Sahra altı Afrikası’nda sular durulmuyor. Mali'nin ardından Burkina Faso’da da, darbeci junta, Yüzbaşı İbrahim Traore yönetimindeki yeni bir darbe ile devrildi.
Darbenin hemen ardından sokağa dökülen Traore yanlıları, eski diktatör Yarbay Damiba'yı desteklediği söylenen Fransa'yı protesto etmek için başkent Ouagadougou'daki Fransız Büyükelçiliğini bastı. Elçilik güvenliği, binaya giren protestocuları gaz bombası ile dağıtırken; Yüzbaşı Traore, halkı "Fransız binalarından çıkmaya ve şiddete son vermeye" çağırdı. Fransa, "olaylarla ilgili dezenformasyon yayan dış ülkeleri" suçladı.
Mali'de 2015 yılından bu yana yürüttüğü Askeri Operasyon'a "artan şiddetli Fransa karşıtlığı" nedeniyle son veren Fransa, bu sefer de komşu Burkina Faso'da zor günler yaşıyor. Ülkede Cuma gecesi gerçekleşen darbenin ardından, "devrilen junta lideri Yarbay Damiba'nın Fransa'nın Ouagadougou'daki askeri üssünde ve büyükelçilik binasında saklandığı haberleri üzerine, Traore yanlısı halk sokaklara döküldü.
Fransız Büyükelçiliği hedef alındıDamiba'nın görevden alındığının açıklanmasından birkaç saat önce, Ouagadougou'da toplanan yüzlerce kişi, "junta liderinin ayrılmasını, Sahara'daki Fransız askeri varlığının sona ermesini ve Rusya ile askeri işbirliğinin geliştirilmesini" talep etti.
Sosyal medyada, Fransa'nın, Yarbay Damiba'ya "koruma sağladığı" iddiaları üzerine öfkelenen kalabalık Fransız resmi binalarına yöneldi. Bu iddialar hem Paris hem de Yarbay Damiba tarafından resmen reddedildi. Ancak, Cumartesi günü boyunca başkent sokaklarında gösteriler sürdü. Cumartesi gecesi ve Pazar günü, göstericilerin hedefi Fransız büyükelçiliği ile Fransız Enstitüsü binaları oldu. Cumartesi akşamı Fransız büyükelçiliğinin yanı sıra Fransız Enstitüsü binaları göstericiler tarafından hedef alındı. Göstericiler Pazar günü, Ouagadougou'daki Fransız büyükelçiliği ve Bobo-Dioulasso'daki Fransız Enstitüsü binalarını ateşe verdi.
Mali, Burkina Faso... Sahara'da neler oluyor?Son aylarda, şehirlerin cihatçılar tarafından ablukaya tabi tutulduğu Burkina Faso'nun kuzey ve doğusunda düzinelerce sivil ve askerin öldürüldüğü saldırılar çoğaldı. El Kaide ve IŞİD'e bağlı silahlı hareketlerin düzenli saldırıları sonucu binlerce kişi öldü; yaklaşık 2 milyon kişi de yerinden oldu. Uzun süredir cihatçı baskı altında yaşayan ülkede, "cihatçıları atma" sözüyle Ocak 2022'de darbe yapan Yarbay Paul-Henri Sandaogo Damiba, 8 aydır verdiği sözleri yerine getirmedi.
Sonunda 30 Eylül Cuma günü, Yüzbaşı İbrahim Traore liderliğindeki bir grup asker, Fransa'nın desteklediği Damiba rejimini devirdi. Traore, kışlalarda bir dizi isyanın damgasını vurduğu 30 Eylül günü, sosyal medyada çıkan pek çok "yanlış bilginin de" eşliğinde yönetime yeniden el koydu. Cuma akşamı saatler 20.00'yi gösterdiğinde, maskeli ve silahlı bir grup asker devlet televizyonundan "cunta rejiminin kovulduğunu, hükümetin de feshedildiğini" duyurdu.
Bir bölümünün yüzleri maskeli, 15 kadar asker, ulusal televizyon ekranından, Yüzbaşı İbrahim Traore ve ona bağlı birliklerin yönetimi ele geçirdiğini, "Ulusun güçlerinin kısa süre içinde, yeni bir geçiş tüzüğünü kabul etmeye ve Faso'ya, sivil ya da asker, yeni bir cumhurbaşkanı atamaya çağrılacağını" ilan etti. Darbeciler ayrıca Anayasa'nın askıya alındığını, sabah sabah 05.00'e kadar sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini ve sınırların "ikinci bir emre kadar" kapatıldığını duyurdu.
Tekrar eden "tanıdık" darbe sahnelerini yeniden yaşayan başkent sakinleri, önce 24 Ocak'ta demokratik olarak seçilen ancak son 7 yılda ülkede meydana gelen cihatçı terör saldırılarındaki artışı engelleyemeyen Başkan Roch Marc Christian Kabore'nin devrildiği darbeye sahit oldu. İktidarı ele geçiren Yarbay Damiba, yüzde 40'tan fazlası devlet kontrolünden kaçan ve cihatçıların kontrolüne geçen ülke topraklarının "yeniden fethedilmesi" ve ayrıca yerinden edilmiş halkın geri dönüşünü vaat ederek, halka umut verdi.
Ancak 8 aydır cihatçıların Mali sınırında daha da ilerlemesi ve ülkede hiçbir şeyin değişmediğini gören ordu içinde hareketlilik başladı. Yüzbaşı İbrahim Traore yönetimindeki bir grup, Yarbay Damiba'ya, ordunun karada daha etkin hale getirilmesi için "yeniden örgütlenmesini" amaçlayan öneriler sundu, ancak Damiba bu önerileri reddetti.