“Raporu hazırlarken ruhumuzun ağırlaştığı, bedenimizin yer çöktüğü anlar oldu. Çünkü çok duygulu, insanı çok derinden sarsan ifadeler vardı. İnsanların iki yıl boyunca yaşayıp gördüklerini bütün ayrıntısıyla anlattı.

“Ancak etkileri hala bitmeyen OHAL ve KHK’lar bu toplumda yaşayan insanları derinden sarsmaya devam ediyor ve etkileri dalga dalga yayılıyor. KHK ve OHAL felaketi, nesli tehdit ederek maddi ve manevi boyutlarıyla büyük sıkıntılara neden olurken ekonomik, sosyal, siyasal, bilimsel anlamda da negatif sonuçlarıyla topluma yansıyor.”

* KHK/OHAL ile is¸lerinden atılan kişilerin yüzde 99,64’ü, 15 Temmuz 2016 sonrasında muhatap oldukları adli veya cezai sorus¸turmalardan hiçbirisine 15 Temmuz 2016 öncesinde muhatap olmamıs¸ kişiler. Yani, 15 Temmuz sonrası magˆdurlar aleyhine açılan idari/adli sorus¸turmaların tamamına yakını konjonktürel ve geçmis¸le bir bagˆı veya temeli bulunmayan soruşturmalar.

* Bir diğer veri ise KHK ile ihraç edilenlerin yüzde 70’i hakkında hiçbir şekilde soruşturma açılmamış olması.

* Modern/Pozitif hukukun “Masumiyet karinesi” prensibi OHAL/KHK magˆdurları için is¸letilmedi ve magˆdurlar, “Kendi masumiyetlerini ispat” zorunda bırakıldı.

* Suçlu olduklarını kabul etmeyenlerin birçogˆu, “suçunu/suçlulugˆunu gizleme”, “inkâr etme” veya “örgütsel davranıs¸” sergilemekle dahi itham edildi, daha s¸iddetli baskı ve muamelelere maruz bırakıldı.

* OHAL ülkeyi birincil ve ikincil magˆdurları açısından “kapalı ve/veya açık bir hapishane”ye veya mega bir “toplama kampına” dönüs¸türdü. OHAL yargılamaları adil bir şekilde yapılmadı. Cadı avları ve cadı yargılamaları ile mes¸hur, Orta çagˆ Avrupası, Engizisyon uygulamalarına benzer yargılama yaklas¸ımlarının sergilendi.

* Magˆdurlar is¸ledikleri iddia edilen suçlardan bireysel olarak suçlanmak ve bireysel olarak cezalandırılmak yerine aileleri ve/veya akrabaları ile birlikte “Toplu hedef gösterilme, toplu hedef alınma, toplu suçlanma ve toplu cezalandırma” uygulamalarına da maruz bırakıldı.

* OHAL ve devamındaki süreçte, magˆdurların ve yakınlarının hukuk, güvencesi, is¸ güvencesi ellerinden alındı. Çalıs¸ma ve yurtdıs¸ı yasakları ile de açlıgˆa mahkum edildiler.

* OHAL’de "gözaltı ve/veya tutukluluk" deneyimi yas¸ayanlarla ilgili olarak elde edilen veriler, kendilerine, gözaltında ve/veya hapishanelerde, "Sistematik is¸kence" uygulandıgˆı yönünde. Ayrıca, tutukluların önemli bir kısmı yakınlarının ikamet ettikleri yerlerden, yüzlerce kilometre uzakta tutuldu. Bu durum, ailelere yarattıgˆı ilave maddi külfetler yanında, çok sayıda trafik kazası veya kaza atlatma olaylarının da yas¸anmasına sebep oldu.

* Belirli bir süre gözaltı ve/veya tutukluluk yas¸adıktan sonra denetimli veya denetimsiz olarak serbest bırakılan magˆdurlar veya takipsizlik alan magˆdurlardan birçogˆu için "Sivil ölüm", “Sosyal güvencesizlik” ve “Açlıgˆa mahkumiyet” uygulamaları da devam ettirildi. Bu uygulamaların devamında birçogˆunun aile üyeleri ve akrabaları da is¸e alımlarda veya mesleki yeterlilik belgelerinin verilmesinde, “güvenlik sorus¸turması”, “mülakat” gibi uygulamalarla magˆdur edilerek bireysel suç ve bireysel ceza uygulamaları yerine, aileleri ile birlikte, “toplu suç ve toplu cezalandırma” uygulama ve yöntemlerine maruz bırakıldı.

