ABD tarihinin en büyük maddi yıkımına ve en ölümlü tabii afetlerinden birine yol açan Katrina Kasırgası'nın üzerinden geçen 2 yıla rağmen, kasırganın vurduğu bölgede hayat normale dönmedi.
Kasırganın sular altında bıraktığı New Orleans ise, kasırgadan önceki görkemli günlerinden çok uzakta. Enkazın önemli bir bölümü toplanmasına rağmen, birçok yol hala tümsek ve çukurlarla kaplı. Evlerin hasarlı bölgeleri hala mavi tentenelerle kaplı. 42 bin 250 aile hala, hükümetin ilk yardım müdahalesi sırasında verdiği derme çatma karavanlarda yaşıyor. Birçok ev çürümeye terk edilmiş durumda. Okullardaki ve hastanelerdeki personel açığı devam ediyor. İnsanlar, her gün saatlerce devletten ve sigorta şirketlerinden hak ettiklerine inandıkları yardımları almak için bürokratik işlemlerle boğuşuyor.
Yüzde 30 yükselen cinayet oranıyla, New Orleans, ülkenin en çok cinayet işlenen şehri haline gelmiş durumda. Şehirdeki cinayet oranı New York'taki cinayet oranının tam 15 katı. New Orleans'a çalışmak için gelmiş Fred Valdez adlı işçi, sözleşmesi biter bitmez Aralık ayında şehri terk edeceğini anlatıyor. Valdez, "Oldukça depresif bir şehir. Kasırgadan 2 yıl sonraki bir görüntü bekliyordum ama hala kasırgadan hemen sonraki görüntü hâkim" diye konuşuyor.
29 Ağustos 2005 sabahı saat 06.10'da New Orleans'ı vurmaya başlayan kasırga, şehirde ve Körfez Bölgesinde 150 milyar dolarlık hasara yol açtı. O günden beri şehrin yeniden imarında iki kanattan çalışmalar sürüyor. Özel imkânlarla yeniden imar yolu görece hızlı. Ancak kamu imkanları ve sigorta fonlarıyla yapılan inşaatlar oldukça yavaş ilerliyor. Şehir yönetimince, "öncelikli ve kritik" olarak nitelendirilen 115 projeden daha hiçbir tanesi bile tamamlanamadı. Mesela, New Orleans Emniyet Müdürü hala afet karavanındaki ofisinden şehrin güvenliğini sağlamaya çalışıyor. Tıpkı birçok itfaiye istasyonu gibi. Yavaşlık en çok, eski hayatını yeniden tesisi etmek için hükümet yardımına bağımlı fakir kesimleri etkiliyor. Şehrin gelir seviyesi yüksek kesimlerinin yeniden inşa ve imar çalışmaları nerdeyse bitmiş durumda.
"PARALAR NEREYE GİTTİ?"
Körfez Bölgesinin yeniden imarı için Kongre bugüne kadar 116 milyar dolarlık tahsisat ayırdı. 34 milyar dolarlık da uzun vadeli tahsisat yapılacak. Ancak bu paranın yarısından daha az bir kısmı bölgedeki belediyelere ulaştı. Medyada, en çok sorulan sorulardan biri de, "Bu paralar nereye gitti?".
Buna rağmen umut veren gelişmeler de var. New Orleans da dâhil olmak üzere Körfez'deki tüm yerleşim birimlerinde enkaz tamamen kaldırıldı. Elektrik ve suyu yeniden bağlanmayan hiçbir yer kalmadı. New Orleans'ı yeni bir sel felaketinden koruyacak sistem için 7 milyar dolarlık harcama yapıldı. Louisiana eyaletini 100 yılda bir vurma ihtimali olan benzeri kasırga için son hazırlıkların 2011 yılına kadar bitirilmesi planlanıyor. Katrina karaya vurma şiddetiyle 396 yılda bir görülen kasırga olarak nitelendiriliyor. Uzmanlara göre, benzeri şiddette bir kasırganın New Orleans'ı vurma ihtimali istatistikî olarak 400 yılda bir.
