Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın "sağ kolu" diye nitelenen Yinal Yağan'ın başkanlık koltuğuna oturduğu Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) haziran ayına enflasyonunu manipüle etmesi çalışanları ve emeklileri maaş zammında mağdur etti. 

TÜİK verilerine göre haziran ayında aylık enflasyon yüzde 0,03 oranında, 12 aylık enflasyon ise yüzde 15,7 oranında gerçekleşti.

 

Diğer yandan bu yılın enflasyonu emekli ve memurları yakından ilgilendiriyor. TÜİK’e göre tüketici fiyatları bu yılın ilk 6 ayında yüzde 5,01 oranında artış gösterdi. Memur ve emeklilerin alacağı zam da 6 aylık oran üzerinden hesaplanacak. Memur ve emekliler yüzde 5 ile 6 arasında zam alacak.

TÜİK verileri emekli ve memurların tepkisini çekerken hükümet kalem oyunlarıyla emekli ve memurun cebinden yedi. 

Enflasyon sepetindeki ağırlığı bir hayli fazla olan çay, şeker, akaryakıt ve elektrik zamları haziran ayı enflasyonunda hesaplanmadı. Çünkü zamlı fiyatlar temmuz ayı itibarıyla tezgâha yansıyacak. 

Eğer sadece bu ürünlere yapılan zam haziran ayı enflasyon verisine yansısaydı 6 aylık enflasyon yüzde 5,65 olacak, emekli ve memur maaşları ise fazladan yüzde 0,64 zam alacaktı. 

Bu kalem oyunuyla hükümet en düşük maaşı alan memurun cebinden aylık 23 lirayı çalmış oldu. 

Temmuz ayı itibariyle şimdiden açıklanan zamları sizler için derledik.

Temmuz itibarıyla yürürlüğe giren benzin zammı haziran enflasyonunun düşük çıkmasına sebep oldu. TÜİK’e göre benzin fiyatı mayıs ayında 7,12 lira iken haziran ayında 6,91 liraya geriledi. Böylece benzinde fiyatlar haziran ayında yüzde 2,8 düştü. 

Ancak benzine 1 Temmuz itibarıyla 27 kuruş zam geldi ve benzinin litre fiyatı ortalama 7,18 liraya yükseldi. Yani haziranda düşüş var gibi görünen benzinde aslında yüzde 0,8 oranında zam var. Benzinin 418 kalem içinde enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 1,4 olarak tespit ediliyor. Benzine eğer 1 gün önce zam yapılmış olsaydı ilk 6 aylık enflasyon 0,06 puan daha yüksek çıkmış olacaktı

Haziran ayında fiyatı düşen ürünlerden biri de mazot. Üstelik mazotun tüketici fiyatları (TÜFE) sepetindeki ağırlığı benzinden de fazla. TÜİK’e göre haziran ayında mazot fiyatları yüzde 1,5 düştü. 

Halbuki temmuz başında pompa fiyatına yansıyacak olan zam 1 gün önce yapılmış olsaydı, mazota aylık yüzde 1,83 zam gelmiş olacak, böylece memur ve emekliler daha yüksek zam almış olacaklardı. 

Mazotun TÜFE sepetindeki ağırlığı yüzde 1,77 düzeyinde olduğu için bu kalem oyunu sayesinde enflasyon 0,065 puan daha düşük gösterilmiş oldu

TÜİK verilerine göre haziran ayı içinde çay fiyatları aylık sadece yüzde 0,47 oranında arttı. Ancak haziran ayı sonunda Çaykur’dan yapılan açıklama ile temmuz ayında çaya yüzde 15 zam yapılacağı bildirildi. 

Bol miktarda tüketilen çayın TÜFE’deki ağırlığı yüzde 0,48. TÜİK verilerine göre yılbaşından bu yana çay fiyatları 6,8 azalmış durumda. Ancak yüzde 15’lik zam haziran ayında hesaplansaydı, çaydaki 6 aylık fiyat artışı yüzde 7,1 olacaktı

TÜİK’e göre haziran ayında toz şeker fiyatları sadece binde 8 oranında artış gösterdi. Halbuki 25 Haziran’da Türkiye Şeker Fabrikaları’ndan yapılan açıklamada şekere yüzde 16 zam yapıldığı açıklanmıştı. Toz şeker de TÜİK sepetindeki ağırlığı yüksek ürünlerden. Toz şekerin madde sepetindeki ağırlığı yüzde 0,31

Temmuz ayıyla beraber yurttaşın elektrik faturaları da yüzde 15 zamlanacak. Ancak bu zam da haziran ayı enflasyonunu etkilemedi. Üstelik normal şartlar altında 1 Nisan’da açıklanan elektrik fiyatları düzenlemesi bilinmeyen bir sebeple temmuza ertelendi. 

