Baş döndüren bir hızla bilişim teknolojileri gelişiyor. Adeta teknolojik buluşları elinde bulunduranlar da zamana şekil verici bir mahiyet kazanıyorlar. İnsandan vazgeçilmeyecek, insanın kapasitesi, aklı, duyguları, kalbi, hissi, ruhu ile bir alem olduğu gerçeği değişmeyecek. Bütün varlığı okuyabilecek tam donanımlı olan, yeryüzündeki tek varlık insan. Ama bilim, teknoloji, dijital dünya hükümdarlığını yönetenlerin, insanlığı yöneteceği ve yön vereceği de aşikâr.

Yapay zekâ deyince aklımıza, derin öğrenme, algoritma, sinir ağları, makina öğrenmesi vb kavramlar geliyor. Elon Musk ve Jack Dorsey bile ışık hızı ile ilerleyen yapay zekâ sürümlerinden endişeliler. Nerede duracağını kimse kestiremiyor.

Open AI, Microsoft ile ortak ama şeffaf değil! Google’da olmayan bilgiler de yer alıyor. Veri tabanı, data havuzu GPT 3 de 145 milyardı, chat GPT  4’ ün ise 100 trilyon data kaynağı var. Günlük hayatta kullandığımız aletlerin %72 si yapay zekâ ile çalışıyor. 

GPT-4 çizdiğin resmi algılıyor, sana önerilerde bulunuyor. Bir yazarın kaleminden istediğin bir konuyu hikayeleştiriyor. Kişisel asistan gibi çalışıyor ama çok daha zeki. OpenAI, GPT-4'ün özellikle bir insan editörle birlikte çalıştığında birçok alanda insanlara rakip olabileceğini söyledi. Hikâye, senaryo için editör gibi yönlendirilebilir, sorularınızla size çok yardımcı olabiliyor. Çevirmenlere bağlı iş yapanların işine son verebilir, bu yüzden inovasyon kıymetli hale gelecek. Çevirmenler, yayınevleri çevirmenlerini azaltacaktır, ama yapay zekayı iyi kullananlar tıpkı bilişim teknolojilerinde olduğu gibi daha iyi pozisyonlara geleceklerdir. Yeni iş alanları çıkacak, bazıları iş alanları kapanacaktır. İstihdam karakter değiştirdi. 

GPT-4 sahte film aktörleri, sahte film yıldızlarını üretiyor ve belirlediğiniz senaryo ile size kendi filminizi çekme imkânı veriyor. Ya da kendi haber kanalınızı kurup, belirlediğiniz spiker karakteri ile yayıncılık yapabiliyorsunuz. Veya hayalindeki dergiyi çıkarabilirsin. Dergi spotu atma, başlık koyma, içerik üretme gibi özellikleri gelişiyor.

GPT-4 ölen annesi ile, eşi ile belli bilgileri yükleyip, dijital kopyaları ile konuşma yapan, sohbet eden seçenekler, ortamlar sunuyor. Bunun sosyal ilişkileri nasıl etkileyeceği, insanların içe dönük yaşamasının artacağından endişe ediliyor. Ölen bir insanı hayatınızda sadece anıları ile yaşatıyoruz ama dijital kimlikle karşımıza çıktığında ruhumuzda, zihnimizde nasıl bir dönüşüm yapacağını tahmin etmek oldukça güç. Sosyal ilişkileri Zoom ve benzeri platformlar hem olumlu hem olumsuz etkiledi ama hayaletlerle konuşmak insanları nereye sürükler kestirmek zor!

Uluslararası sınavlarda da başarılı oluyor, son sürüm, ABD baro sınavında ve Graduate Record Examination'da önceki sürümden daha iyi performans göstermiştir. OpenAI'nin Başkanı Greg Brockman'ın yaptığı bir gösteriye göre GPT-4 bireylerin vergilerini hesaplamalarına da yardımcı olabiliyor.

Önceden kodlama bilgisi olmayan ya da çok az olan bazı ilk GPT-4 kullanıcıları, araç tarafından sağlanan adım adım talimatları izledikten sonra Pong, Tetris veya Snake gibi ikonik oyunları yeniden oluşturmak için de kullandılar. Diğerleri ise kendi orijinal oyunlarını yapmışlardır. (OpenAI'ye göre GPT-4 tüm büyük programlama dillerinde kod yazabiliyor). Devletler ve dev şirketlerin ilişkisi, bilgi yönetimi nasıl olacak? Çünkü dev şirketler her geçen gün devletler üzerinde daha etkili olmaya devam ediyorlar. Elon Musk'ın birçok dünya liderinden daha etkili olduğunu söylemek abartı olmaz herhalde. 