* OHAL/KHK magˆdurlarının, dayanma, ayakta kalma veya hayatta kalma güç ve yetileri her geçen gün zayıfladı ve bu sebeple, yas¸adıkları agˆır magˆduriyetlerin getirdigˆi travmalara dayanamayan çok sayıda birincil veya ikincil magˆdurlar intihar etti, yeni hastalıklara yakalandı veya yeniden nükseden, agˆırlas¸an hastalıkları sebebi ile zarar gördü veya vefat etti.

* OHAL /KHK süreçleri magˆdurların, aile-içi ve yakın akrabalık ilis¸kilerine de önemli zararlar vermenin yanında; koms¸uluk ve arkadas¸lık ilis¸kilerine de çok büyük zararlar verdi. Bu sebeple, magˆdur ailelerin birçogˆu bulundukları mekanlardan tas¸ınmak zorunda kaldı. Yas¸anan huzursuzluk neticesinde bölünme ve bos¸anmalar da ciddi oranlarda arttı.

* 5275 sayılı “Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin I·nfazı Hakkında Kanun”un "Hamile, yeni dogˆum yapmıs¸ veya bebekli kadınlar" hakkındaki hükümlerinin OHAL’de ve sonrasında, OHAL magˆdurlarına, “terör örgütüne üye oldukları” iddiası ile uygulanmadı ve böylece hem annelerin hem de bebeklerin veya çocukların hukuki ve insani hakları ihlal edildi.

* KHK/OHAL magˆdurlarının çok önemli bir kısmı ‘egˆitim sektörü’nde çalıs¸an ögˆretmenler ve akademisyenlerden oluştu. Sagˆlık sektöründe çalıs¸an doktorlar, hems¸ireler ve digˆer kamu hizmeti alanlarında çalıs¸an tüm memurlar haksız ve kötü muameleler gördü. Ülkenin, ekonomisi, üretimi, rekabeti, egˆitimi, bilimi, güvenligˆi ve sagˆlıgˆı telafisi imkansız zararlar aldı.

* Yüksekokul ve üzeri okul mezunlarının Türkiye ortalaması yüzde 17 iken OHAL magˆdurlarının yüzde 98,7’si yüksekokul ve üzeri okullardan, yüzde 25’i de yüksek lisans ve doktora mezunu. Rapora göre, bu kişilere “Türkiye dıs¸ına çıkma fırsatı verilse”, yüzde 83,9’unun, yabancı bir ülkeye gitmek ve orada yas¸amak istiyor.

* OHAL uygulamalarının yüksek egˆitimli kesimler arasına getirdigˆi moral ve motivasyon kaybı nedeniyle artık dünya sıralamalarında ilk 300’e girebilen bir tane bile üniversite kalmadıgˆı gibi Türkiye kaynaklı tıp, mühendislik, fen bilimleri, sosyal bilimler vb. alanlarındaki tüm akademik çıktılar yüzde 30’a varan oranlarda azaldı.

* Magˆdurların büyük çogˆunlugˆunun, ihlal edilen haklarına, hukuki yollarla yeniden kavus¸abilmeleri için, kendilerine, kullanmaları gereken tek yol/köprü olarak gösterilen “OHAL I·s¸lemleri I·nceleme Komisyonu” kendilerine yapılan bas¸vurularda, hukuki/objektif kriterler kullanmaktan ziyade siyasi iktidarca belirlenen “siyasi kriterleri” kullanarak, magˆdurların, magˆduriyetlerini uzattı ve onların daha uzun süreli magˆduriyetler yas¸amasına aracılık etti.

Raporun sonuç kısmında OHAL ve devamındaki uygulamaların sivil toplumda ve modern hukukta karşılığı olmadığı belirtilerek şu önerilere yer veriliyor:

“Çagˆdas¸ hukukta ve sivil toplumda destegˆi olmayan ‘OHAL mirası ve zihniyeti’ uygulamalarından bir an önce vazgeçilerek, ülkenin huzuru, refahı, barıs¸ı ve güvenligˆi açısından ‘Hukuk Devleti’ sistemine geçilmesi bir zorunluluktur.

“Türkiye’de ve dünyada üstünlerin hukukunun degˆil, hukukun üstünlügˆünün geçerli ve yürürlükte oldugˆu, hak, hukuk ve adaletin hâkim oldugˆu günlerin bir an önce gelmesi temel umut ve dilegˆimizdir.”

Açıklamaya aralarında yazar Oya Baydar, gazeteci-yazar Aydın Engin, KHK ile ihraç edilen sosyolog Veli Saçılık, Prof. Dr. Gençay Gürsoy, siyasetçi Ufuk Uras, HDP Milletvekili Hüda Kaya’nın da bulunduğu çok sayıda insan hakları savunucusu katıldı.