Koronavirüs, Türkiye'de turizm sektörünü nasıl etkiledi?

Koronavirüs salgını nedeniyle kısıtlayıcı tedbirlerin uygulandığı dönemlere ilişkin gelen ilk ekonomik göstergeler, turizm sektörünün ağır darbe aldığını ortaya koyuyor.

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) yayımladığı son verilere göre, Türkiye'ye gelen yabancı turist sayısı Nisan ayında yüzde 99 düşüş kaydetti.

Yılın birinci çeyreğinde, turizm gelirleri de 2019'un aynı dönemine göre, yüzde 11,4 azalarak, 4,1 milyar dolara geriledi.

Turizm sektöründe görülen küçülmenin en temel nedenini koronavirüs salgını nedeniyle getirilen kısıtlamalar oluşturuyor.

Türkiye, Şubat ayı sonunda ilk etapta İran ile sınırlarını kapattı. Daha sonra Mart ayı içerisinde özellikle ABD ve Avrupa'da vaka sayılarının hızla artmaya başlaması üzerine bu noktalara da uçuşlar durduruldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın aldığı kararla 27 Mart'ta da tüm dış uçuşlar durdurulurken, iç hat uçuşlar da sadece belli noktalara yapılmaya başlandı. Ayrıca, önemli bir bölümü turizm merkezlerini bünyesinde barındıran 30 büyükşehir ile akciğer hastalıklarının sıkça görüldüğü Zonguldak'a da seyahat kısıtlamaları uygulandı.

Uçuşların durdurulmasına ek olarak, iç turizm açısından büyük önem taşıyan 23 Nisan, 19 Mayıs ile Şeker Bayramı tatillerinde de sokağa çıkma yasağı uygulanması iç turizm açısından da sezonun geç başlamasına yol açtı.

Seyahat kısıtlamaları ve sokağa çıkma yasaklarının büyük bir bölümüne Haziran ayında son verilirken, birçok ülkeyle de yine aynı dönemde uçak seferleri yeniden yapılmaya başlandı.

Yabancı ziyaretçi sayısında sert düşüş

Koronavirüs önlemleri kapsamında birçok ülkeyle uçuşların durdurulduğu ve sınır kapılarının kapatıldığı Nisan ayında Türkiye'ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı 24 bin 238'de kaldı.

2019 yılının aynı ayında bu sayı 3 milyon 290 bin; 2018 yılında ise 2 milyon 660 bin olmuştu.

Nisan ayı boyunca yabancı ziyaretçilerin yüzde 10,55'lik bir bölümü günübirlik ziyaretler için Türkiye'ye geldi. En fazla giriş yapılan sınır kapılarının bağlı olduğu il yüzde 48 ile Edirne olurken, bu şehri yüzde 12 ile Artvin, yüzde 9 ile Kilis takip etti.

Yabancı ziyaretçi sayısındaki düşüş havalimanı istatistiklerine de yansıdı.

Devlet Hava Meydanları İşletmesi'nin (DHMİ) açıkladığı Mayıs ayı kesin olmayan verilere göre, yılın ilk beş ayında havalimanlarını kullanan toplam yolcu sayısı 2019'un aynı dönemine göre yüzde 54,6 gerileyerek, 33,7 milyona indi. Dış hatlar yolcu sayısındaki düşüş ise yüzde 58.

Türkiye'ye 2019 yılında en fazla vatandaşı gelen ülkelerin bazılarıyla seferler yeniden başlatılırken, bir kısmı ile kısıtlamaların hafifletilmesine yönelik görüşmeler yürütülüyor.

Bu ülkeler arasında yer alan İngiltere ile Türkiye arasında Türk Hava Yolları ve Pegasus uçuşlara Haziran ayında tekrar başladı. Ancak, İngiltere'ye gelenlerin 15 gün evde ya da belirtecekleri adreslerde kendilerini karantinaya almaları öngörülüyor. Türkiye'nin bu düzenlemeden muaf tutulması için iki ülke arasındaki görüşmeler devam ederken, İngiliz basınında yer alan haberlerde, karantina şartını ortadan kaldıracak şekilde 15 Temmuz'dan itibaren Türkiye ile İngiltere arasında "seyahat koridoru" kurulabileceği belirtiliyor.

Rusya ile tarifelerin seferlerin Temmuz ayında yeniden başlaması öngörülürken, İran'la uçuşların başlamasının planlandığı tarih olarak 1 Ağustos açıklandı.

Almanya ile uçuşlar başladı ancak hükümet, Ağustos sonuna kadar vatandaşlarına yaptığı Avrupa Birliği (AB) dışı ülkelere seyahat uyarısını yürürlükte tutacağını açıkladı. Ancak Alman hükümeti, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı ülkelerle seyahat kısıtlarının kaldırılmasına yönelik görüşmeler yaptığını bildirdi. AB'nin genel seyahat uyarılarını takip eden bir diğer ülke de Hollanda.

Doluluk oranları olumsuz etkilendi

Koronavirüs salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamalar iç turizmi de olumsuz etkilemiş durumda.