Birçok uzman, kasırganın insanlar üzerindeki yıkıntısının altyapı yıkıntısı kadar dikkate alınmadığına işaret ediyor. Yakınlarda yapılan bir hükümet araştırmasında, kasırganın vurduğu Körfez Bölgesindeki şehirlerde, ruhsal hastalıkların oranının iki katına çıktığı tespit edilmişti. Ancak birçok kişi de yaşadığı onca büyük travmaya rağmen yeniden hayatı inşa etme gayretini elden bırakmıyor. 52 yaşındaki Robert Green, evlerini basan sulardan korunmak için sığındıkları çatıda yardım beklerken annesinin ölümünü seyretmiş. Aynı şekilde, taşkın sele kapılan 3 yaşındaki torununu da kurtaramamış. Nashville'de aylarca fiziksel ve ruhsal tedavi gördükten sonra New Orleans'a dönmüş. Daha önce evinin olduğu yerde FEMA tarafından verilen karavanın önünde oturan Green, "Gidecek başka yerimiz yok. Burası evimiz." diyor.
GİDENLER NE GÜN DÖNER YURDUNA
New Orleans'ın nüfusu Katrina'dan önce 450 bin civarındaydı. Şehrin yarıdan fazlası eve geri döndü. Ancak, bir daha New Orleans'a dönmeyenlerin oranı da bir hayli yüksek. En başta şehrin demografik(nüfus) yapısı radikal bir değişime uğradı. 2000 yılı nüfus sayımına göre şehrin üçte ikisini siyahî nüfus oluşturuyordu. Bugün ise 250 bin civarında olan şehrin nüfusunun sadece yüzde 47'sini siyahlar oluştururken, beyazların nüfus oranı yüzde 42'ye yükseldi.
Şehirdeki en ilginç nüfus değişikliklerinden biri ise Hispaniklerde yaşandı. Katrina'dan öce New Orleans'ın yüzde 3'ünü oluşturan Hispanik nüfus, kasırgadan sonra inşaatlarda çalışmak için gelenlerin katkısıyla yüzde 10'u geçti. Nüfus uzmanları ve New Orleanslılara göre ise, şehir nüfusundaki renkleri yitirme tehdidi altında. Nüfus uzmanı William Frey'e göre, ABD'nin başta caz ve soul müzik olmak üzere kültür merkezlerinden biri olan New Orleans, sıradan bir Amerikan şehrine dönüşecek. "New Orleans'ı New Orleans yapanlar gittiler ve dönecekleri meçhul" diyor Frey. New Orleans Universitesinin yaptığı bir araştırmaya göre ise, şehrin nüfusunun üçte biri taşınmayı düşünüyor. En büyük sebep; artan suç oranı. Diğer sebepler ise, yavaş ilerleyen yeniden yapılanma ve muhtemel kasırgalar karşısında şehrin güvenli bulunmayışı.
New Orleans'ı ve Körfezi eski cazip günlerine döndürmek için sembolik değeri büyük adımlar atanlar da var. New Orleans halkının gönlünde taht kuran ise Brad Pitt ve Angelina Jolie çifti. Unlü çift, dünyada yerleşebilecekleri birçok alternatife rağmen, New Orleans'tan ev alarak buraya yerleşti. Şehrin tarihi ve turistik bölgesi French Quarter'dan 3.5 milyon dolara bir ev alan Pitt-Jolie çifti, 3 çocuklarından ikisini de mahalle okuluna kaydettirerek, şehrin yeniden diriliş umudunun sembolü haline geldiler.
6 ŞİDDETİNDE KASIRGALAR ÇAĞI MI?
Oluşan alçak basınçla, gökgürültülü yağmura ve fırtınaya sebep olan rüzgar sistemlerine "tropikal siklon" deniyor. Bu tropikal alçak basınç sistemleri, Pasifikte "tayfun" Atlantik'te ise "hurricane" adıyla anılıyor. Tayfun kelimesi, Çince de "büyük rüzgar" anlamına geliyor. Ancak kelimenin, Arapça "tufan" kelimesiyle de doğrudan irtibatı olduğu tahmin ediliyor. "Hurricane" kelimesi ise, Karayip Kızılderililerinin dilindeki, fırtına tanrısı "Huracan"ın adından geliyor.