Böylece memurun alacağı zam hesaplanırken elektrik zammı hesaptan çıkarılmış oldu. Elektriğin madde sepetindeki ağırlığı ise yüzde 2,99 oranıyla bir hayli yüksek. Bu sebeple emekli ve memura yapılacak yapılan bu kalem oyunuyla ciddi şekilde etkilendi.

Sigara ve alkol ürünlerine Özel Tüketim Vergisi ( ÖTV) zammı geldi. Kanunda yılda 2 kez enflasyon güncellemesi yapılacağı belirtildiği için bu kez yeni ÖTV oranlarını gösteren liste Resmi Gazete’de yayımlanmadı. 

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesine konuldu. Yapılan değişiklikler ile sigaranın ÖTV’si 55 kuruş, 50 cl’lik biranın ÖTV’si 42 kuruş, 70’lik rakı 7,27 lira, 70’lik şarap 58 kuruş zamlandı. 

Haziranda fiyatı en çok yükselenler

• Limon 35,72

• Yurt içi turlar 34,90

• Şehirlerarası otobüs ücreti 15,80

• Yurt dışı turlar 13,88

• Cilt ve vücut ürünleri 11,74

Haziranda fiyatı en çok düşenler

• Mazot -1,52

• Su faturası -2,08

• LPG dolum ücreti -2,53

• Benzin -2,87

• Ayakkabı (kadın için) -3,12

CHP Parti Sözcüsü Faik Öztrak CHP Genel Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi. Öztrak, memur ve emekli maaşlarına yapılacak zammı etkileyen enflasyon rakamıyla ilgili önemli bir iddiada bulundu.

Faik Öztrak’ın iddiaları TÜİK’e ilişkin kuşkuları derinleştirdi. Öztrak enflasyon hesabına ilişkin şunları kaydetti: “Bu yıl başında fiyat toplama konusunda gıdada iş yeri seçim kriterlerinde TÜİK değişiklik yapmıştı. Şimdi en yüksek satış yapan sınırlı sayıda yerden fiyat topluyor. Bunun da ötesine gidilen bir şey var, bazı üst düzey yetkililerin bu sınırlı sayıdaki marketlere telefon açmak suretiyle ‘Bugün anketörlerimiz gelecekler, şunda bu kadar indirim yapacaksınız’ diye doğrudan müdahale ettiklerine yönelik iddialar var. Ne yapılırsa yapılsın, mızrak çuvala sığmaz; pazarda yapılan yangının üstü böyle doğrudan müdahale etmekle kapatılamaz. Yapılması gereken maaş artışı da ne yüzde 5 ne yüzde 6. Kendilerine gelince yüzde 40.”

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu ise, “Gıda enflasyonu aylık bazda düşerken, geçen yılın aynı dönemine göre birçok temel gıda üründe fiyatlar el yakıyor. Ama ücretlere yapılan zam yüzde 5-6.” dedi.

Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Eş Genel Başkanı Aysun Gezen enflasyon ve emekçilere yapılan zamları BirGün’e değerlendirdi. 

Gezen, “Enflasyonun düşük çıkmasının nedeni tabiri caizse Ali Cengiz oyunları ile sokakta, pazarda yaşanan gerçek enflasyonun perdelenmesi.” ifadelerini kullandı. 

Gezen şunları kaydetti: “TÜİK vasıtası ile yaşanan gerçek enflasyonu resmi olarak düşük göstererek perdeleme politikası en başından beri sürdürülen bir politikadır. Ancak bilindiği üzere 3 Ekim 2018’de enflasyon hesaplama biriminden sorumu olan TÜİK Başkan Yardımcısı görevden alınıp yerine Hazine ve Maliye Bakanı’nın Enerji Bakanlığı döneminden mesai arkadaşı getirilmiştir. O günden beri söz konusu gerçek enflasyonu perdeleme politikasının çok daha fütursuzca yapıldığını tüm toplum görmektedir.”

Gezen, enflasyonla mücadele edecek kamucu politikalar yerine enflasyonun düşük gösterilmeye çalışıldığını vurguladı ve şöyle devam etti: “Maaş artışlarının düşük kalması, baskılanması için özellikle devreye sokulan bu hamle ise zaten toplu sözleşmede 2019’un ikinci altı ayı için Memur Sen’in bağıtladığı yüzde 5’lik artışla kaybeden emekçilerin, ekonomik kayıplarını arttırıyor; daha zam cebimize girmeden çok daha fazlasını kaybediyoruz. Yeni toplu sözleşme sürecine girilirken emekçileri enflasyon, hayat pahalılığı altında ezdirmemek için, emeğin haklarını alması için de tüm kamu emekçilerini birlikte mücadele etmeye çağırıyoruz.”