NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Cuma günü Ukrayna’ya yaptığı ziyarette, Rusya’nın olası bir barış anlaşmasına uymasını sağlamak ve “bir daha asla” Ukrayna’yı işgal girişiminde bulunmamasını temin etmek için “sağlam” güvenlik garantilerinin gerekli olduğunu söyledi.
Kiev için uzun vadeli güvenlik güvenceleri konusu, dördüncü yılına giren savaşı sona erdirmeyi amaçlayan son ABD öncülüğündeki diplomatik girişimlerin merkezinde yer almıştı.
Rutte, Kiev’de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile birlikte konuştu ve “Sağlam güvenlik garantileri hayati önem taşıyor ve şu anda tanımlamak için çalıştığımız şey bu” dedi.
Kiev ziyareti sırasında şehir genelinde hava saldırısı sirenleri çalarken konuşan Rutte, güvenlik garantilerinin “Rusya’nın herhangi bir anlaşmaya uymasını ve bir daha asla Ukrayna’nın bir kilometrekarelik toprağını bile almaya teşebbüs etmemesini” sağlamak için gerekli olduğunu ifade etti.
Zelenski ise, “Garantiler, ortakların Ukrayna’ya neler verebileceğinden ve savaş sona erdiğinde Ukrayna ordusunun nasıl olması gerektiğinden oluşuyor” dedi. “Bununla birlikte, kimin asker sağlayabileceği, kimin istihbarat desteği verebileceği, kimin denizde veya havada varlık gösterebileceği ve kimin finansman sağlamaya hazır olduğu konusunda konuşmak için henüz çok erken” diye ekledi.
ABD Başkanı Donald Trump ise bu hafta başında Rutte ve Zelenski’nin de aralarında bulunduğu Avrupalı liderlerle yaptığı toplantıda, Rusya’nın Ukrayna için bazı Batılı güvenlik garantilerini kabul ettiğini söylemişti ancak Rus tarafı bu iddiaları doğrulamadı ve Ukrayna topraklarında herhangi bir batılı ülkenin askerlerini kesinlikle reddettiklerini açıkladı. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Rusya olmadan güvenlik garantilerini tartışmanın “bir ütopya, çıkmaz bir yol” olduğunu söyledi.
Rutte ayrıca “sonucun tam olarak ne olacağını söylemek için henüz çok erken. Ancak açıkça, ABD bu sürece dahil olacak” dedi ve ekledi: “Budapeşte Memorandumu’nun veya Minsk Anlaşması’nın tekrarlanmasını istemiyoruz.”
Moskova, 1994’te Ukrayna, Belarus ve Kazakistan’a güvenlik sağlamayı amaçlayan Budapeşte Memorandumu’nu imzaladı. Bu anlaşma karşılığında, söz konusu ülkeler Sovyet döneminden kalan çok sayıda nükleer silahtan vazgeçmişti. Rusya ise önce 2014’te Kırım’ı ilhak ederek, ardından 2022’de on binlerce kişinin öldüğü ve milyonlarca insanın evlerini terk etmek zorunda kaldığı topyekûn saldırıyı başlatarak anlaşmayı ihlal etti.