“Quran’a Kurdî” ya da Kürtçe Kuran adıyla geliştirilen mobil telefon uygulaması, Batmanlı dört genç tarafından hayata geçirildi. Hem android hem IOS işletim sistemlerine uygun olarak geliştirilen uygulama yaklaşık iki yıl süren bir çalışmanın ürünü.

Kuran’ın Kürtçe telefon uygulaması olmadığını öğrenen grup, böyle bir uygulama yapmak için harekete geçti. Önce teknik alt yapıyı hazırlayan grup daha sonra Kuran’ın Kürtçe tercümelerini, sesi güzel olan kişilere okutup kaydettirdi. Ekip önce Kurmanci lehçesiyle başladı. Ardından uygulamaya Zazaca lehçesi de eklendi. Yazar ve Çevirmen Roşan Lezgin, Kuran’ı Arapçadan Zazacaya çevirdi. Uygulamaya son olarak Irak Kürt Bölgesinde kullanılan Sorani lehçesi eklendi.

Mobil uygulama dünyasındaki ilk örnek olan “Qurana Kurdî”yi VOA Türkçe’ye tanıtan Roni Bedirhan, Kürtçe ile yazılmış Kuran mealinin olmaması nedeniyle, böyle bir çalışma yaptıklarını söyledi. Sesleri kaydetme aşamasının uzun ve zorlu olduğuna dikkat çeken Bedirhan, birçok şehri gezmek zorunda kaldıklarını söyledi.

Uygulamanın birçok çevrenin ihtiyacını karşılayacağını ifade eden Bedirhan, “Ben Kürtçe öğretmeniyim, Kürtçe’de böyle bir boşluk vardı biz bu boşluğu gördük ve dolduralım dedik. Bu İslami bir hizmettir. Dindar çevrelerde bundan memnun, Kürt çevrelerde memnun. Her iki açından da memnun olanlar var. İnsanlarımız eğer isterlerse kendi dillerinde kendi dinlerini öğrenme imkanı elde edecekler. Kürtçeyi daha geniş bir satha yayacağız. Hayat içinde önemli bir yer alıyor. Kürtler kendi dillerinde dinlerini öğrensinler istedik” dedi.


Kuran Zazacaya yeniden çevrildi

Kürtçe’nin Zazaca lehçesi için araştırma yapan ekip, mevcut çevirilerin birçoğunun eksik olduğunu fark etti. Ekip bunun üzerine yazar ve çevirmen Roşan Lezgin’den yardım istedi. Lezgin önce Kuran’ı Zazacaya çevirdi. Çevirilerin tamamlanmasının ardından sureler Lezgin tarafından okunarak kayıt altına alındı. VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Lezgin, uygulamanın sadece dini öğrenmek isteyenler için değil, birçok kesim için kaynak olacağını söyledi.

Uygulamanın Zazacanın gelişmesine de katkı sağlayacağını vurgulayan Lezgin şöyle konuştu: “Bu uygulama dindar olun olmayın, Kur'an'ın ne demek istediğini tam anlamak için önemlidir. Mezarlıklarda, camilerde, ölülerin üzerinde okuyorlar ama ne dediğini bilmiyorlar. Şimdi ne dediği anlaşılacaktır. Bu yolla dinler tarihi ile ilgili araştırma yapanlar, Kur'an'ın ayetinde ne diyor, felsefesini nedir bunu anlayabilecektir. En önemlisi bu kutsal metinlerin dili kristal bir yapıya sahiptir, kusursuz kullanmıştır. Çeviri yaptığınız zaman kendi dilinize de kusursuz bir şekilde çeviriyorsunuz. İmlaya, yazı diline kusursuzlaştırıcı etkisi oluyor. Bu da dile olumlu katkı ve gelişmesini sağlıyor. Dilden uzaklaşan nesillerin dillerini daha iyi konuşmasına da sebebiyet verecektir, referans olacak.”

Din adamları memnun

Uygulamayı dini yönden değerlendiren Diyanet-Sen Şube Başkanı Ömer Evsen, uygulamanın Kuran’ın daha iyi anlaşılmasını sağlayacağını ifade etti.

VOA Türkçe’ye konuşan Evsen, insanların dinleri ana dillerinde öğrenebilmeleri gerektiğine vurgu yaparak, “Kur'an-ı Kerim'in anlaşılması hepimizin muhataplığı açısından önemlidir. Tüm diller Allah'ın bizler için birbirimizi anlamak üzere yarattığı dillerdir. Bu nedenle Kur’an-ı Kerim'in Kürtçe Soranice ve sair dillerde tercümelerinin yapılabilmesi, bunların günümüz şartlarında sosyal medya ve medya üzerinde paylaşılabilmesini sağlayan programlarını oluşabilmesi olumlu sonuçlar doğuracaktır. Ben bu programı yapanları tebrik ediyorum. İnşallah yapılamayan tüm dillerde de bu tür uygulamaların yapılabilmeli, yapılabilmesinin önü açılmalıdır. Bundan sonraki süreçte daha iyileri de yapılabilmelidir. İnsanlar kendi ana dillerinde dinlerini öğrenebilmelidir. Diller ve renkler Allahu Teala tarafından kendilerine sağlanan güzellikler olarak karşımıza çıkıyor. Herkesin kendi ana dili ile dinini öğrenmesi, bunu en güzel şekilde hayatına aktarması en olumlu olandır. Kur’an-ı Kerim'de buna cevaz veriyor” diye konuştu.