Resmî olarak Atlantik'teki kasırgalar hakkında 5 kategoride şiddet derecelendirmesi yapılıyor. Saatteki hızı 74-95 mil arasında olan kategori 1, 96-110 mil arasında olanlar kategori 2, 111-130 arasında olanlar kategori 3, 131-155 arasında olanlar kategori 4 ve 155 milden daha fazla olanlarsa kategori 5 şiddetinde kabul ediliyor. Her 20 millik artışta kategorisi artan kasırgaların, eğer 175 milden fazla süratte eserlerse kategori 6 şiddetinde değerlendirilip değerlendirilmeyeceği tartışma konusu.
Bazı uzmanlar, kasırgaların şiddet ortalamasında son 30 yılda meydana gelen artış ve küresel ısınmanın, yakın gelecekte kategori 6 şiddetinde kasırgalarla tanıştırabileceğini ileri sürüyor. Katrina Kasırgası kategori 5 şiddetine kadar ulaşmasına rağmen, New Orleans'ı vurduğunda kategori 3'e gerilemişti. Bugüne kadar oluşan 5 kategori 5 kasırgadan sadece 3'ü ABD kıyılarını vurdu. 1935 Labor Day kasırgası, 1969 Camille ve 1992 Andrew Kasırgası. Uzmanlar, küresel ısınmadan dolayı, kategori 4 ve kategori 5 şiddetinde kasırgaların daha sıklıkla yaşanacağı tahmininde bulunuyor.
KATRİNA'NIN YILDÖNÜMÜNDE KÖRFEZ'E POLİTİKACI AKINI
Katrina Kasırgasının 2. yıldönümünü çözülmemiş sorunlarının ağırlığı altında yaşayan New Orleans, bir yandan da bölgeyi ziyaret eden politikacıları ağırlıyor. New Orleans'ın en önemli ziyaretçisi Başkan George Bush. Yönetiminin, kasırga sonrasına şehre yardım etmekte ağır kaldığı yolunda büyük eleştiri ve tepkilere uğrayan Başkan Bush, buna rağmen, yöre halkına unutulmadıklarını hissettirmek ve bundan sonra yapılacakları anlatmak üzere New Orleans'a geldi. Eşi Laura Bush ile birlikte New Orleans ve Bay'deki anma törenlerine katılan Başkan Bush, "Ne gerekiyorsa yapacağız. Ne kadar uzun sürerse sürsün ihmal etmeyeceğiz. Hayatlarını ve şehri yeniden imar etmeye çalışan vatandaşlara destek olacağız. Bu harika şehir yeniden doğacak." dedi.
Başkan Bush'un Körfez yeniden inşa direktörü Don Powell ise, federal yönetimin 114 milyar dolar ayırdığını, bunun 96 milyar dolarının kullanıldığını ya da yerel yönetimlerce kullanılmaya hazır olduğunu kaydetti. Louisiana eyaletinde yardım için müracaat eden 180 bin kişiden bugüne kadar sadece 40 bini para yardımı alabildi. Birçok kişi, müracaatlarındaki yoğun bürokrasiden şikayetçi.
2008 başkan adayları da bu hafta boyunca New Orleans'a ziyarette bulundular. Bölgeyi ilk ziyaret eden Illinois Senatörü Barack Obama'dan sonra, Senatör Hillary Rodham Clinton ve North Carolina eski Senatörü John Edwards da ziyaret ettiler. Bölgeyi, Cumhuriyetçi Partili önde gelen adaylardan hiçbirinin gelmemesi dikkat çekti. Arkansas eski Valisi Mike Huckabee ve Milletvekili Duncan Hunter, Katrina'nın yıldönümü haftasında New Orleans'a gelen iki Cumhuriyetçi aday oldu.
CİHAN