AKP’nin özelleştirme adı altında birbiri ardına peşkeş çektiği, seçim dönemlerinde oy avcılığı için kullanılan kamu işletmelerinin zararı hız kesmiyor. Bir yılda 1.9 milyar TL’lik artışla Kamu İktisadi Teşebbüslerinin (KİT) zararı 5.7 milyara çıktı. Sayıştay’ın denetim rehberindeki son değişiklikler nedeniyle sınırlı olarak yaptığı inceleme bile KİT’lerin zararını gizleyemedi. Sayıştay’ın her yılın son günlerinde yayımladığı Kamu İşletmeleri Genel Raporu kamuoyuyla paylaşıldı. Buna göre Sayıştay, 2017 yılında 17 iktisadi devlet teşekkülü ile bunlara bağlı yedi müessese, dört bağlı ortaklık ve iki kamu iktisadi kuruluşu olmak üzere toplam 30 KİT’i denetledi.

Rapora göre, kamu işletmelerinin karı 2015 yılında 8 milyar TL’den 2016 yılında 23,3 milyar TL’ye yükseldi, 2017 yılında ise 14,5 milyar TL’ye geriledi. 30 KİT’ten 16’sı zarar ederken diğerleri belli oranlarda kâr elde etti. En çok kâr elde eden kuruluşlar TOKİ (4 milyar TL), BOTAŞ (3,3 milyar TL) ve TEİAŞ (2,9 milyar TL) oldu. Rapora göre 2015’te 4 milyar TL olan dönem zararı 2016’da 3.8 milyara geriledi, 2017 sonunda da yüzde 48.9 artışla 5.7 milyara çıktı. Zarar bir yılda 1.9 milyar lira büyüdü. Zarar etmeyen KİT’lerin kar oranındaki artış ise yüzde 4.9’da kaldı. Bankaların faiz gelirlerindeki artışa paralel olarak dönem karı arttı ve 16.1 milyar TL’ye ulaştı.

Raporda yer alan bilgilere göre, iktidarın mal ve hizmet alımlarının büyük bölümünü, Kamu İhale Kanunu’ndan istisna tutma uygulaması KİT’lerde de yaygınlaştı. Bir önceki yılla kıyaslandığında, 21.1 milyarlık artışla 87.3 milyara ulaşan KİT’lerin İhale Kanunu dışında yapılan mal ve hizmet alımları şöyle:

 BOTAŞ tarafından ithalat yoluyla yapılan sıvılaştırılmış doğalgaz alımı,

TRT’nin Anadolu Ajansı’ndan yapacağı alım,

 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının enerji, yakıt, mal, hizmet, danışmanlık alımları ve büyük onarım işleri, TETAŞ tarafından tedarik amaçlı yapılacak elektrik enerjisi alımları,

 Fakir ailelere kömür yardımı yapılmasına ilişkin işleticisi kim olursa olsun, TKİ’nin kendisine veya bağlı ortaklık veya iştiraklerine ait olan kömür sahalarından yapacağı mal ve hizmet alımları,

TCDD ile Devlet Demiryolları Taşımacılık Anonim Şirketinin, Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii Anonim Şirketi, Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii Anonim Şirketi ve Türkiye Vagon Sanayii Anonim Şirketinden yapacağı mal veya hizmet alımları.

Artışın büyük ölçüde hava koşulları nedeniyle BOTAŞ’ın doğalgaz ve LNG ithalatının artmasından kaynaklandığı, 2016’da 19,4 milyar TL olan alım tutarının 2017’de 33,9 milyar TL’ye ulaştığı ifade edildi. Alımların özelleştirme dışında kalan tüm kuruluşlarda arttığının altı çizildi.