Bu durumu dikkate alan Sanayi Bakanlığı, tüketicilerin mobilyadan ayakkabıya, kredi kartı kullanımından su tüketimine kadar birçok alanda faturayı düşürmesi için bir çalışma hazırladı. İşte günlük hayatta daha az para harcamak için dikkat edilmesi gereken noktalar... Sanayi Bakanlığı'na bağlı Tüketicinin ve Rekabetin Korunması Genel Müdürlüğü, tüketici mağduriyetlerini önlemek için, günlük yaşamda faydalı olabilecek bilgilerin yer aldığı bir çalışma hazırladı. Kullanımı her geçen gün artan kredi kartları, bilinçsiz kullanım ve sahtecilik sebebiyle birçok insanı mağdur ediyor. Mağduriyetlerin başında ise kredi kartı şifresini kırma, internet ve telefonla alışveriş sahteciliği geliyor. Sanayi Bakanlığı'nın, kart sahteciliklerinin önüne geçmek ve bilinçli kullanım için tüketicilere önemli hatırlatmaların yer aldığı çalışmasına göre, kredi kartlarının internet ortamında hukuka aykırı kullanımını önlemek için kartın internet ve telefon kullanımına kapatılması isteniyor. Ayrıca, internet üzerinden yapılan alışverişlerde kredi kartının tüm güvenlik bilgileri kullanıldığından, alışveriş yapılacak sitelerin güvenilir siteler olmasına özen gösterilmesine ve sitelerin güvenliğinin uluslararası kuruluşlar tarafından korunup korunmadığına dikkat edilmesine vurgu yapılıyor. Bakanlık çalışmasında; ikinci el otomobil alımından kredi kartına, mobilya kullanımından su tüketimine hemen hemen her alanda tüketicilere faydalı önemli bilgilere yer veriliyor. Kredi kartları Çalışmada yer verilen ilginç bilgilerin başında kredi kartı kullanımı geliyor. 45 milyona yaklaşan kart kullanımında özellikle internet üzerinden yapılan alışverişlerde dikkatli olunması isteniyor. Bunun için de öncelikle kart alımında başlayan bazı kurallara uymak şart: Kredi kartı limiti gelir düzeyi dikkate alınarak belirlenmeli; kart sözleşmesi okunmalı ve kredi limiti, yıllık kart ücreti, asgari ödeme miktarı, kredi faizi gibi terimlerin ne anlama geldiğine dikkat edilmeli, sözleşmenin bir nüshası alınmalı; kredi kartına ilişkin otomatik ödeme talimatı verilmiş ise söz konusu talimatın, borcun asgari tutarını mı yoksa tamamını mı kapsadığına bakılmalı. Kredi kartı mağduru olmamak için kart alırken dikkat edilecek kuralların yanında kullanımda da bazı ayrıntıların göz önünde bulundurulması isteniyor. Buna göre; kredi kartı arkasındaki imza bandı, teslim alındıktan hemen sonra imzalanmalı; alışverişlerde kredi kartının POS makinelerinden yanınızda geçirilmesine dikkat edilmeli (bu sayede, kredi kartlarının manyetik alanlarının kopyalanması engellenmiş olur); kart sliplerindeki tutar kontrol edilmeli; alışveriş sonrası verilen slipler hesap özeti gelene kadar saklanmalı ve hesap özetiyle slipler tüketicinin bilgisi dışındaki harcamaları öğrenmek için karşılaştırılmalı; kayıp-çalıntı durumunda vakit kaybetmeden bankaların çağrı merkezlerine hemen bildirilmeli ve ayrıca bu durum, yazılı olarak da bankaya iletilmeli. Kredi kartı kullanımında önemli bir ayrıntıyı da, ödemeler oluşturuyor. Bunun için tüketiciler son ödeme tarihinde hesap özetinde yer alan borç miktarını ödeyemeyecek ise en azından asgari tutarı ödemeli. Bu sayede ödenmeyen borca akdi faiz uygulanması sağlanmış olacak. Ayrıca, kredi kartı borcunun asgari tutarı ödenecek ise ödemenin hesap kesim tarihinin hemen sonrasında yapılması tüketicinin lehine. Ayrıca kart şifresi kolay ulaşılabilecek yerlere yazılmamalı. Otomobil alırken dikkat! Birinci el araç alırken... Aracın yağ çubuğu ve yağ haznesi kapağı kontrol edilmeli. Kahverengi tortu görüldüğünde