Ayrıca yapay zekâ konusunda ve verilere ulaşım, veri paylaşımı yönüyle henüz Çin ve Rusya daha tam devreye girmedi. Bu tür otokratik ülkeler devreye girdiğinde privacy (mahremiyet) alanı ortadan kalkabilir, sanal dünyada bırakılan izler, şifreler aleyhimize kullanılabilir. Ya da sizin sesinizle, görüntünüzle dijital ikizleriniz adınıza açıklama yapabilir, sizi temsil edebilir. Kendi özelimiz de kopyalanabilir hale geliyor! Bu açıdan erdemli, ahlâklı ve insanın konumuna saygı duyan yetkin insanların bu teknolojiyi yönetmesi hayati öneme sahip.

Zamanla zevkler, tercihler tek düze olabilir, yapay zekânın ürettiği içerik mekanik olacaktır, çok tercih edilen çok kıymetli değildir. Ama sanat, unique yani eşsiz oldukça özeldir. Estetik çoğulculuğa ve tekdüzeliğe kurban edilmemelidir. Halbuki klasik olan modası geçmeyendir ama her klasik özenle üzerinde çalışılmış, büyük emekler harcanmış, fabrikasyon olmayandır. Yapay zekânın estetiğe ne kadar programlı olduğu ise oldukça şüpheli...

Yapay zekâ artık tüm bilgileri kolayca size aktarıyor, çözümlemeler, analizler yapıyor. DeepL ile ücretli başarılı kitap çevirisi yapıyor, kısaltmalara kadar veriyor. Bir kitabın çevirisini saniyeler içinde elde edebiliyorsunuz. Her dilde olan gazete, yayınları anlayabileceksiniz. Ama bilgiyi bilgeliğe ve hikmete çevirmeden, hayatı, varlığı okumaya ve gayesini anlamaya yardımcı olmadan bize sınırlı katkı sağlayacaktır. Bu noktada insan aklı, kalbi, sezileri, duyguları ve muhakeme gücüne her zaman ihtiyaç olacağını düşünüyorum.

Tabii henüz cevaplanmayan bir hayli soru da var; OpenAI İcra Kurulu Başkanı Sam Altman, GPT-4'ün insan değerleri ve niyetiyle "en yetenekli ve uyumlu" olduğunu, ancak "hala kusurlu olduğunu" söyledi. GPT-4 genel olarak, verilerinin büyük çoğunluğunun kesildiği Eylül 2021'den sonra meydana gelen olaylar hakkında bilgi sahibi değil. Ayrıca deneyimlerden de ders almıyor. Daha güçlü olan GPT-4, oyun oynama, düşünme ve üretim şeklimizi değiştirme potansiyeli vaat ediyor. Ancak aynı zamanda yapay zekâ araçlarının meslekleri nasıl alt üst edebileceği ki otomasyon işlerde USA %52 Avrupa %32 oranında düşeceği tahmin ediliyor. Öğrencilerin kopya çekmesini nasıl sağlayabileceği ve teknolojiyle ilişkimizi nasıl değiştirebileceği gibi zorlu soruları da beraberinde getirebilir.

GPT-4 hem metin hem de görüntü girdilerini işleyebilse de yalnızca metin girdisi özelliği ChatGPT Plus aboneleri ve yazılım geliştiricileri için bir bekleme listesi ile kullanılabilirken, görüntü girdisi özelliği henüz halka açık değildir. Daha hızlı yanıt süresi ve yeni özellik ve iyileştirmelere öncelikli erişim sunan abonelik planı Şubat ayında başlatıldı ve aylık ücreti 20 dolar. GPT-4, Microsoft'un Bing AI sohbet botuna ve dil öğrenme platformu Duolingo'nun abonelik katmanındaki bazı özelliklere güç veriyor.

Yakın zamanda herhangi bir kitap veya filmi kendi dilinizde anında okuyup, izleyebileceksiniz. Dil bilmek bir ayrıcalıktı ama yapay zekâ bunu ortadan kaldıracak gibi görünüyor. Muhakeme, değer üretimi daha öne çıkacak. Yoksa beynimizin yapay zekânın işlem gücü ile mücadelesi çok zor! Bilim insanları bile yapay zekânın bilinci yok ama anlıyor demeye başladı... İnsanları daha donanımlı hale getiriyor, ama manipüle etmeye çok müsait. Yani insanın kendini keşfetmeye ve kendi içindeki seyahate teknolojinin imkanları ile beraber yürümeye devam etmesi gerekiyor, dünya barışına veya savaşına gidecek yol yine biz insandan geçiyor.