Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, “TEOG’un kaldırılması lazım” sözleri ‘Liselere geçiş nasıl olmalı’ tartışması başlattı. Sınavsız geçiş, belli okulların kendi sınavını yapması, adrese dayalı yerleştirme önerileri de var, okullar arası kalite eşitliği sağlanıp reform yapılmadan sınavsız yerleştirmenin mümkün olmayacağını savunanlar da var. TEOG kalkarsa yeni sitem nasıl olmalı?

Habertürk'ten Fatmanur Boylu uzmanlara sordu...

Okullarımızda eğitimin özünde pedagojiden uzaklaşmış sınav tipine dönüyoruz. Kimse TEOG’un iyi olduğunu söyleyemez. Peki bu kadar öğrenciyi liseye nasıl yerleştireceğiz? Toplum olarak sınavsız bir sistem hayal edemiyoruz. Ancak ilkokuldaki gibi adrese dayalı yerleştirme yapılmalı. Tabii ki istisnalar ve çok nitelikli okullar var. Geçmişte bu okullar kendi sınavlarını kendi yapıyordu. Tüm öğrencileri saran bir stres yoktu. Yetenekliler giriyordu. Köklü okullarda alım böyle yapılmalı. Cumhurbaşkanı çok güzel bir konuya parmak bastı. Güzelce tartışılmalı, çözüme ulaştırılmalı.

Belli sayıda nitelikli lise var. TEOG’u değiştirirken ortaöğretimi yeniden ele almak gerekir. Milli Eğitim Bakanlığı’nın 4 yıl önce ortaklaşa verdiği karar bugün tekrar karşımıza çıkıyor, dönme dolapta gibiyiz. TEOG kesinlikle değişmeli. Cumhurbaşkanı’nın söylemleri önemli ve büyük fırsat. Bu sefer ortak aklın kullanılmasıyla, paydaşların danışmanlığıyla çözüm bulunmalı. Sınava gerek yok. Bilim insanlarının, sanatçıların şekilleneceği bir sistem lazım. Ortaöğretim geçiş sınavının ve sisteminin harmanlanıp bir çözüme ulaştırılması gerekiyor.

TEOG’u kısa zamanda kaldırabiliriz ama yavaşça, mesela 1 yıl içinde sınavı sıralama değil ölçme şeklinde yaparlarsa üst kademeye çıkacak çocuklar belirlenir. Fen liseleri, belli Anadolu liseleri gibi nitelikli liseler dışındaki okullarda durum iç açıcı değil. Bu nitelikli okullar için öğrenci belirlemek gerekiyor, ki bunun için de 2 milyon öğrenciyi sınava sokmak yerine 50 binini sokabilmeliyiz. ‘Notlar şişirilebilir’ eleştirisine katılmıyorum. Notlar şişirilse bile bu sınavda belli olur, yapan kurum da ceza alır. Ortaöğretimde reform gerçekleştirmeliyiz.

Yerine uygun bir şey koyamadığımız sürece aynı sonuç çıkacak. Bütün okullar aynı seviyede değil. Çoktan seçmeli sınav fayda getirmiyor, kendi sistemini oluşturuyor. Devamlı sınav öğrencileri köreltiyor. Öğrendikleri tek şey 5 seçenek arasından birini seçmek.

Sistemin eşitsizlik yarattığı doğru ancak sistem değişikliği akşamdan sabaha alınacak kararlarla olacak bir şey değil. Bu kadar sık değişiklik de tartışmalı oluyor. Okulları merkeze alan, çocukların yetenek ve becerilerini ortaya çıkaracak bir sistem lazım.

TEOG’un kaldırılması kulağa hoş geliyor ancak nasıl? Şu an bir ortaöğretim geçiş sistemine ihtiyacımız var mı? Evet var. Akademik eğitim almak isteyen tüm öğrencilere yetecek yerimiz var mı? Hayır... TEOG ya da başka bir sınavı sevmesek de şu şartlar altında bir mecburiyettir. Bölgeler hatta mahalleler arası bu kadar eğitimde kalite farkı olduğu sürece mevcut okul notları ile ortaöğretime geçiş haksızlıklar doğurur. Şartları değiştirirsiniz, sonra ‘TEOG kalksın’ deme hakkınız olur.

Lise çağına gelmiş öğrencilerin evlerine en yakın liselere gitmesi gerek. Bununla beraber az sayıda okulun sınavla öğrenci alabilmesi mümkün. Cumhurbaşkanı yaptığı açıklamada buna da dikkat çekti. Bütün öğrencilerin sınavla girmesi yanlış.