23 Nisan, 19 Mayıs ve Şeker Bayramı tatillerinde uygulanan dörder günlük sokağa çıkma yasakları ile 31 şehre yönelik giriş-çıkış kısıtlamaları iç turizmin de bu sene öngörülenden geç hareketlenmesine yol açtı.

DHMİ verilerine göre, Mayıs ayı sonunda iç hatlar yolcu sayısında yüzde 51,7'lik bir düşüş görüldü.

Turizm ve Kültür Bakanlığı, yılın ilk dört ayında otel, motel ve pansiyon gibi işletmelerde konaklayanların toplam sayısının yüzde 39,5 gerilediğini bildirdi. Bu dönemde en büyük düşüş yüzde 92 ile Nisan ayında görüldü.

Mart 2020'de otellerde konaklayan yerli turist sayısı yüzde 39, Nisan ayında da yüzde 87 geriledi.

Doluluk oranı ise yılın ilk dört ayında yüzde 40,28'den yüzde 21,07'ye indi. Nisan ayında otellerin doluluk oranı yüzde 3'te kaldı.

Turizmi canlandırmak için hangi adımlar atılıyor?

Koronavirüs salgını, Türkiye'de turizm sektörünün ivme kazanmaya başladığı bir dönemde yaşanıyor.

2016 yılında Türkiye'de yaşanan saldırılar ve güvenlik kaygılarının artmasıyla sert şekilde düşen ziyaretçi sayısı ve turizm gelirleri, son yıllarda artış eğilimine girmişti.

2019 yılında yabancı ziyaretçi sayısı 45 milyona, turizm gelirleri de 34,5 milyar dolara yükselmiş; turizmin gayrisafi yurtiçi hasıla içerisindeki payı da yüzde 4,6 ile son yedi yılın en yüksek düzeyine ulaşmıştı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Ocak ayında yaptığı açıklamada, 2020 yılında turist sayısının 58 milyona, turizm gelirinin de 41 milyar dolara ulaşmasının hedeflendiğini söylemişti.

Ancak koronavirüs salgını nedeniyle ağır darbe alan Türk turizm sektörü Haziran ile birlikte tekrar ivme yakalamayı ve Temmuz ayı itibarıyla kayıplarının bir bölümünü telafi etmeyi amaçlıyor.

Ayrıca koronavirüs salgını tedbirleri kapsamında Sağlık Turizm Sertifikasyon sistemi de yürürlüğe sokuldu. Sertifika, havayolları, havalimanları ve diğer ulaşım araçları ile konaklama ve yeme-içme tesislerinde gerekli standartları karşılayanlara verilecek.

Turizm ve Kültür Bakanı Mehmet Ersoy, bu hafta içerisinde CNNTürk televizyonuna yaptığı açıklamada, Temmuz ayında açılmayı hedefleyen tesislerin tamamının açılacağını düşündüğünü söyledi.

Mehmet Ersoy, "Bizim ve İçişleri Bakanlığının yayınladığı genelgeler var. Bu genelgeye uymak zorundasınız. Covid-19'dan kaynaklanan belli kriterler var. Özünde üç ana kuralı içeriyor. Personelin pandemi eğitimi, hijyen kuralları ve fiziki mesafeyi içeren bir genelge. Konaklama tesisleri buna uyacak" dedi.

Ersoy, iç turizmde de Haziran ayı itibarıyla hareketliliğin başladığını ve yüzde 2-3'lere kadar gerileyen rezervasyonların yüzde 45-50 düzeylerine yükseldiğini ifade etti.

Dünyada turizm sektörü için hangi senaryolar konuşuluyor?

Koronavirüs salgını nedeniyle turizm sektörü sadece Türkiye değil, dünya genelinde zor bir dönemden geçiyor.

İtalya, İspanya ve Yunanistan gibi yaz turizminin gözde merkezleri aldıkları bir dizi önlemle bu olumsuz etkinin yaz aylarına yayılmasını sınırlamaya çalışıyor.

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), yılın ilk çeyreğinde uluslararası turizm faaliyetlerinin yüzde 22 azaldığını ve yılın genelinde bu düşüşün yüzde 60 ile 80 arasında gerçekleşebileceğini söyledi.

UNWTO Genel Sekreteri Zurab Pololikaşvili, "Dünya daha önce görülmemiş düzeyde bir sağlık ve ekonomik kriz yaşıyor. Turizm ağır darbe aldı ve bu sektör en emek yoğun alanlardan biri olduğu için milyonlarca kişilik istihdam risk altında bulunuyor" dedi.

UNWTO, üç farklı senaryo hazırladı.

Birinci senaryo, Temmuz ayı başında uluslararası sınırların kademeli olarak açılması ve seyahat kısıtlamalarının adım adım kaldırılmasına dayanıyor ve bu senaryoda yüzde 58'lik bir düşüş öngörülüyor.

Kısıtlamaların hafifletilmesinin Eylül başını bulduğu ikinci senaryodaki düşüş oranı yüzde 70, Aralık başında kısıtlamaların kaldırıldığı üçüncü senaryoda ise yüzde 78.

17 Haziran 2020 12:01

DİĞER HABERLER