşlü Unidas Podemos lideri Pablo Iglesias da seçim sonuçlarını değerlendirdiği konuşmasında, Başbakan ve PSOE lideri Pedro Sanchez'e telefon ederek tebrik ettiğini söyledi.

Unidas Podemos'un, Haziran 2018'de kurulan PSOE'nin azınlık hükümetine dışarıdan destek verdiğini hatırlatan Iglesias, bu sefer koalisyon hükümeti istediklerini ifade etti. 

Iglesias, "Bu seçimlerin en önemli sonucu, iki partiden oluşan sol blok, 3 siyasi partiden olan sağ bloğu geçmiştir. Daha iyi bir sonuç hoşumuza giderdi ama hedefimizi gerçekleştirecek bir sol hükümet için bu sonuç yeterli. Şimdi aşırı sağ ile sağı frenlemek ve bir sol hükümet için çalışacağız. Bizim arzumuz sol koalisyonda çalışmaktır. Konuşacak çok şey var." dedi.

Bu arada Vatandaşlar Partisi lideri Albert Rivera da partililere hitaben yaptığı konuşmada, hükümeti kurmak için Sanchez ve Iglesias'ın anlaştığını öne sürerek, partisinin muhalefette kalacağını kaydetti.

Ülkede son yapılan 2016 seçimlerinde 32 olan milletvekili sayısını 57'ye çıkardıklarını vurgulayan Rivera, "Bugün kötü bir haber var. Sanchez ve Iglesias bağımsızlık yanlılarıyla birlikte hükümet kuracaklar. Ama aynı zamanda iyi de bir haber var. Bu da anayasa yanlılarını birleştiren Vatandaşlar Partisinin, kazanan ve geleceğe dönük projesidir." görüşünü dile getirdi.

Sanchez'in, hükümeti kurmak için önünde iki zorlu alternatif var

İspanya'da pazar günü yapılan genel seçimlerin ardından oluşan siyasi tabloda, PSOE lideri Sanchez'in, Başbakan olarak devam etmesine kesin gözüyle bakılırken, hükümet kurmak için önünde iki alternatif bulunuyor.

Bunlardan ilki sol blok olarak adlandırılan, PSOE, Unidas Podemos ve Compromis'in bağımsızlık yanlısı siyaset yapan Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) Partisini ikna etmesi olarak öne çıkıyor. Böyle bir anlaşmada 181 milletvekiline sahip olacak Sanchez, 350 sandalyeli mecliste çoğunluğu elde edebiliyor.

Ancak ERC'nin bağımsızlık talebiyle bağlantılı referandum isteminden vazgeçmemesi, PSOE lideri Sanchez'in de "Sosyalist hükümet döneminde asla bir Katalonya Cumhuriyeti ve referandum olmayacak." demesi, iki siyasi parti arasındaki olası anlaşmayı zorlaştırıyor.

Sanchez için ikinci olasılık ise geçmişte desteğini aldığı Rivera'yı ikna ederek, bir PSOE-C's (toplamda 180 milletvekili) koalisyon hükümeti kurmak olarak gözüküyor. Burada da Albert Rivera'nın seçim öncesinde seçmenlerine vadettiği "Asla Sanchez'li bir PSOE ile anlaşmayacağım." sözü en büyük engeli oluşturuyor.