Birecik'te nesli tükenme tehdidi altında bulunan 205 kelaynak kuşu, üreme döneminin başlaması üzerine doğaya bırakıldı. Kelaynak kuşları, üreme dönemi olan şubat-mart aylarında kafeslerinden çıkarılarak doğaya salınıyor. Doğal ortamda serbestçe uçan ve beslenen kelaynak kuşları, Kelaynak Üretme İstasyonu içindeki kayalık ve tahta yuvalarda üredikten sonra ağustos ayı içerisinde yeniden kafeslerine alınarak, göç etmelerine izin verilmiyor.

Şanlıurfa Milli Parklar 3. Bölge Müdürü İsrafil Erdoğan'ın da katıldığı programda kelaynaklar doğaya bırakıldı. Kelaynak kuşları, Türkiye'de ve dünyada soyu tehdit altında olan bir kuş türü. Dünyadaki son iki popülasyonundan biri Kuzeybatı Afrika'da Fas'ta, diğeri ise Türkiye'de ve çok küçük bir grup Suriye'de bulunuyor. Türkiye popülasyonu geçmişte Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaşarken, günümüzde yalnız Şanlıurfa'nın Birecik ilçesinin Fırat Nehri kıyısında bulunan ve Bakanlık tarafından kurulmuş olan üretme istasyonunda yaşıyorlar.

Göç ettiği dönemlerde şubat ayı ortalarında Birecik'e ulaşan kelaynak kuşlarının sayısının, 1930'lu yıllarda binin üzerinde olduğu, 1954 yılından itibaren ise sayılarında önemli ölçüde azalma görüldüğü belirtiliyor. Azalma nedenleri olarak zirai ilaçların fazla kullanılması ile böcekçil olan bu kuşların doğal beslenme dengesinin bozulması, uzun süren göç esnasında avcılar tarafından vurulmaları ve soğuk hava şartlarından etkilenmeleri gösteriliyor.

Yılın ilk aylarında üremeye başlayan Kelaynaklar; şubat, mart aylarında yuvalarını yapıyor. Yılda bir defa yumurtlar ve 1-3 arasında yumurtaya kuluçkaya yatarken kuluçka süreleri ise 4 hafta. Ortalama yumurta sayısı maksimum 3-4 adet, ancak bilimsel çalışmalar sonucu görülmüştür ki bu 3-4 yumurtadan genellikle 1 veya 2 yumurtadan yavru çıkmakta ve yaşayabilmekte. Yumurtalar, genellikle ortalama bir tavuk yumurtasından biraz daha büyük, ancak daha eliptik bir yapıda ve açık grimsi renkte. Ömürleri 25-30 yıl kadar olan, yuvalama için genellikle dik kayalıkların dar çıkıntılarını tercih eden kelaynaklar, bu sayede yuvalarını birçok yırtıcı hayvan ve insandan koruyabiliyor.

Dünyada nesli tükenme riski taşıdığı için göçlerine izin verilmeyen kelaynak kuşları, Üretme İstasyonu'nda özel menü ile besleniyor. Kuşlara her gün yağsız kıyma, haşlanmış yumurta, rendelenmiş havuç, tavuk yemi ve tuzsuz peynir veriliyor.


CİHAN