araç yetkili bir servise gösterilmeli. Araçt a vurma, çarpılma, paslanma vb. hasarlar olup olmadığı, aracın radyatörünün ve motor hortumlarının su kaçırıp kaçırmadığı incelenmeli, gerekirse bir servise gösterilmeden araç satın alınmamalı. Aracın çalıntı olup olmadığını anlamak için motor ve şasi numaralarının, ruhsattaki motor ve şasi numaraları ile karşılaştırması yapılmalı. Otomobilin yaptığı kilometre, otomobilin yıpranmasıyla doğru orantılı olan en belirgin husustur. Kilometre göstergesinde oynama yapılıp yapılmadığı uzmanına gösterilerek öğrenilmeli. Lastiklerinin durumuna bakılmalı, aşınmanın düzensiz olup olmadığı kontrol edilmeli. Asimetrik bir aşınma, takımlarda bir ayarsızlık olduğunu gösterir. Ayrıca lastik dişleri ve yanaklarına bakılmalıdır. Akünün de kontrol edilmesi unutulmamalı. Akü başları okside olup yağlanmış ise bu, akünün ömrünün azaldığı anlamına gelir. Aracın servis ve bakım kayıtlarının olup olmadığı sorulmalı. İkinci el araç alırken... Araçlarda rüzgârlık, üst bagaj ve otomatik transmisyon gibi aksesuar ve parçalar daha fazla yakıt tüketimine neden olacağından, araç seçerken bunlara bakılmalı. Gerçekten ihtiyaç varsa, bu aksesuarlar takılmalı. Araçta standart olarak bulunması gereken emniyet kemeri, klima ve hava yastığı gibi elemanlardan başka hangi ekstra güvenlik ekipmanlarının bulunduğunun öğrenilmesi, sağlık ve güvenlik açısından önemli. Satın alınacak aracın fiyatı iyi incelenmeli. Peşin alımlarda indirimlerin olup olmadığı, araçta opsiyonel aksesuarların aracın fiyatını ne şekilde etkilediği, ayrıca servis, bakım, kasko, Motorlu Taşıtlar Vergisi gibi aracın kullanım maliyetleri göz önünde bulundurulmalı. Satın alınacak araçlarda az yakıt tüketen ve karbondioksit emisyonu düşük araçlar tercih edilmeli. Benzinli araçlarda yakıt sistemi enjeksiyonlu olmalı. Enjeksiyonu, çok noktalı tercih edilmeli. Ülke genelinde satış sonrası servis ağı yaygın olan ve yeterli yedek parça stoku bulunan araçlar tercih edilmeli. MOBİLYA NASIL ALINIR? Mobilyaların yapımında kullanılan ağacın cinsi ve diğer malzemelerin özellikleri, birleştirme yerlerinin sağlam olması, boya ve cilasının düzgün olması da mobilya hakkında karar vermede önemli faktörler olarak dikkate alınmalı. Sipariş verilerek yaptırılan mobilyalar için önceden mutlaka sözleşme yapılmalı. Mobilyadaki döşemelik malzemenin uzun süre dayanan, kolay yanmayan, terletmeyen ve kolay temizlenebilen özellikte olması tercih edilmeli. Alınan mobilyanın nakliye, kurulum ve montaj masraflarının fiyata dahil olup olmadığı satın alınmadan önce öğrenilmeli. Satın alınan mobilyada garanti belgesi, Türkçe tanıtma ve kullanma kılavuzu ve satış sonrası hizmet verecek servis istasyonlarının listesi istenilmeli. Mobilyanın insan hayatındaki önemi dikkate alınarak, insanı bedenen ve ruhen dinlendirecek bir mobilya seçimi yapılmalı Su tasarrufu Banyo için küveti suyla doldurmayın Musluk ve sifonlar daima bakımlı tutulmalı. Bozuk olanlar hemen tamir edilmeli. Her saniyede, bir damla su harcayan musluk yılda 1 ton su harcar. Diş fırçalarken, tıraş olurken, ellerimizi yıkarken musluk kapatılmalı. Musluk ihtiyaç olunca açılmalı. Küvette yıkanma yerine ekonomik başlığa sahip duşla yıkanılmalı. Su mümkün olduğunca boş yere akıtılmamalı. Bulaşıklar elde değil, makinede yıkanmalı. Çamaşır makinesi, ekonomik kullanılmalı. Kapı önü, balkon, merdivenler ve teras gibi yerlerin temizliği hortum yerine kova veya süngerle yapılmalı. Sebze ve meyveler su dolu bir kapta biraz bekletilip yıkanırsa daha az su tüketilir. Buzluktaki yiyeceklerin ve diğer donmuş gıdaların buzunu eritmek için su kullanmayın. Bahçe sulamaları, buharlaşmanın az olduğu sabah ya da akşam üstü yapılmalı. Giyecek alırken nelere dikkat edilmeli? Öncelikle hangi giyeceklere ihtiyaç olduğu doğru tespit edilmeli ve mevcut giyecekler gözden geçirilmeli. Ne tür giyeceklerin eksik olduğunu düşünüp gerçek ihtiyaçlar tespit edilerek önem ve öncelik sırasına göre listelenmeli. İhtiyaç olarak tespit edilen giyeceklerin renk, model, kumaş cinsi vb. özellikleri belirlenmeli. Stil ve model belirlemede yaşam biçimi ve en sık giydiğiniz giyecekleri düşünmek size yardımcı olabilir. Daima sade ve çeşitli faaliyetler için kolayca kullanılabilecek kıyafetler seçilmeli, aşırı derecede modaya bağlı ürünler tercih edilmemeli. Satın alınacak giyeceklerin renk kombinasyonlarına dikkat edilerek her türlü renkle kolayca uyum sağlayabilecek olanlar yeğlenmeli. Kıyafetlerin farklı mevsimlerde ve uzun süre giyilebilen, kolayca yıkanabilen, dayanıklı, buruşmayan kumaştan üretilmiş olmasına dikkat edilmeli. İç giyimde ise kolayca nem çeken, doğal liflerden üretilen ürünler tercih edilmeli. Giyecekleri satın almadan önce çeşitli mağazaları dolaşmaya, fiyat, kalite, çeşit, model ve renk açısından karşılaştırma yapmaya ve en uygun yerden alışveriş yapmaya çaba gösterilmeli. Giyimde mevsim sonu indirim dönemleri takip edilmeli. Ölçü ve beden yönünden kesin bilgilere sahip değilseniz, satın alınacak giyecek mutlaka denenmeli. Giyeceklerde kumaşı, dikişleri, renk tonları ile birlikte yan ürünler olan düğme, fermuar, astar vb. kısımları dikkatle kontrol edilmeli, yırtık, sökük, tüylenme, renkte ton farkı olmamasına özen gösterilmeli. Satın alınacak kıyafetlerde bilgi verici etiketler incelenerek kumaşın lif kompozisyonu ile uygulanacak bakım ve temizlik yöntemleri satın almadan önce mutlaka öğrenilmeli. Giyim alışverişlerinde mutlaka satış fişi veya fatura alınıp saklanmalı. Ayakkabı sıkıyorsa 'daha sonra genişler' diyerek almayın. İnsan ayağının hacmi gün boyunca genişler, bu nedenle ayakkabınızı öğleden sonra alın. Bir çift ayakkabının tekleri arasında görünüm, şekil, işçilik, renk ve boyut farkı olmamalı. Ayakkabı etiketine bakarak yüz, astar, iç-dış taban yapımında kullanılan malzemeler hakkında bilgi edinilmeli. Ayakkabı seçerken ilk kriter model ve renkten önce, rahatlık olmalı. Ayağın anatomik yapısına uymayan, büyük ya da sıkan ayakkabı alınmamalı. En uzun parmak ile ayakkabı ucu arasında 0,5-1,0 cm boşluk olmalı. Ayakkabı rahatsız edici derecede sıkı ise kesinlikle zamanla genişler diye düşünüp satın alınmamalı. Ayakkabının her ikisi de mutlaka giyilip yürüyerek denenmeli. Dikiş uçları bitim yerlerinin sağlam olmasına, dikiş hatalarının bulunmamasına dikkat edilmeli. Ayakkabının ayakla temas eden kısımlarında sentetik malzeme kullanılıp kullanılmadığına bakılmalı. Çünkü sentetik malzemeler hava geçirmez ve hava geçirmeyen malzemeler ayak sağlığı için zararlıdır. Yazın tabanı kösele, kışın ise tabanı sentetik (PVC, termoplastik, kauçuk gibi) maddelerden üretilmiş, ayakkabı yüzü yumuşak deriden yapılmış olan ayakkabılar tercih edilmeli. Nubuk, süet gibi çabuk kirlenen ya da boyası çabuk soyulan malzemelerden üretilmiş ayakkabıları alırken ve kullanırken iklim şartları göz önünde bulundurulmalı. Çocuk ayakkabılarının arkalarının sert, ayakkabı yüzünün esnek olmasına, burun bölümünün parmakları sıkmamasına ve dış taban malzemesinin yeri sağlam tutan, kaymayan ve esnek bir malzemeden yapılmış olmasına dikkat edilmeli. ZAMAN